«آرمان ملی» تغییر دکترین هستهای ایران را بررسی می‌کند
چرا گزینه خروج از ان پی تی
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: آنچه در ادبیات مقامات مذاکره‌کننده ایرانی و اروپایی مشخص است رفته‌رفته باید در انتظار فعال شدن مکانیزم ماشه باشیم.
توافقنامه برجام توانست برخی از تحریم‌های سازمان ملل بر علیه ایران را متوقف کند ولی چند ماه دیگر تاریخ انقضای 10 ساله این توافقنامه به پایان خواهد رسید. حالا باتوجه به غبارآلود بودن فضای بین ایران و غرب و تحولات خاورمیانه بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی میکنند که شاید مذاکرات در این مدت به نتیجه نرسد و باتوجه به حضور دوباره رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا در کاخ سفید، بیم آن می‌رود که غربی‌ها با هدایت ترامپ بخواهند فضای بین‌المللی را برای تهران محدودتر کنند. در این سو، ایران هم تلاش دارد تا با آنچه خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (NPT) نام دارد، غربی‌ها را تحت فشار قرار دهد و در ادامه دکترین هستهای خود را تغییر دهد. برای اینکه بدانیم ایران و غربی‌ها چه روندی را طی کردند تا به اینجا رسیده‌اند با یکی از تحلیلگران اصولگرا گفت‌وگو کرده‌ایم. ایزدی معتقد است خروج از این معاهده تنها دستاویز برای فشار به غربی‌هاست و اینکه آنها تا چه حد جدیت ایران را درک کنند، در مناسبات آینده تاثیرگذار خواهد بود. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید.
NPT بدون فایده!
فواد ایزدی، تحلیلگر اصولگرای مسائل حوزه سیاست‌خارجه در پاسخ به اینکه ایران و غرب چه روندی را طی کردند تا اکنون تهران آنها را تهدید به خروج از NPT می‌کند، به خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «دولت روحانی با شعار اینکه هر توافقی بهتر از عدم توافق است تصمیم داشت که حتما به توافقی با غرب برسد. غربی‌های بر این نظر بودند که تهران در هر شرایطی توافق خواهد کرد. مکانیزم ماشه که در طول تاریخ وجود نداشت، موردی بود که در آنچه برجام نام داشت گنجانده شد. این مکانیزم می‌گوید که اگر ایران از قوانین خارج شد باید با او برخود شود و دیگر اجازه‌ای هم برای اعتراض و شکایت وجود ندارد. چرا اکنون اینجا هستیم؟ به‌دلیل اتفاقاتی بود که در روند مذاکره برجام رخ داد. غربی‌ها اگر می‌خواستند با ایران شفاف باشند می‌توانستند مکانیزم نرم‌تری را در برجام قرار دهند. دولت روحانی بعد از خروج ترامپ از برجام حدود یکسال در این چارچوب ماند تا اینکه شاید ترامپ نظرش را تغییر دهد یا اینکه در ادامه برجام اروپایی بتواند تحرکی داشته باشد. در نهایت اما هیچکدام از گزینه‌ها به مقصد نرسید.» این تحلیلگر اصولگرا در همین مورد ادامه می‌دهد: «اکتبر سال آینده توافقات ذیل برجام به پایان خواهد رسید و بعد از آن مکانیزم ماشه هم در ماه‌های آینده، تنها به جهت دریافت امتیازات بیشتر از ایران، فعال خواهد شد. با این تحلیل آنها هم می‌خواهند امتیازاتی از ایران بگیرند و در ادامه هم مکانیزم را فعال کنند. اکنون خیلی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که چیزی در دست ایران نیست جز اینکه بخواهیم از NPT خارج شویم. چون در تاسیسات هستهای بتن ریخته شده و سانتریفوژها هم کنده شده و چیزی برای ایران باقی نمانده است. ایران به‌همین دلیل غربی‌ها را تهدید می‌کند که از NPT خارج خواهد شد. اینکه غربی‌ها تا چه اندازه این را درک کنند و یا فکر کنند که ایرانی‌ها می‌خواهند بلوف سیاسی بزنند، باید در انتظار اتفاقات آینده بمانیم.» ایزدی در مورد دوگانه مذاکره و