موضع دوگانه آمریکا

البته همچنان تلاش‌ها ادامه دارد و به نظر می‌آید که مواضع اسرائیلی‌ها و حماس به گونه‌ای است که رسیدن به توافق را مشکل می‌کند. اسرائیلی‌ها می‌خواهند ضمن اینکه  اسرا را آزاد کنند شرایطی بوجود آورند که به خواسته‌های دیگر خود یعنی خروج حماس از غزه و اداره بعدی غزه مطابق میل خودشان از طریق گفت‌و‌گو دست یابند. حماس هم می‌داند ابزاری که دارد  اسرا هستند و اگر بپذیرد که قدرت سلاح خود را در غزه کنار بگذارد عملا خواسته‌های اسرائیل تامین نمی‌شود. لذا بعید است که امکان برقراری آتش بس فراهم باشد برای اینکه همانطور که گفته شد اسرائیلی‌ها نمی‌پذیرند که با وجود حماس در غزه آتش‌بسی را بپذیرند. از طرفی مواضع آمریکایی‌ها نیز در قبال غزه متفاوت است. چرا که به دلیل مسائل داخلی آمریکا و انتخابات ریاست جمهوری در پیش آمریکایی‌ها دولت بایدن مواضع2 گانه‌ای دارد. لذا صحبت از آتش‌بس کامل نمی‌کند ولی یک آتش‌بس 6 هفته‌ای  و کمک‌رسانی به غزه و  همچنین اخیرا ایجاد یک بندر در ساحل غزه برای کمک رسانی از راه هوا را مطرح کرده است. البته طبیعی است که این اقدام بیشتر برای پاسخگویی به  افکار عمومی و مخالفت‌هایی است که در داخل آمریکا، کشورهای غربی و کشورهای جهان عرب است. تا شاید به نوعی تنش‌ها را کاهش دهند و شاید هم کمک کند به اینکه در انتخابات بعدی بایدن بتواند رای گروه‌های چپ و مهاجرین عرب و آفریقایی را نیز داشته باشد. از سوی دیگر نتانیاهو می‌داند که اگر آتش‌بس در غزه برقرار شود مساله باقی ماندن در قدرت چه در حزب لیکود و چه در بین مخالفان و حتی ارتش مطرح می‌شود  و او هم مثل خانم گلدا مائر ناچار شود که کناره‌گیری کند یا برکنار شود. بنابراین ادامه جنگ را برای ادامه قدرت به نفع خود می‌داند. از طرف دیگر نیز همانطور که اشاره شد حماس درک می‌کند آنچه در پاریس با حضور آمریکایی‌ها ، عرب‌ها و اسرائیل توافق شده بدین مفهوم است که حماس در عمل ناچار می‌شود که  اسرا را آزاد کند و در پی آن توافقی که میان آمریکایی‌ها  و اعراب وجود دارد اینگونه است که شکل جدیدی برای اداره غزه بدون حماس صورت بگیرد. طبیعتا این مورد خواسته حماس نیست و همان‌طور که خود آنها گفتند اجازه نمی‌دهند که اگر اسرائیل از طریق نظامی به خواسته‌های خود نرسیده بخواهد از طریق مذاکره آن خواسته‌ها را برآورده کند. بنابراین فاصله زیادی که بین طرفین تا توافق و آتش بس وجود دارد تحقق این امر را سخت و مشکل می‌کند. چرا که هر دو طرف احساس می‌کنند پایان جنگ باعث حذف آنها از قدرت می‌شود لذا اگر این برداشت درست باشد هر دو طرف ادامه جنگ را به نفع خود می‌دانند.

*قاسم محبعلی

مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه