چالش‌های تحول در کارت‌های سوخت

یکی از اصلی‌ترین مزیت‌ها، تسهیل در فرآیند خرید بنزین است و جلوگیری از قاچاق سوخت باشد. به گفته کارشناسان؛ این سیستم می‌تواند به دولت کمک کند تا مصرف سوخت را به‌طور دقیق‌تری رصد کند و برنامه‌ریزی بهتری برای مدیریت منابع سوخت داشته باشد، اما قطعاً این فرآیند خالی از مشکل نخواهد بود. نیاز به به‌روزرسانی زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در جایگاه‌های سوخت وجود دارد. بسیاری از جایگاه‌ها ممکن است به اینترنت پایدار دسترسی نداشته باشند و این موضوع می‌تواند مانع از اجرای مؤثر سیستم جدید شود، همچنین، امنیت اطلاعات کارت‌های بانکی یکی از نگرانی‌های اصلی است. باید تدابیر مناسبی برای حفاظت از اطلاعات حساس مصرف‌کنندگان در نظر گرفته شود.

چالش‌های سخت‌افزاری

به گزارش «آرمان ملی»، مرادی کارشناس حوزه انرژی در این باره گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در این زمینه، نیاز به به‌روزرسانی و تجهیز جایگاه‌های سوخت به سیستم‌های جدید است. بسیاری از جایگاه‌های سوخت در کشور هنوز از تکنولوژی‌های قدیمی استفاده می‌کنند و برای پذیرش کارت‌های بانکی نیاز به نصب دستگاه‌های جدید دارند. این دستگاه‌ها باید قابلیت خواندن کارت‌های بانکی و اتصال به شبکه‌های بانکی را داشته باشند. همچنین، زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی در برخی مناطق کشور ممکن است به اندازه کافی قوی نباشد تا این سیستم‌ها به‌طور مؤثر کار کنند. او افزود: توسعه نرم‌افزارهای لازم برای مدیریت این سیستم جدید نیز یکی دیگر از چالش‌هاست. نرم‌افزارهای موجود برای کارت‌های سوخت باید به‌روزرسانی شوند تا بتوانند اطلاعات مربوط به کارت‌های بانکی را مدیریت کنند. این نرم‌افزارها باید قابلیت‌های امنیتی بالایی داشته باشند تا از نفوذ هکرها و سرقت اطلاعات جلوگیری کنند. همچنین، نیاز به یک سیستم یکپارچه برای مدیریت اطلاعات و سوابق مصرف سوخت وجود دارد که می‌تواند به دولت در برنامه‌ریزی و مدیریت منابع سوخت کمک کند.

امنیت اطلاعات

این کارشناس ادامه داد: سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا زیرساخت‌های لازم برای انتقال سهمیه از کارت سوخت به کارت بانکی فراهم است یا خیر. در حال حاضر، بسیاری از جایگاه‌های سوخت به اینترنت پرسرعت دسترسی ندارند یا با قطعی‌های مستمر اینترنت روبه‌رو هستند. این موضوع می‌تواند مانع از اجرای مؤثر این سیستم شود. همچنین، عدم وجود سیستم‌های امنیتی مناسب در برخی جایگاه‌ها می‌تواند به سرقت اطلاعات و سوءاستفاده از کارت‌های بانکی منجر شود. مرادی اضافه کرد: یکی از نگرانی‌های اصلی در این زمینه، امنیت اطلاعات کارت‌های بانکی است. با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به کارت‌های بانکی بسیار حساس هستند، باید تدابیر امنیتی مناسبی برای حفاظت از این اطلاعات در نظر گرفته شود. این تدابیر شامل رمزنگاری اطلاعات، استفاده از پروتکل‌های امن برای انتقال داده‌ها و نظارت بر فعالیت‌های مشکوک در سیستم‌های بانکی است.

ذخیره‌سازی اطلاعات

او توضیح داد: در حال حاضر، اطلاعات مربوط به کارت‌های سوخت در سیستم‌های دولتی ذخیره می‌شود. اما با تغییر به سیستم کارت‌های بانکی، باید مشخص شود که آیا این اطلاعات به‌طور مؤثر و امن می‌توانند به سیستم‌های جدید منتقل شوند. همچنین، نیاز به یک سیستم یکپارچه برای مدیریت این اطلاعات وجود دارد تا از تداخل و اشتباهات جلوگیری شود. این کارشناس معتقد است: اگر این تغییرات انجام شود، جایگاه‌های سوخت باید با چالش‌های جدیدی مواجه شوند. یکی از این چالش‌ها، آموزش کارکنان جایگاه‌ها برای استفاده از سیستم‌های جدید است. کارکنان باید با نحوه کار با دستگاه‌های جدید و نرم‌افزارهای مربوطه آشنا شوند تا بتوانند به مشتریان خدمات بهتری ارائه دهند.

