با طالبان چه باید کرد

 در هر صورت طالبان اکنون زعامت و حکمرانی در افغانستان را در دست دارد. هرچند  برخی در خارج از کشور برقراری رابطه با طالبان را مذموم می‌شمارند اما در عین حال باید این را پذیرفت که طالبان حاکم مطلق افغانستان است و کشورهای  اطراف آن از جمله؛ ایران، تاجیکستان و سایر کشورها اعتقاد دارند حال که این دولت به رغم کاستی‌هایی که دارد در این کشور حکمفرماست چاره‌ای نیست جز اینکه با طالبان از نظر سیاسی و اقتصادی رابطه برقرار کرد و اجازه نداد افغانستان بیش از این از مسیر توسعه عقب بیفتد  و برای منطقه  مشکلات مختلف امنیتی به وجود آورد. چرا که اگر این دولت بتواند حاکمیت کلی خود را در افغانستان محکم کند کم‌کم و به مرور زمان از حالت رزمی و جنگی خارج خواهد شد و به سمت مدیریت افغانستان حرکت خواهد کرد و تلاش خواهد کرد یک سیاست توام با آرامش را در داخل و با همسایه‌های خود برقرار کند. جدا از این مورد ایران و پاکستان نقاط مشترک مرزی زیادی با افغانستان دارند و امنیت این مرزها برای ایران و پاکستان مهم است لذا  هرگونه همکاری در این زمینه از سوی ایران با طالبان کاملا معقول است. از این رو به رغم اینکه کشورها علاقه‌ای به برقراری رابطه با طالبان ندارند اما تلاش می‌کنند نوعی دیپلماسی بر اساس منافع ملی خود را با طالبان برقرار کنند. از این رو کشوری مانند ایران واقعیت‌ها را پذیرفته است و تلاش دارد در این زمینه گام‌هایی را بردارد. ضمن اینکه بر اساس اخبار مختلف حدود 35 درصد تجارت منطقه‌ای ایران با افغانستان است. همچنین  به دلایل مختلف از جمله ورود طالبان به افغانستان سرمایه‌های زیادی از سوی افغانستان در ایران ثبت شده و این مورد به نفع ایران نیست. به عبارت بهتر هم افغانستانی‌ها بازار خود را در اختیار ایران قرار داده‌اند و هم اینکه در ایران سرمایه گذاری کردند. مساله بعد مساله پناهندگان افغانستانی در ایران است که بر اساس آمارهای مختلف حدود 5/5 میلیون افغانستانی در این مدت در ایران ساکن شدند. این آمار به صورت غیر رسمی به 10 میلیون نفر هم می رسد. حضور افغانستانی‌ها در ایران نیازمند مدیریت است و به گونه‌ای باید با دولت حاکم بر افغانستان  رابطه داشت تا بتوان ورود افغانستانی‌ها و مساله مدارک شناسایی آنها و تعداد مهاجران را در توافق با دولت طالبان مدیریت کرد.  لذا در مجموع می‌توان اینگونه تحلیل کرد که اولا این دولت در افغانستان حاکم  است و دوما ویژگی‌های خشن خود را از دست داده، از این رو  به این سمت حرکت کرده‌اند که جامعه افغانستان را مدیریت کرده و حاکمیت خود را به اجرا بگذارند در این مسیر ارتباط گرفتن با افغانستان برای ایران از اهمیت برخوردار است چرا که به نوعی برخی از مسائل ایران با افغانستان در هم تنیده است.

*علی اصغر زرگر

 کارشناس روابط بین‌الملل