چشم‌انداز رفع ناترازی با برق هسته‌ای

اما بنا به اخبار منتشره ایران با ساخت این نیروگاه در جنوب کشور با ظرفیت کل 5000 مگاوات به تولیدکنندگان برتر برق هسته ای پیوست. به گفته کارشناسان تسریع در تفکیک منابع و راه‌های استفاده از انرژی اتمی صلح آمیز در حوزه‌هایی مانند تولید انرژی، پزشکی و ... با نگاهی جامع‌نگر می‌تواند دستاوردهای بزرگی برای کشور در زمینه افزایش تولید انرژی به خصوص برق و همچنین کاهش آلودگی هوا و رعایت استانداردهای زیست محیطی به همراه داشته باشد و در مجموع به بهبود اقتصاد انرژی کشور بینجامد.

و سرانجام تحقق تامین برق با انرژی هسته‌ای؟

به گزارش «آرمان ملی»، نیروگاه هسته‌ای بوشهر نخستین تأسیسات هسته‌ای ایران به‌شمار می آمد که از گونه رآکتور آب فشرده با ظرفیت تولید 1024 مگاوات برق در سال 1354 توسط رژیم سابق راه‌اندازی شد و قرار بود تا پایان سال 1364 به مرحله بهره برداری برسد که به دلیل وقوع انقلاب در تحقق این وعده وقفه ایجاد شد و سرانجام در سال 1374 با قرارداد فی‌مابین ایران و روسیه تکمیل این نیروگاه تا نیمه دوم سال 1390 به طول انجامید و در دولت دوم احمدی‌نژاد به مرحله تولید برق با توان 700 مگاوات رسید. ظرفیت تولید برق ایران از محل منبع انرژی هسته‌ای در حال حاضر حدود 5/1 تا 2 درصد از مجموع کل برق تولید شده در کشور است که رقم بسیار پایینی است که بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته این رقم با ساخت نیروگاه‌های هسته ای افزایش خواهد یافت، هر چند برق تولید شده از طریق انرژی اتمی به عنوان انرژی پاک تلقی می‌شود اما به دلیل زباله‌های هسته ای مورد مخالفت برخی از طرفداران محیط زیست نیز واقع می شود . در این بین ایران به دنبال توسعه برنامه‌های هسته‌ای برای تولید برق و کاربردهای دیگر اتمی نیز بوده است، این برنامه‌ها در گذشته مورد انتقاد بین‌المللی و توافق‌نامه‌های هسته‌ای مختلف قرار گرفته‌اند. اما در نهایت ایران در حرکت در مسیر رشد در بخش انرژی هسته‌ای موفق به راه اندازی نیروگاهی در جنوب کشور شد که به گفته مسئولین می تواند با بهره‌برداری از آن به کمبودهای تامین انرژی در کشور فائق آمد.

مزایا و معایب نیروگاه‌های هسته‌ای

بر اساس این گزارش؛ کاهش گازهای گلخانه‌ای، بازدهی بالا در تولید برق و تولید انرژی به طور مداوم، کاهش وابستگی به منابع طبیعی سوخت با حجم کمتر، کاهش تهدید به منابع سوخت نفت و گاز، زیان برای محیط زیست در فرآیند استخراج اورانیوم و ... از جمله مزایایی به شمار می‌آیند که کارشناسان در مزیت سوخت هسته‌ای از آن یاد می کنند اما از سوی دیگر مشکلات زیست محیطی تولید پسماندهای هسته‌ای و فقدان تعریف استانداردها و فناوری خاص و خطر امنیتی در مواجهه با اهداف تررویستی احتمالی، هزینه ساخت و نگهداری بالا و ... از جمله معایب این نیروگاه‌های هسته‌ای محسوب می‌شوند که بهره گیری از آن را در سراسر جهان با واکنش‌های مختلفی مواجه ساخته است.

ایران در جمع بزرگ‌ترین تولید کنندگان برق هسته‌ای

این گزارش حاکی است؛ ایران برنامه دارد تا سال ۲۰۴۱ به ظرفیت تولید ۲۰۰۰۰ مگاوات برق از انرژی هسته ای در کشور برسد. تنها پنج کشور - ایالات متحده، فرانسه، چین، روسیه و کره جنوبی - در حال حاضر ظرفیت هسته ای نصب شده برای تولید بیش از ۲۰۰۰۰ مگاوات برق را دارا هستند. مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای ایران تقریباً از بین رفته و احیای آن فراتر از حد انتظار است. احتمالا هیچ چیزی به جز اراده تهران برای مهار و توقف برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد. به نظر می‌رسد زیرساخت‌های تهران برای دسترسی به هدف تولید ۲۰۰۰۰ مگاوات در جای خود و در وضعیت عملکردی خوبی است. این موضوع باعث نگرانی آمریکا، و قدرت های منطقه ای و جهانی شده است. در حال حاضر، ایران یک نیروگاه هسته‌ای دارد که تحت نظارت سازمان انرژی اتمی ایران (ساعی) فعالیت می‌کند. نیروگاه هسته‌ای بوشهر، با دو رآکتور آب‌سنگین و توان تقریبی 1000 مگاوات برای تولید برق استفاده می‌شود. این نیروگاه یکی از تسلیحات هسته‌ای بزرگ در منطقه است. میزان تولید برق هسته‌ای در ایران به ویژه در آینده با توسعه برنامه‌های هسته‌ای و تغییرات در راهبرد‌های انرژی ملی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

