شغلی طلایی با مالیات حداقلی

جاروجنجالی که طی روزهای اخیر از آن بسیار در رسانه ها شنیده ایم، خبر افزایش اخذمالیات از فروشندگان و خریداران طلاست که درنهایت ضمن تکذیب این خبر از سوی مسئولان سازمان امور مالیاتی، باعث خط و نشان کشیدن مدیران برای نشردهندگان اخباری کذب برای ایجاد التهاب در جامعه شد، چرا که مسئولان معتقدند مالیات ستانی از صنف طلافروشان از مدت ها قبل اجرایی می شده است و خبر جدیدی نیست اما شاید سامان یافته‌تر شدن این امر منجر به بلندتر شدن صدای اعتراض این گروه شده، در حالی که برخی از کارشناسان بر این باور هستند که نرخ مالیات طلافروشان در مقایسه با قشر کارگران به عنوان ویترین و سهل‌الوصول ترین گروه در مالیات ستانی، بسیار اندک است.

تکذیب خبر افزایش مالیات طلایی

به گزارش «آرمان ملی»، تمرکز دولت در سالیان اخیر به ویژه با توجه به آنچه در سال آینده برای مالیات ستانی تعیین شده به واکنش‌های مختلف اصناف و گروه‌های مختلف حقیقی و حقوقی انجامیده است. این امر به ویژه در روزهای اخیر به اعتراض صنف طلافروشان و ایجاد دغدغه برای خریداران طلا منتهی شده است، چرا که به موجب خبری که چندی است در صدر اخبار رسانه‌های قرار گرفته است، علاوه بر افزایش نرخ مالیاتی برای فروشندگان طلا، میزان دریافت مالیات از خریداران نیز افزایش خواهد یافت. اما این خبر بلافاصله از سوی سید محمد هادی سبحانیان، رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور تکذیب و توضیح داده شد که؛ به موجب قانون اساسی افزایش هیچ نرخ و پایه مالیاتی از طرف سازمان امور مالیاتی در این زمینه انجام نمی‌شود و نظام مالیاتی مجری مصوبات قانونی است.

این در حالی است که میزان دریافت مالیات صنف طلافروشان در مقایسه با دیگر مشاغل بسیار کمتر از دیگر مشاغل با گردش مالی کمتر مانند کارگران و حقوق بگیران بوده است .بر اساس این گزارش؛ طبق آمار سازمان امور مالیاتی، از مجموع حدود 23 هزار و 900 طلافروشی در سطح کشور، 25 درصد که شامل حدود 6 هزار واحد صنفی می‌شود مالیات صفر برای عملکرد سال 1401 آن‌ها محاسبه شده است. علاوه بر این 50 درصد طلا فروشان هم تا 5 میلیون تومان مالیات برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. یعنی حدود 12 هزار طلافروش ماهانه کمتر از 500 هزار تومان مالیات پرداخت کرده اند. بررسی آمار سازمان امور مالیاتی نشان می‌دهد که مالیات بیش از 14 هزار 500 واحد صنفی طلا فروش که شامل 60 درصد طلا فروشان می‌شود در سال 1401 کمتر از 10 میلیون تومان بوده است. در این آمار آمده است که بیش از 71 درصد از واحد‌های صنفی طلافروشی که شامل 16 هزار 500 مودی می‌شود کمتر از 15 میلیون تومان در سال 1401 مالیات داده اند. بر اساس آمار سازمان امور مالیاتی تنها حدود 2600 واحد صنفی طلا فروشی وجود دارند که بیش از 30 میلیون تومان در سال 1401 مالیات پرداخت کرده اند.

دلیل انتشار شایعه افزایش نرخ مالیاتی

از دی ماه سال جاری کلیه مشاغل حقیقی به صدور صورتحساب الکتریکی ملزم شدند و بدیهی است صنف طلا و جواهر نیز از این قاعده مستثنی نیستند، اما شایعه افزایش نرخ مالیاتی 25 درصدی در روزهای اخیر ناشی از نگرانی این صنف نسبت به سرمایه‌های خود است که به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر به علت عدم اطلاع رسانی مطلوب پیش آمده است. از سوی دیگر به گفته برخی از کارشناسان فروشندگان طلا و جواهر با وجود گردش مالی فراوان، به دلیل خوداظهار کمتر از فروش صورت گرفته در نظام مالیاتی بسیاری کمتر از آنچه حتی کارگران و حقوق بگیران مالیات پرداخت می کنند، در دایره مالیات ستانی قرار می گیرند و به آمار موجود میانگین سرانه مالیات ابرازی هر واحد طلافروشی حدود 5 میلیون تومان اعلام شده است که از سرانه پرداخت مالیات کارمندان و کارگران کمتر است. در میان تمام حوزه‌های مالیاتی، اردبیل با یک میلیون تومان کمترین سرانه مالیات ابرازی و استان مرکزی با حدود 17 میلیون تومان، بیشترین سرانه مالیات سالانه ابرازی برای هر واحد طلا و جواهر فروشی را داشته است. بر اساس آمار در سال ۱۴۰۱ حدود ۵۰ درصد طلا فروشان تا ۵ میلیون تومان مالیات برای آن‌ها محاسبه شده است. یعنی حدود ۱۲ هزار طلافروش ماهانه کمتر از ۵۰۰ هزار تومان مالیات پرداخت کرده اند.