فعال کردن مکانیزم ماشه توسط رئیس‌جمهوری آینده آمریکا اضافه می‌کند: «برخی می‌گویند با روی کارآمدن دونالد ترامپ، او با ایران مذاکره خواهد کرد ولی مستندی برای اینکه او می‌خواهد با ایران مذاکره کند وجود ندارد. این تنها ایرانی‌ها هستند که اشتیاق خود را نشان می‌دهند. یادداشت دکتر ظریف در نشریه آمریکایی به‌خوبی به این مورد اشاره داشت و همینطور مقامات دیگر هم اشاره‌هایی کرده‌اند ولی در آن سو خبری از این استقبال و اشتیاق برای مذاکره دیده نمی‌شود. اگر بخواهند مکانیزم ماشه را فعال کنند بستگی به این دارد که چقدر خروج ایران از NPT را واقعی بدانند. اگر ترامپ و غربی‌ها ببینند ایران برای خروج جدی است، قطعا پای میز مذاکره خواهند نشست در غیر این صورت سیاست‌هایشان در قبال تهران تغییر نخواهد کرد.» او در مورد اینکه اگر مکانیزم ماشه فعال شود و تهران هم از NPT خارج شود چه سرنوشتی در انتظار خواهد بود، می‌گوید: «مکانیزم ماشه اگر فعال شود تحریم‌های سازمان ملل باز میگردد ولی توجه داشته باشید آن تحریم‌هایی که برای ایران چالش‌زا بوده تحریم‌هایی است که توسط کنگره آمریکا در حوزه نفتی و بانکی وضع شده است. فعال شدن این گزینه نمی‌تواند خبر خوبی باشد ولی باید بدانیم که تحریم‌های آمریکا مهم‌تر از تحریم‌های سازمان ملل است. اینکه آیا دکترین هستهای ایران نیاز به بررسی دارد یا خیر؟ اگر نیاز به تغییر داشته باشیم آن‌وقت خروج از NPT لازم است زیرا نمی‌توانیم هم در چارچوب NPT حضور داشته باشیم و هم دکترین هستهای را تغییر دهیم. آیا عضو NPT بودن برای ما لازم است؟ باید بگوییم که خیر. چرا آژانس نسبت به فعالیت‌های هستهای اسراییل نگرانی ندارد؟ به‌دلیل اینکه آنها عضو NPT نیستند. با عضویت در NPT قرار بود به کشورهایی که فناوری هستهای ندارند کمک شود ولی با این محدودیت که نباید به سلاح هستهای دسترسی پیدا کنند، NPT هیچ کمکی به ساختار هستهای ایران نکرده است. اگر کشوری حس کند که عضویت در NPT برایش سودی ندارد می‌تواند خارج شود. اگر ایران بخواهد دکترین هستهای را تغییر دهد خروج از این ساختار حتمی خواهد بود و اگر هم تصمیم به تغییر دکترین نگرفتیم، بازهم می‌توانیم از این معاهده خارج شویم.»
NPT و گزینه خروج
ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص جلسه این کمیسیون با موضوع بررسی ابعاد مذاکرات اخیر با سه کشور اروپایی گفت: «این جلسه با حضور آقایان تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل وزیر امور خارجه، برگزار شد. در این جلسه موضوع مذاکرات اخیر وزارت امور خارجه با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) که در ژنو انجام شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. آقای تخت‌روانچی هدف اصلی این مذاکرات را صیانت از دستاوردهای انقلاب اسلامی عنوان کردند و تاکید داشتند که این نشست‌ها صرفا در قالب گفت‌وگو و تبادل‌نظر برگزار شده و مذاکره‌ای به معنای رسمی آن انجام نشده است، چرا که متنی برای مذاکره وجود نداشت. پس از خروج ترامپ از برجام، اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و هدف اصلی این گفت‌وگوها، مشخص‌کردن چارچوب کلی مسائل بوده است. تخت‌روانچی همچنین اشاره کرد که در این مرحله، درباره مسائل مختلف از جمله موضوع هستهای، مسائل منطقه‌ای مانند لبنان و برخی دغدغه‌های طرف اروپایی مانند بحران اوکراین انجام شده است. یکی از موضوعات مطرح‌شده، گزینه‌های ایران در صورت احیای مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) بود که خروج از NPT به عنوان یکی از گزینه‌ها مطرح شد.»
ارسال نظر