«آرمان ملی» در گزارشی بررسی می‌کند
دیپلماسی اهرم خنثی‌سازی مکانیسم ماشه
آرمان ملی- گروه سیاسی: به‌دنبال تحولات اخیر در حوزه تعاملات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با طرف‌های اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مذاکرات مرتبط با اجرای احتمالی مکانیسم ماشه وارد مرحله حساسی شده است و حالا بدون اینکه زمان مشخصی اعلام شود زمزمه‌های مذاکراتی قوت می‌گیرد و از سوی طرف‌های ایرانی جزئیاتی از این گفت‌وگوها ارائه می‌شود. کشورهای عضو گروه سه اروپایی اعلام کرده‌اند در صورت عدم دستیابی به پیشرفت ملموس در احیای توافق هسته‌ای تا قبل رسیدن پاییز، روند بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد باتوجه به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را فعال خواهند کرد.
ایران، ضمن رد مشروعیت حقوقی چنین اقدامی از سوی طرف‌های اروپایی، تاکید دارد که این کشورها پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، جایگاه و صلاحیت لازم برای استفاده از این مکانیزم را از دست داده‌اند. در همین راستا، وزارت امور خارجه طی مکاتبات رسمی با دبیرکل سازمان ملل متحد و مقامات ذی‌ربط هشدار داده که فعال‌سازی مکانیزم ماشه تبعات جدی بر روابط ایران و اروپا، و نیز بر فضای امنیتی منطقه خواهد داشت. همچنین، در سطح داخلی، مجلس شورای اسلامی بر لزوم کاهش همکاری‌های داوطلبانه با آژانس تاکید کرد و رویکرد جمهوری اسلامی بر محدودسازی بازرسی‌ها و تعاملات فنی به چارچوب حداقلی معاهدات الزام‌آور متمرکز شده است. مقامات مسئول نیز هشدار داده‌اند که اجرای مکانیزم ماشه می‌تواند به بازنگری کلی در سیاست‌های هسته‌ای و حتی بررسی گزینه خروج از معاهده NPT منجر شود. باتوجه به مهلت زمانی محدود باقی‌مانده، فضای مذاکراتی میان ایران و آژانس در شرایطی پیچیده و حساس قرار دارد و هرگونه تصمیم در این زمینه آثار راهبردی بر مناسبات بین‌المللی، تعاملات اقتصادی و معادلات امنیتی منطقه‌ای بر جای خواهد گذاشت.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجه گفته است که در روند مذاکراتی که در آینده نزدیکی شکل خواهد گرفت درباره اصل غنی‌سازی هرگز مذاکره نخواهیم کرد، اما درباره میزان و درصد غنی‌سازی می‌توان گفت‌وگو داشت. او در همین مورد و با اشاره به برخی از جزئیات مذاکراتی اضافه کرد که قرار است گفت‌وگوهایی برای بررسی شیوه‌های جدید همکاری متناسب با قانون جدید مجلس انجام شود. در ادامه این گزارش به آخرین تحولات مذاکراتی ایران و آژانس خواهیم پرداخت.
همکاری‌های جدید
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورا در نشست‌خبری خود با تاکید بر اینکه ایران هیچ‌گاه از گفت‌وگو و مذاکره هراسی نداشته است، گفت: “برخی مذاکره را به معنای عقب‌نشینی تلقی می‌کنند، در حالی که این نگاه نادرست است. ایران در تمام دوره‌ها با قدرت در مذاکرات حاضر شده و نشان داده که به اصول و موازین پایبند است اما طرف مقابل بارها تعهدات خود را نقض کرده است. ما نشان داده‌ایم طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نیست و آمریکا میز مذاکره را ابزاری برای پیشبرد اهداف شیطانی خود می‌داند. هنوز زمان و مکان مشخصی برای دور جدید مذاکرات تعیین نشده و حتی ممکن است نتیجه بررسی‌ها این باشد که مذاکره با طرف غیرمتعهد جایز نباشد. اصل غنی‌سازی حق مسلم ملت ایران است. درباره اصل غنی‌سازی هرگز مذاکره نخواهیم کرد، اما درباره میزان و درصد غنی‌سازی می‌توان گفت‌وگو داشت.»
او همچنین با اشاره به اهمیت لغو تحریم‌ها و همچنین مسیر تعامل با آژانس، ادامه داد: «لغو تحریم‌ها بخشی مهم از منافع ملی است، اما تجربه نشان داده برای هر توافقی باید تضمین‌های پایدار و ماندگار اخذ شود. قانون تعلیق همکاری با آژانس در واکنش به گزارش‌های خلاف واقع این نهاد تصویب شد، چرا که این گزارش‌ها عملا زمینه حمله نظامی را فراهم کرده بودند. آژانس از مسیر حرفه‌ای خود خارج شده و گروسی تلاش دارد ساختار آن را برای تحقق رویاهای خود تغییر دهد. بر این اساس، گروسی و بازرسان آژانس به ایران نخواهند آمد و قرار است گفت‌وگوهایی برای بررسی شیوه‌های جدید همکاری متناسب با قانون جدید مجلس انجام شود.»
روند مذاکرات
این در حالی است که هفته گذشته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری خود تایید کرد که هیاتی از آژانس به ایران خواهند آمد اما در مورد جزئیاتش چیزی ارائه نکرد. این امر چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس اعلام کرد تهران آماده از سرگیری مذاکرات فنی است. در همین مورد روز چهارشنبه هفته گذشته کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، گفته بود که ایران موافقت کرده است تا تیمی فنی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته‌های آتی از ایران بازدید کند تا درباره «سازوکار جدیدی» برای روابط بین آژانس و تهران گفت‌وگو کند. او در جریان سفر به نیویورک به خبرنگاران گفت: «این هیات برای بحث در مورد سازوکار، و نه برای بازدید از سایت‌های (هسته‌ای)، به ایران خواهد آمد.»
ارسال نظر