بی‌عدالتی مالیاتی به نفع ثروتمندان

این گزارش می افزاید؛ مقایسه مالیات پرداختی کارگران و کارمندان با مالیات مشاغل پردرآمد، بی عدالتی در نظام مالیاتی کشور را به خوبی نشان می‌دهد. با در نظر گرفتن پلکان مالیات بر درآمد در سال گذشته، یک کارگر یا کارمند با دریافتی ماهانه ۵.۵ میلیون تومان، مشمول مالیات سالانه حدودا ۲ میلیون تومانی شده است. این در حالی است که یک فرد با دریافتی ماهانه ۲۰ میلیون تومان، مطابق پله‌های مالیاتی سال گذشته می‌بایست مشمول مالیات درآمد سالانه ۳۲ میلیون تومانی شود. با این حال میانگین مالیات ابرازی صنف‌های پردرآمد بسیار کمتر از این رقم است. به عنوان نمونه مالیات ابرازی ۶ میلیون تومانی صنف طلافروشان به معنای آن است که فعالان این صنف در اظهارنامه‌های مالیاتی سال گذشته، درآمد ماهیانه خود را کمتر از ۹ میلیون تومان اعلام کرده اند! همچنین مالیات ابرازی ۱۶.۵ میلیونی پزشکان در سال گذشته به معنای آن است که فعالان این صنف درآمد ماهانه خود را در اظهارنامه تنها حدود ۱۴ میلیون تومان ابراز کرده اند.

اقدامی برای پایان دادن به بی‌عدالتی مالیاتی

از این رو به نظر می رسد عدالت مالیاتی حلقه فراموش شده در نظام مالیاتی ثروتمندانی است که خارج از پروسه عدالت مالیات ستانی قرار گرفته اند، هر چند بارها دولت فعالان در صنوف مختلف به ویژه طلافروشان و پزشکان و ... را ملزم به به‌کارگیری دستگاه‌های کارتخوان و استفاده از آن در محل کار خود کرده است، اما این گروه همچنان بی تفاوت به این امر و از طریق راه های مختلف به فرار مالیاتی در صنف خود مشغول هستند و در مقابل حقوق بگیران، حتی پیش از دریافت حقوق خود، مالیات خود را بیش از برخی از اصناف نظیر طلافروشان و پزشکان و ... پرداخت می‌کنند. در این راستا دولت کلیه اشخاص حقوقی در مشاغل مختلف را ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان برای فروش کالا و خدمات خود کرده است و در صورت عدم پیروی از قانون مذکور، مشمول جرائم و ضمانت اجرایی قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان خواهند شد. قطعاً تبعیض های مالیاتی و وجود نواقص گوناگون در حوزه مالیات ستانی باعث ایجاد بی انگیزگی مردم به این حوزه می شود .

کارمندان ۲ برابر اصناف مالیات می‌دهند!

نگاهی به آمار درآمدهای مالیاتی در ۱۱ ماهه سال گذشته نشان می‌دهد که در طی این مدت، در مجموع بیش از ۷۴ همت از محل مالیات بر درآمد محقق شده است که حدود ۷۰ همت از این میزان را قشر حقوق‌بگیر و مشاغل پرداخت می‌کنند و مابقی مربوط به سایر سرفصل‌ها نظیر «مستغلات» و «متفرقه» است. از مجموع ۷۰ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی مذکور، کارمندان درمجموع نزدیک به ۴۶ هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده‌اند که حدود ۲۰ همت آن، سهم کارمندان بخش عمومی (دولتی و حاکمیتی) و نزدیک به ۲۶ همت سهم کارمندان بخش خصوصی بوده است. مابقی درآمدهای مالیاتی از این محل یعنی حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان نیز از بخش مشاغل پرداخت شده است؛ به عبارت دیگر کارمندان نزدیک به ۲ برابر مشاغل مالیات می‌پردازند. نکته جالب‌توجه این بوده که رقم شکاف مالیاتی در بخش مشاغل در سال ۱۳۹۹ با رشد همراه بوده و به ۵۴ هزار میلیارد تومان رسیده است و این امر بیانگر آن بوده که سازمان امور مالیاتی همچنان در شناسایی و دریافت مالیاتی از فراریان و متخلفین با مشکل مواجه است. براساس اطلاعات موجود از اصناف مشمول تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۱، حدود ۹۰ درصد از کسب‌وکارها کمتر از ۵ میلیون تومان مالیات بر عملکرد می‌پردازند.