مزیت‌های طرح

این کارشناس اضافه کرد: تغییر به سیستم کارت‌های بانکی می‌تواند تأثیرات مثبتی بر مصرف‌کنندگان داشته باشد. این تغییر می‌تواند باعث تسهیل در فرآیند خرید بنزین شود و زمان انتظار در جایگاه‌ها را کاهش دهد. همچنین، این سیستم می‌تواند به دولت کمک کند تا مصرف سوخت را به‌طور دقیق‌تری رصد کند و برنامه‌ریزی بهتری برای مدیریت منابع سوخت داشته باشد و احتمالاً بر معضل قاچاق سوخت نیز تاثیر داشته باشد. اما بدیهی است؛ جمع‌آوری کارت‌های سوخت و توزیع بنزین از طریق کارت‌های بانکی یک تغییر بزرگ در نظام توزیع سوخت کشور است که می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. اما برای موفقیت این طرح، نیاز به توجه به چالش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، امنیت اطلاعات و آموزش کارکنان وجود دارد. اگر این چالش‌ها به‌خوبی مدیریت شوند، این سیستم می‌تواند به بهبود فرآیند توزیع سوخت و افزایش امنیت اطلاعات کمک کند.

انتقادات به حذف کارت

محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی درباره اجرای این طرح گفت: در دولت دوازدهم و مدیریت مهندس زنگنه در وزارت نفت، طرح حذف کارت سوخت و جایگزینی آن با کارت‌های بانکی مطرح شد که این تصمیم با انتقاد شدید نمایندگان مجلس مواجه شد، به‌گونه‌ای که برخی از آنان معتقد بودند که این اقدام کنترل سوخت را از وزارت نفت خارج و به بانک‌ها منتقل می‌کند، این تغییر به معنای تمرکز بیشتر قدرت اقتصادی در دست بانک‌هاست، موضوعی که نگرانی‌هایی را در مورد شفافیت و کارایی سیستم به همراه دارد. او ادامه داد: یکی از نگرانی‌های اصلی در اجرای این طرح، مشکلات فنی و زیرساختی است. با توجه به قدیمی بودن سیستم‌های رایانه‌ای و قطعی‌های مکرر برق، این سوال مطرح است که آیا کارت‌های بانکی می‌توانند به‌طور مداوم و بدون مشکل فعال باشند؟ همچنین اجرای این طرح در سطح ملی نیازمند زیرساخت‌های قوی و پایدار است که در حال حاضر به نظر می‌رسد کشور با کمبودهایی در این زمینه مواجه است.

معضلی ساختاری

خاقانی با بیان اینکه اصحاب ثروت و قدرت به دنبال توافقی کردن نرخ برابری ارز و ریال بودند و با نزدیک کردن این دو نرخ وزیر اقتصاد را تغییر دادند، تصریح کرد: در بخش سوخت هم عده‌ای در حال فشار آوردن هستند تا سهمیه سوخت را در بانک‌ها متمرکز کنند، اما آیا در نهایت می‌توانند با وجود این سیستم رایانه‌ای و اینترنت و قطعی‌های مکرر برق توان این مساله را دارند یا خیر، مشخص نیست. این کارشناس حوزه انرژی افزود: اینکه در پنج یا ده نقطه از کشور این طرح اجرایی شده اصلا قابل تعمیم به سطح ملی و کشوری نیست، ضمن آنکه قاچاق سوخت یک مشکل ساختاری و ریشه‌دار در کشور است که با تغییر کارت‌های سوخت به کارت‌های بانکی حل نخواهد شد. قاچاق سوخت به شبکه‌های مافیایی پیچیده‌ای مرتبط است که سال‌هاست در صنعت نفت کشور نفوذ کرده‌اند. او ادامه داد: چرا هیچ‌کس واکنشی به لوله کشی‌های گسترده‌ای که انجام شد تا فرآورده‌های مربوط به سوخت جت و سوخت هواپیما را به راحتی از پالایشگاه قاچاق کنند، نشان نداد و کسی از این تخلفات جلوگیری نکرد؟ اگر اظهار عدم آگاهی می‌کنند که اصلا درست نیست بالاخره یک سیستم اندازه‌گیری بین ورودی و خروجی سوخت وجود دارد بنابراین قاچاق سوخت یک ساختار بسیار جاافتاده در کشور است که هر روز با بهانه‌های مختلف به دنبال کاسبی هستند.

آینده طرح

او تصریح کرد: با توجه به تجربیات گذشته، به نظر می‌رسد این طرح نیز مانند بسیاری از طرح‌های مشابه با شکست مواجه شود. خاقانی گفت: تا زمانی که ساختارهای غیراقتصادی در صنعت نفت وجود دارند، هرگونه تغییر ظاهری در سیستم توزیع سوخت نمی‌تواند به حل مشکل قاچاق کمک کند. بنابراین، به جای تمرکز بر تغییر کارت‌های سوخت، باید به فکر اصلاح ساختارهای مدیریتی و افزایش شفافیت در صنعت نفت بود. خاقانی گفت: متاسفانه در پاره‌ای مواقع شاهد آنیم که مجلس به تصمیمات قوه مجریه وارد می‌شود یا در بخش‌هایی مجلسی‌ها ادعاهایی دارند که شدنی نیست، اما با توجه به نزدیک شدن به انتخابات این اقدامات را انجام می‌دهند.