موازنه معکوس میان ایران، آمریکا و آذربایجان!

 درباره موضوع فرهنگ، ما دچار یک موازنه معکوس درباره آمریکا و آذربایجان و بسیاری از کشورهای شرقی شده‌ایم. یعنی از ۳۵ سال قبل که بحث «تهاجم فرهنگی غرب» مطرح شد، ما در جمهوری اسلامی بیشتر با «فرهنگ شرق» مقابله کرده‌ایم تا غرب. چرا؟ چون ما سال‌هاست در دنیایی بی‌مرز، مشغول مرز کشیدن و اثبات ملیت «نظامی» و «مولانا» با جمهوری آذربایجان و ترکیه هستیم. رئیس‌جمهور پزشکیان، یک رئیس‌جمهور فرهنگی است ولی مشاور فرهنگی ندارد. وزرای فرهنگ و گردشگری دارد، ولی آنها نگاه عمیق و موثری به شرق ندارند. اشتیاقی که به حضور در تشییع پاپ داریم برای رفتن به مزار نظامی نداریم. ما، مدت‌هاست سوراخ دعا را گم کرده‌ایم وگرنه وقتی ترکیه سال‌هاست در پیمان اکو - به جلوداری ایران- حضور دارد، ما با چه توجیهی در اتحادیه ترک سوی - به جلوداری ترکیه- حضور نداریم؟ جالب است بدانید رئیس‌جمهور پزشکیان در حالی دنبال تعمیق روابط کشورهای منطقه است که اگر همین فردا بخواهد در تهران، یک روسری ابریشمی آذری - محصول روستای بسگل جمهوری آذربایجان- را برای دخترش بخرد، نمی‌تواند! ۴- ما در مذاکرات با آمریکا یقیناً به نتیجه خواهیم رسید، چون شکست این مذاکرات، شکست ترامپ است. ولی برای روزگار پساتوافق با آمریکا، باید از همین امروز، گره‌های فرهنگی و تاریخی خود را در منطقه باز کنیم. اتفاقا نسخه‌ امتحان پس داده‌اش را هم در اوایل دهه ۷۰ داریم که در صورت درس آموختن از آن تجربه تاریخی، امکان تکرار رابطه هاشمی- حیدر علی‌اف را برای پزشکیان- الهام علی‌اف مهیا می‌کند. ۵- حرف آخر اینکه اگر حاکمیت، مهار دولت سایه و بحران‌آفرینی آنها را درباره مذاکره با آمریکا برعهده گرفته و به‌خوبی هم به پیش می‌برد، تابوشکنی‌های منطقه‌ای و برهم زدن موازنه‌های معکوس فرهنگی- دیپلماتیک بر عهده‌ رئیس‌جمهور پزشکیان است. رئیس‌جمهوری که با تمام وجود می‌خواهد جاده دوستی در منطقه بسازد ولی تاکنون موفق نشده، تمرکز و ساختار لازم را برای اینکار در پاستور مهیا کند. انتصاب نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور «دوستی‌های منطقه‌ای»، احیای شورای عالی اکو و تشکیل کمیسیون ملی اکو، می‌تواند اولین قدم‌های رئیس‌جمهور پزشکیان برای برهم زدن موازنه معکوس فرهنگی درباره آمریکا - غرب- و جمهوری آذربایجان - شرق- باشد، اتفاقی که اگر بیفتد می‌تواند موفقیت اصل مصالحه و آینده سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها را در کشور، بیمه کند.

* محمد محمودی

فعال رسانه‌ای