احتمال انعطاف آمریکا

ظاهرا جمهوری اسلامی ایران پاسخ طرح پیشنهادی دونالد ترامپ را داده و دو طرف قرار است روز یکشنبه در مسقط دور ششم مذاکرات را برگزار کنند اما با اختلاف از دور قبل دونالد ترامپ با یک احتیاط بیشتری درخصوص به توافق رسیدن با جمهوری اسلامی ایران سخن می‌گوید. از طرف دیگر نوع برخورد و واکنش او با نتانیاهو متفاوت از گذشته شده است و او را دعوت کرده که فعلا سخنی از بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران نگوید. از طرف دیگر اتحادیه اروپا با یک تحرکات سیاسی و دیپلماتیک بیشتر تلاش می‌کند فشار سیاسی مضاعفی را به جمهوری اسلامی ایران وارد کند و به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نیز در این خصوص با اروپایی‌ها همراه شوند. گراهام، سناتور جمهوریخواه تندرو به شدت ضد ایران از طرحی برای توقف غنی‌سازی در ایران و اعمال تحریم‌های دائمی علیه ایران سخن گفته است. اینها همه نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران با یک مجموعه سیاسی و روانی مواجه است تا از خطوط قرمز خودش گذر کرده و به خواست و اراده غربی‌ها تن بدهد. از طرف دیگر به نظر نمی‌رسد ایران دیگر بیش از این بخواهد انعطاف بیشتری درخصوص فشارهایی که از سوی آمریکا و اروپا وارد می‌شود، نشان بدهد. آخرین پستی که دکتر عراقچی در شبکه ایکس گذاشتند بر همین نکته تصریح کردند که من بارها گفته‌ام چنانچه خواست آمریکا فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد، این خواسته قابل دسترسی است و ایران برای راستی‌آزمایی برنامه‌های خودش آمادگی کامل در این خصوص دارد اما اگر بخواهند درخصوص غنی‌سازی اورانیوم فشار بیشتری بیاورند قطعا این موضوعی نیست که راه حلی برای آن پیدا بشود. مذاکرات بر لبه تیغ قرار دارد و با توجه به اینکه فشارهای زیادی از سوی آژانس، آمریکا و اروپا بر ایران وارد می‌شود، از آنطرف هم ترامپ به یک موفقیت و دستاورد سیاسی نیاز دارد. او بعد از بیش از چهارماه از بازگشت به کاخ سفید در هیچ حوزه‌ای تقریبا دستاورد نداشته و نظرسنجی‌ها از افت محبوبیت شدید ترامپ حکایت می‌کند. ترامپ نه در اوکراین توانسته راه حلی برای پایان جنگ پیدا کند و نه درخصوص تعرفه‌های تجاری با شرکای اروپایی که تنش‌ها همچنان ادامه دارد. اکنون نیز در عرصه داخلی شاهد ناآرامی‌های گسترده‌ای درخصوص سیاست‌های ضد مهاجرتی ترامپ هستیم که یک مقاومت گسترده مدنی درمقابله با این سیاست‌ها دارد شکل می‌گیرد که نشان می‌دهد اگر ترامپ بخواهد در سیاست داخلی، همچنان به مواضع و دیدگاه‌های خودش ادامه دهد، قطعا شرایط داخل آمریکا همچنان ناآرام باقی خواهد ماند. اینها نکاتی است که احتمال اینکه انعطاف بیشتری از تیم مذاکره کننده آمریکا در پشت میز مذاکره نشان دهد برخلاف آنچه در فضای رسانه‌ای مطرح می‌شود، دور از انتظار نیست. امیدواریم فضا به شکل و صورتی ادامه پیدا کند که یک توافقی حاصل شود که هم سایه تهدید و تحریم از سر ایران برداشته شود و هم اینکه وارد فضای پرابهام و پرتنشی نشویم که بتواند تبعات غیرقابل پیش‌بینی هم برای ایران و هم برای کشورهایی که به هر نحوی دنبال تحمیل خواست خودشان به ایران هستند، داشته باشد.

مرتضی مکی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل