عبور از خانِ تکانی تا رسیدن به نوروز

در پیام سازمان آتش نشانی آمده: هننگام نظافت دیوارها و سقف های خانه و محل کار از نردبان های دو طرفه یا چهارپایه مقاوم و استاندارد استفاده کرده و از سطح اتکای مناسب آن با زمین کاملا مطمئن شوید.

اما در مسیر تمیزکردن خانه شاید بخش دیگری از هشدارها به اطمینان از اتصال لوله های بخاری و آبگرمکن و مراقبت از عدم جابجایی آن ها باشد. با توجه به اینکه روزهای سرد ادامه دارند و اخبار هواشناسی هم از بارندگی های جدید برف خبر داده، استفاده مردم از بخاری ها ادامه دار خواهد بود و از سوی دیگر اخباری که از مسمومیت های ناشی از گازگرفتگی و یا انفجارهای متاثر از نشت گاز در این سال و این فصل به گوش رسیده کم نبوده اند. به همین دلیل می بایست در تمیزکردن وسایل گازسوز هم بسیار مراقب بود.

مورد دیگری که میزان مسمومیت با آن افزایش داشته و البته به ایام خانه تکانی مربط می شود و شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، مسمومیت با شوینده ها هستند که در این گزارش ضمن اشاره به صحبت های رئیس اداره نظارت بر فرآورده‌های بهداشتی سازمان غذا و دارو که از افزایش میزان مسمومیت با شوینده ها خبر داده، اطلاعاتی هم از مواجهه با مسمومیت توسط این مواد شیمیایی تمیزکننده در جهت افزایش مراقبت از سلامتی ارائه می کنیم.

روند افزایشی مسمومیت با شوینده ها

رئیس اداره نظارت بر فرآورده‌های بهداشتی سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه ۱۶درصد از کل مسمومیت‌ها با شوینده های خانگی است، گفته میزان مسمومیت با شوینده ها روند افزایشی داشته است. فرحناز حسینی، بر لزوم رعایت مواردی هنگام استفاده از شوینده‌ها جهت جلوگیری از مسمومیت، تاکید کرده با این توضیح که «پیش از شروع تعطیلات نوروز بر اساس سنتی قدیمی، نظافت و شست وشوی خانه‌ها با انواع شوینده‌ها انجام می‌شود که باید توجه داشت استفاده نابجا و بدون آگاهی از این مواد شیمیایی می‌تواند خطرات جبران ناپذیری را ایجاد کند.»

حسینی در گفت وگو با مهر، توصیه کرده که «هنگام نظافت و خانه تکانی منزل، با رعایت اصول پیشگیری، باید مراقب مسمومیت با فرآورده‌های شوینده و ضدعفونی کننده‌ها بود لذا هنگام استفاده از انواع فرآورده‌های شوینده و گندزدایی کننده‌های سطوح باید اصول ایمنی را در نظر گرفت.»

او در خصوص مواردی که باید هنگام استفاده از شوینده ها لحاظ کرد و آسیب هایی که به بدن وارد می شود، توضیح داده: همیشه هنگام استفاده از فرآورده‌های شیمیایی و شوینده لازم است به برچسب روی بسته بندی توجه کرد، استفاده از مواد شیمیایی در تاریکی و بدون مطالعه و آگاهی از نحوه استفاده آنها می‌تواند خطرناک باشد؛ با توجه به اینکه بعضی از شوینده‌ها و پاک کننده‌های مورد کاربرد اعم از محصولات جرمگیر سطوح، سفید کننده‌ها و…، دارای ماهیت اسیدی، قلیایی، ترکیبات کلره و سایر مواد شیمیایی بوده و بخارات آنها برای ریه، چشم و پوست مضر است، لذا نباید در فضای فاقد تهویه استفاده شوند و لازم است از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض بخارات این محصولات اجتناب شود و در زمان کاربرد محصولات فوق بایستی پنجره‌ها به طور کامل جهت ایجاد تهویه باز باشند.

به گفته رئیس اداره نظارت بر فرآورده‌های بهداشتی سازمان غذا و دارو، استفاده نابجا و بدون آگاهی از مواد شوینده و پاک کننده‌های شیمیایی که می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری بر سلامت وارد کند. او نسبت به این موارد هشدار داده و تاکید کرده که «از قرار دادن مواد شوینده، گندزدا و الکل در کمدهای زیر ظرف‌شویی اجتناب کنید، خطر مسمومیت در کودکان نوپا و کنجکاو از این طریق بسیار بالا است. لذا این محصولات باید دور از دسترس اطفال نگه داشته شود.»

در ادامه اکیدا توصیه شده که «محصولات شیمیایی و شوینده همیشه در ظرف اصلی آن نگهداری شود، هیچ گاه این مواد در ظرف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نگهداری نشود؛ چراکه ممکن است کودکان و سالمندان به اشتباه این مواد را خورده و دچار مسمومیت شدید شوند.»

و در نهایت اینکه: در صورتی که فردی ماده‌ای غیرخوراکی و سمی را بلعید و یا بخارات آن را استنشاق کرد، با مرکز اورژانس ۱۱۵ و یا مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم ۱۹۰ تماس بگیرید.

مخلوط کردن شوینده‌ها منجر به مسمومیت شدید می‌شود

مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده ماهیت سوزانندگی دارند، این مواد یا از ترکیبات اسیدی ضعیف تشکیل شده‌اند و یا ترکیبات قلیایی هستند که در صورت عدم مصرف درست، سلامت اعضای خانواده را تهدید می‌کنند.

در استفاده از این مواد باید حتما از دستکش استفاده شود؛ با این روش از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری می‌شود، ضمن این‌که باید حواسمان باشد در زمان استفاده این مواد به درون چشم پاشیده نشوند و یا اگر امکان دارد از عینک‌های مخصوص استفاده کنیم. از طرفی، مواد شوینده در صورت پاشیده شدن به داخل چشم می‌توانند موجب سوختگی ناحیه قرنیه شوند.

باید از استنشاق مستقیم مواد شوینده پرهیز کرد. باید گفت که برخی افراد در فضاهای بسته مواد سفید کننده و پاک کننده را با هم ترکیب می‌کنند، گاز کلری که از ترکیب این محصولات متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس و یا اسپاسم تنفسی و حتی مرگ فرد می‌شود.

ضرورت زدن ماسک حین استفاده از مواد شوینده و پاک کننده از ملزومات است؛ ضمن استفاده از ماسک، حتما در زمان استفاده از این مواد درها و پنجره‌ها را باز بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به ریه‌ها و سیستم تنفسی جلوگیری شود.

پزشکان می گویند اگر مواد شوینده روی پوست یا داخل چشمتان ریخت، ضمن قرار گرفتن در مکانی که تهویه مناسب دارد محل را با آب معمولی شست‌و شو دهید. در بسیاری از موارد دیده می‌شود که برخی به اشتباه، زمانی‎که این ترکیبات در چشم و یا روی پوست ریخته می‌شود از ترکیبات سوزاننده اسیدی و یا قلیایی دیگری برای شست‌وشو محل آسیب دیده استفاده می‌کنند، این کار بسیار خطرناک است و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.

ترکیباتی که در مواد شوینده وجود دارد دارای فعل و انفعالاتی هستند که آسیب‌های حرارتی در پوست و مخاط‌ها ایجاد می‎کنند، بنابراین توصیه نمی‌شود این ترکیبات خنثی شود، بهترین اقدام رقیق کردن با کمک آب معمولی و ولرم است.

آب گرم می‌تواند سوختگی بیشتری در پوست آسیب دیده ایجاد کند، ادامه داد: حتی آب خیلی سرد هم می‌تواند آسیب را بیشتر کند، بهترین درجه آب همان اندازه دمای معمولی بدن یعنی ۳۷ درجه است.

توصیه می شود که هرگونه ماده دارویی و یا شیمیایی را «نه در یخچال نگه‌داری کنید و نه در کابینت های طبقه پایین» مواد دارویی و شوینده را همیشه از دسترس کودک خارج کنید.

پیش تر شاهین شادنیا، رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با یادآوری این موضوع که مسمومیت ناشی از دو ترکیب سفید کننده و پاک کننده بسیار خطرناک است توضیح داده بود که گاز کلری که از ترکیب این دوماده سمی متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده و تحریک کننده است، دقیقا مثل بیماری می‌ماند که دچار حملات آسم شده و به دلیل اسپاسم شدید احتمال خفگی در این او تشدید می‌شود.

به گفته او معمولا دو فرم مسمومیت وجود دارد که مسمومیت‌های استنشاقی که ناشی از متصاعد و آزاد شدن گازهای کلر است. این متخصص درباره نشانه‌های مسمومیت استنشاقی گفته بود: فردی‌که در معرض گازهای سمی قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، بی‌تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود.

اما در برخی موارد دیده می‌شود افراد برای نظافت موثر‌تر چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که پوست دست‌ها و گاها در معرض آسیب شیمیایی با این مواد قرار گیرد. سوزش، خارش و قرمزی از نشانه‌های مسمومیت پوستی با مواد شوینده است که در صورتی که این نشانه‎‌ها آزاد دهنده شد باید مراقبت‌های اولیه انجام شود.اولین اقدام در مسمومیت‌ها دور کردن مواد شیمیایی از فرد مسموم شده است، تاکید کرد: در این شرایط سریعا فرد را از محیط دور کرده، در و پنجره‌ها را باز کنید و او را در معرض هوای آزاد قرار دهید. در مسمومیت‌های پوستی نیز ماده شیمیایی را کنار بگذارید و از تماس بیشتر با این مواد پرهیز کنید، بهترین راهکار شست‌و شو با آب ساده حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.متخصصان درباره تماس مواد شیمیایی با چشم‌ها هشدارداده و می گویند: درصورتی‌که به طور اتفاقی این مواد وارد چشم شود باید ابتدا منبع مسمومیت از بین برود و در ادامه چشم‌ها را با آب فراوان بشویید. در مواردی‌که علامت‌های تحریکی تنفسی وجود داشته باشد و یا سوزش پوست آزار دهند شوند باید به مراکز درمانی مراجعه کرد