ضرورت تولید انرژی پاک

حمیدرضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره ظرفیت‌های انرژی هسته‌ای ایران به «آرمان ملی» گفت: استفاده از انرژی‌های پاک مانند؛ تجدیدپذیرها، انرژی بادی، انرژی خورشیدی و ... در سراسر جهان رو به افزایش است و ایران نیز سعی کرده است از این قافله عقب نماند اما استفاده از ذخایر گازی و نفتی مانع از رشد مطلوب کشور در این حوزه شده است، علاوه بر آن استفاده از انرژی هسته‌ای به منظور تولید برق در کشور با توجه به محدودیت‌های جهانی و سازمان‌های بین‌المللی علیه ایران با چالش هایی مواجه شد و نظارت دائم این سازمان‌ها حتی فرصت فعالیت‌های بهینه در بخش های تولید انرژی یا مصارف پزشکی را نیز از ایران گرفت . او افزود: تاکنون سهم اندک ایران از انرژی هسته‌ای در تولید برق با وجود نیاز بسیار کشور در مصارف خانگی و صنعتی و کمبود محسوس در این زمینه در حالی رخ می‌دهد که سهم کشورهای دیگر هر روزه از انرژی اتمی برای تولید انرژی به ویژه برق در حال افزایش است و در این خصوص فرانسه، روسیه و بسیاری از کشورهای دیگر سهم مطلوبی در این زمینه دارا هستند و دیگر کشورها نیز با روی آوردن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر در تلاش برای جایگزین کردن ابزارها و منابع دیگر برای تولید برق و حفظ محیط زیست و کره زمین هستند در حالی که ایران با وجود تلاش‌های بی‌شمار سهم چندان مطلوبی از انرژی اتمی در تولید برق نداشته و علاوه بر این دارای حرکت کندی برای استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پانل‌های خورشیدی و دیگر تجهیزات تولید برق است. این کارشناس اضافه کرد: در حالی که جهان هر روز به سمت کاهش منابع سوخت فسیلی گام برمی‌دارد تا علاوه بر حفظ محیط زیست و نجات کره زمین به هدف تولید انرژی ارزان‌تر و پاک‌تر گام بردارند تا آلودگی هوای کمتری نیز در کشور داشته باشند، ایران هنوز درگیر مصرف مازوت به عنوان یکی از منابع نیروگاهی است. صالحی ادامه داد: تجهیزات مورد نیاز در این خصوص در کشور ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جهت تولید انرژی در کشور به دلایل مختلف از جمله مسائل سیاسی و همچنین نبود تجهیزات لازم متوقف شده است ولی امیدواریم که این مسئله با توجه به اهمیت تولید انرژی به خصوص برق برای کشور در نهایت به تعامل در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای بینجامد که البته با راه‌اندازی نیروگاه جدید می‌توان در این خصوص امیدوار بود.

جایگاه برق هسته‌ای کشورها در جهان

بر اساس این گزارش؛ طبق آخرین داده‌ها، بیش از ۴۳۷ رآکتور هسته‌ای در حدود ۳۲ کشور جهان وجود دارد که حدود ۱۰ درصد از برق جهان را تامین می‌کند و براساس برآوردها تا سال ۲۰۵۰، این رقم به ۲۵ درصد نیز افزایش خواهد یافت. در حال حاضر، تعداد رآکتورهای فعال (در مرحله بهره‌برداری) ۴۲۲ مورد با ظرفیت حدود ۳۷۷۷۹۹ گیگاوات و ۱۷ رآکتور معلق با ۱۵۴۴۸ گیگاوات، وجود دارد همچنین ۵۷ رآکتور انرژی هسته‌ای در دست ساخت است که ظرفیت انرژی ۵۹۵۸۴ گیگاوات را فراهم می‌کند. تولید برق هسته‌ای جهان در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ به میزان ۱۰۰ هزار گیگاوات ساعت افزایش یافت و این افزایش نشان‌دهنده سومین روند صعودی در تولید برق جهان است. در این میان، منطقه آسیا دارای بیشترین تعداد رآکتورهای هسته‌ای است و پس از آن اروپای‌غربی و مرکزی، سپس آمریکای شمالی، اروپای شرقی و روسیه، آمریکای جنوبی و آفریقا قرار دارند. درواقع‌ آسیا همچنان منطقه مسلط در ساخت رآکتورهای جدید بوده و درمجموع ۷۰ رآکتور با ظرفیت عملیاتی 63.6 گیگاوات از سال ۲۰۰۵ در مدار قرار گرفته است. ایالات متحده آمریکا در توانایی تولید برق از انرژی هسته‌ای در رتبه اول جهان و پس از آن فرانسه و چین، ژاپن و روسیه قرار دارند. جالب اینکه در سطح آفریقا تنها کشوری که نیروگاه هسته‌ای فعال دارد آفریقای جنوبی است که در جنوب غربی کشور و در ۳۰ کیلومتری شمال کیپ تاون قرار دارد و از دو رآکتور تشکیل شده است. این نیروگاه، حدود ۶ درصد از برق مصرفی آفریقای جنوبی را تولید می‌کند. در مجموع، حرکت سریع به سمت تولید برق از انرژی هسته‌ای، به‌ویژه پس از ناآرامی‌های ناشی از حمله روسیه به اوکراین، ضروری شده است. بنابراین تولید برق از انرژی هسته‌ای به‌طور قابل‌توجهی به پیش می‌رود و تا حد زیادی با اهداف بین‌المللی و برنامه‌های ملی در دستیابی به کاهش انتشار کربن تا سال ۲۰۵۰ مطابقت دارد. بنابراین انرژی هسته‌ای از نظر اطمینان، پایداری و هزینه کم بر همتایان خود در انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه با در نظر گرفتن سن نسبتا بالای نیروگاه هسته‌ای مزیت دارد.