الزام در اتصال واقعی به سامانه های مالیاتی شغل‌های طلایی

سپهر مهرابی، کارشناس اقتصادی در این باره گفت: یکسری شفافیت‌ها در زمینه اخذ مالیات در قانون بودجه سال‌های قبل و همچنین قانون تسهیل تکالیف مؤدیان مالیاتی از طرف مجلس پیش‌بینی شده است و در همین راستا نیز از ابتدای دی ماه سازمان امور مالیاتی در بخش مشاغل و شرکت‌ها، الزام به اتصال به سامانه مؤدیان را اجرایی کرده است. وی تأکید کرد: در حال حاضر پزشکان، برخی بنگاه‌های املاک و طلافروشان فرار مالیاتی دارند، بنابراین ما تا ساختار مالیات‌ستانی را مکانیزه و در حقیقت این ساختار را برخط نکنیم، این امر طبیعی است که شاهد فرار مالیاتی خواهیم بود. ما باید به سمتی حرکت کنیم که افراد به صورت آنلاین مالیات‌شان اخذ شود. نباید شرایط به گونه‌ای باشد که مالیات به خزانه واریز و بعد از محل خزانه پرداخت شود. این کارشناس بیان کرد: اگر ما به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم مالیات‌ها را به صورت برخط اخذ کنیم، بی‌شک به نتایج خوبی دست پیدا خواهیم کرد. در هر صورت باید مالیات صنوف پردرآمد به درستی در کشور پرداخت شود. همچنین بهره‌گیری از قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان می‌تواند در اخذ مالیات از صنوف پردرآمد و مشاغل خاص مؤثر واقع شود.

محاسبه عجیب مالیات ماهانه یک طلافروش از محل اجرت و سود

این کارشناس اقتصادی با اشاره به مالیات بسیار پایین پرداختی از سوی طلافروشان اظهار کرد: در سال جاری میزان مالیات پرداختی برخی مشاغل خاص بسیار پایین بوده است، به طور مثال همین طلافروشان که به دنبال عدم‌اجرای قانون هستند، میزان سرانه مالیات پرداختی‌شان در سال جاری برای کل سال کمتر از ۹/۱۰ میلیون تومان بوده است که نشان از شکاف مالیاتی بالا و عدم‌تطابق درآمد و مالیات پرداختی مبتنی بر درآمد این مشاغل خاص دارد. وی تاکید کرد: در همین راستا نیز سازمان امور مالیاتی از ابتدای دی ماه پیوستن به سامانه مؤدیان مالیاتی و ایجاد شفافیت مالی در بخش مشاغل را در دستور کار خود قرار داده است تا به سمت اصلاح شکاف مالیاتی در بخش مشاغل برویم. طلافروشان اخیراً نسبت به پیوستن به سامانه مؤدیان ادعای جدید مالیات ۲۵‌درصدی از طلا را مطرح کرده‌اند، این در حالی است که تنها قرار است با پیوستن طلافروشان و جواهرفروشان به سامانه مؤدیان و شفافیت در بخش اجرت و سود طلافروشان، طبق قانون مصوب مجلس اجرت ساخت و سود فروشنده شفاف و میزان دقیق اجرت و سود طلافروشان به صورت شفاف محاسبه شود و هیچ مالیات جدیدی اخذ نخواهد شد.

این گزارش می‌افزاید؛ بنا بر نظرات کارشناسان اقتصادی، با توجه به حجم بالای اقتصاد غیررسمی در ایران، میزان فرار مالیاتی و کارت به کارت کردن در برخی از اصناف مانند پزشکان و طلافروشان و ... و عدم شفافیت در بخش مالیات ستانی، بسیار مطلوب است تا با تعریف پایه مالیاتی جدید تحت عنوان مالیات بر مجموع درآمد بتوان مانع از تحقق فرارهای مالیاتی و خوداظهاری های خلاف واقع و ... شد تا شرط اصلی مالیات ستانی، یعنی عدالت مالیاتی نیز فرصت تحقق پیدا کند.