واکنش‌ها به «دیپلماسی تندروها»

رفتارهای غلامرضا قاسمیان را خارج از نگاه و چارچوب جمهوری اسلامی اعلام کرده‌اند ولی برخی حمایت‌ها از جنجال او همچنان ادامه دارد. دوقطبی تندروها و آن گروه از سیاسیون که خواهان کنش‌گری نرم در سیاست‌خارجه هستند همواره در چنین وقایعی خودنمایی می‌کند و آنچنان که اشاره کردیم احتمالا مسئولان بالادستی هم چنین رفتار را در شأن دیپلماسی ما نمی‌دانند. قاسمیان بعد از حضور در ایران در جمع همراهانش جلسه‌ای برگزار کرده است که در ادامه این گزارش به‌گفته‌های برخی اصولگراها که در موافقت و مخالفت او صحبت کرده‌اند اشاره خواهیم کرد.

واکنش مجلسی‌ها

احد آزادی‌خواه، نماینده ملایر در مجلس دوازدهم در واکنش به اظهارات جنجالی قاسمیان، در شبکه اجتماعی به زبان عربی نوشت: «موضع فردی که در مدینه علیه عربستان اعلام کرد، اصلا موضع جمهوری اسلامی ایران نیست. راهبرد امروز کشور ما تعمیق و توسعه فضای تعامل با کشورهای دوست در منطقه است. ما باید به‌خاطر داشته باشیم که تأثیر، چه از نوع فعلی و چه فردی، جدی است.» مجتبی زارعی، نماینده تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس با اشاره به سخنان غلامرضا قاسمیان در جمع تعدادی از هوادارانش، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:  «فیلمی به‌دستم رسید. حالا که حرف حساب نمی‌فهمی و حال که از نظام معقولِ امامت امت عذرخواهی نکردی و حال که اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات و دادگاه روحانیت ارشادت نکردند و کماکان جلوزدن خود از رهبری را در امر سیاسی حکومتی می‌ستایی، می‌گوییم تو غلط کردی که بی‌اذن ولی فقیه، جبهه‌ای جدید باز کردی.» حمیدرسایی، نماینده تهران در مجلس دوازدهم در شبکه اجتماعی ایکس مطلبی  نوشت: «حمله و تخریب «آ. قاسمیان» 2 جریان و به 2 دلیل است: ۱. عده‌ای انتقام می‌گیرند چون قاسمیان در انتخابات ریاست جمهوری، اصلح را برخلاف آن‌ها کس دیگری تشخیص داد.  ۲. دسته دیگری تخریب می‌کنند چون قاسمیان یکی از الگوهای منطقه‌ای آنها برای پروژه سازش را هدف قرار داده.»

ما دیپلمات نیستیم

غلامرضا قاسمیان، روحانی که اظهارات اخیرش در عربستان دردسرساز و باعث بازداشت وی شده بود، پس از بازگشت به ایران، بر سر مزار شهید گمنام مدرسه مشکات حاضر شده و در جمع طلاب این مدرسه، توضیحات مختصری در مورد ماجرای عربستان بیان کرد: «از تمامی کسانی‌که برای آزادی بنده از زندان عربستان سعودی تلاش کردند تشکر می‌کنم. همچنین از کنسولگری ایران در عربستان نیز سپاسگزارم که مجدانه تلاش کردند.» او در ادامه تاکید کرد: «این حرف‌ها مدت زیادی بود که از جانب بنده درحال منتشرشدن بود، منتهی در آنجا مارپیچ سکوت ایجاد شده بود بین علما و حاجیان. یعنی همه این حرف‌ها را می‌زدند اما بلند نمی‌گفتند. من تشخیص دادم که باید این سکوت را شکست و این مطالب را عرض کنم. ما دیپلمات نیستیم، ما به‌عنوان علما محسوب می‌شویم. اگر پدیده حج فهم می‌شد، امروزه غزه آنقدر مظلوم نبود. این باعث شد دست سعودی‌ها رو شود! روح چشم‌انداز (2030) عربستان، تبدیل حج ابراهیمی (عبادت سیاسی)  به حج آبراهامی (Abraham Accords)  است تا منافع حج به امت اسلام و اکنون به غزه مظلوم نرسد. چطوری است با اظهارات ترامپ برضد ایران آب از آب تکان نمی‌خورد ولی نهی از منکر یک روحانی دین روابط دیپلماتیک را به هم می‌ریزد؟ این حرف بیشتر یک شوخی است.»

واکنش نواصولگراها

روزنامه خراسان که به‌نوعی نزدیک به نواصولگراها محسوب می‌شود در یادداشتی انتقادی به این موضوع پرداخت و نوشت: «در روزهایی که دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی وارد مرحله تازه‌ای از تعامل و تنش‌زدایی شده، انتشار یک ویدئوی انتقادی از حجت‌الاسلام قاسمیان، زائر ایرانی بیت‌ا... الحرام که در آن با تعابیری تند ساختار اجتماعی جدید عربستان را به چالش می‌کشد، بازتابی فراتر از یک اظهارنظر شخصی داشته و ابعاد امنیتی، دیپلماتیک و سیاسی گسترده‌ای یافته است. سخنان قاسمیان که با ادبیاتی طعنه‌آمیز از عربستان سعودی به عنوان «کاسبان قبله» و حرمین به‌مثابه جایگزین آنتالیا یاد می‌کند، نه‌تنها فضای معنوی حج را مخدوش می‌سازد، بلکه با عواقبی جدی برای خود وی و کشور همراه شد تا جایی که تنها ساعاتی پس از انتشار ویدئو، سعودی‌ها این زائر ایرانی را بازداشت کردند. این در حالی است که پیش‌تر، مقامات کشور بارها از زائران خواسته بودند تا از هرگونه اظهارنظر سیاسی و انتقادی در فضای مجازی و حقیقی سرزمین وحی خودداری کنند. اما آنچه این ماجرا را به سطحی پیچیده‌تر از یک بازداشت فردی ارتقا می‌دهد، تلاش جریان‌هایی خاص برای قهرمان‌سازی از قاسمیان است، جریانی که گویی از هر موقعیتی برای بازتولید ادبیات تقابلی بهره می‌گیرد، ولو به قیمت تضعیف منافع ملی.»