گرانی نهاده‌ها، دام ها را نان‌خور کرد!

اما نان هم نتوانست از امواج گرانی های افسارگسیخته جدا ماند و به سیل گرانی های همگانی پیوست . هر چند دولت سعی بر این دارد تا با اجرای طرح هایی تعادل را در این بازار بازگرداند اما در این بین نه نانوایان از سهمیه آرد و سیاست های حمایتی راضی هستند و نه مردم از افزایش نسبی قیمت و کیفیت نان به عنوان قوت لایموت خود رضایت دارند. اجرای طرح نان کارتی و فروش آن با دستگاه های خودپرداز ویژه که در نانوایی ها توزیع شد، یکی از این طرح ها به شمار می آید که دولت سعی کرد با اجرای آن علاوه بر افزایش نظارت خود بر سهمیه بندی و توزیع نان پخت شده بر این صنف نظارت کند و سامانی بر فرهنگ مصرف نان دهد، سعی بر این داشت تا با محدودسازی فروش از این طریق از مانع از خوراک دام و طیور شدن نان شود. اما آنچه به نتیجه نرسید نظارت و سامان بخشیدن به این حوزه بود و حاصل اجرای این طرح تنها صف های طولانی نان در در برخی شهرها در مدت زمان تعیین شده از سوی نانواها و نبود نان به اندازه تقاضا بود و از سوی دیگر باز هم نان با سهمیه آرد دولتی روانه سوپرمارکت ها و فروشگاه و همچنین خوراک دام و طیور نیز شدند. کارشناسان معتقدند؛ ارزانی نان از سویی و گرانی نهاده‌های دامی از سوی دیگر سبب شده تا برخی رو به خرید نان بیش از نیاز خویش آورده و نان‌های اضافی را به عنوان ضایعات نان به دامداری‌ها بفروشند.

به گزارش آرمان ملی، جواد مختاری، رئیس اتحادیه نانوایان خراسان جنوبی ضمن تایید این مطلب گفت: ارزانی نان در مقایسه با نهاده‌های دامی سبب شده تا شاهد حضور خانوادگی برای خرید و فروش آن به عنوان ضایعات نان به دامداران باشیم. چهار سال است قیمت نان افزایش نیافته است، کم شدن سهیمه نانوایی اخلال در ساعات پخت نانوایی‌ها ایجاد کرده است و متصدیان نانوایی‌ها را در پرداخت هزینه‌هایی همچون اجاره بها، دستمزد کارگران و... با مشکل جدی مواجه کرده است. 30 درصد یارانه‌ای که دولت به نانوایی‌ها می پردازد به هیچ وجه هزینه‌های بالای آن‌ها را در این بحران اقتصادی و افزایش سرسام آور قیمت‌ها پوشش نمی‌دهد.

خرید نان به عنوان آذوقه را قبول ندارم

اما حجت الاسلام سید محمود موسوی رستگار، عضو اتحادیه دامداران کشور ایستادن افراد در نانوایی ها و خرید نان به عنوان آذوقه دام ها را قبول ندارد و می گوید: با استمرار قهر طبیعت به همراه گرانی و کمبود نهاده های دامی دیگر دامداری سنتی در خراسان جنوبی باقی نمانده تا با خرید نان آذوقه دامشان را تامین کنند.

این در حالی است که برخی از نانوایان خرید خانوادگی نان از نانوایی ها را تایید می کنند و می گویند؛ «اعضای یک خانواده همگی به صف می‌ایستند و نانوا هم تا حدودی آن‌ها را می‌شناسد چرا که اغلب روزها برای گرفتن نان آن هم با حجم بالا به این نانوایی مراجعه می‌کنند هر کدام هم با کارتی می‌آیند و هر کدام ۱۰ عدد نان می‌گیرند چرا که نانوایی سهمیه تعیین کرده و بیشتر از این میزان نان به مشتریان نمی‌دهد.» این ترفند عده‌ای بسیاری از افراد است که نان را خشک می‌کنند و به صورت ضایعات یا به نان خشکی‌ها و یا به دامداران می‌فروشند، چرا که درآمدی که از این طریق دارند بسیار زیاد است .خریداران ضایعات نان هم به همان نسبت در شهر زیاد است چرا که سود با خرید و فروش نان خشک و ضایعات آن است به ویژه وقتی به دامداران فروخته شود آن‌ها هم به واسطه گرانی نهاده در به در دنبال ضایعات نان هستند. و از سوی دیگر با کم شدن سهمیه نانوایی سبب شده تا ساعت پخت نانوایی‌ها نیز بهم بریزد. همیشه این نانوایی که نرخ آن دولتی است بیش از دیگر نانوایی‌ها شلوغ است و گاهی هم به متقاضیان گفته می‌شود که به تعداد مشخصی نان به افراد داده می‌شود و بیش از آن تعداد مشخص، نمی‌توانند تقاضا کنند. همچنین یارانه هم که دولت به نانوایی‌ها می پردازد فقط ۳۰ درصد هزینه‌های آن‌ها را پوشش می‌دهد.»

عدم تغییر قیمت نان از سال 1400 تاکنون

محمد سلیمانی، رئیس اتحادیه نانوایان سنگک در تهران درباره وضعیت قیمت نان گفت: آخرین نرخ گذاری و افزایش قیمت برای نان سنگک در سال 1400 صورت گرفت که بر اساس آن قیمت نان سنگک تا کنون 3 هزار تومان است و هیچ تغییری نکرده این در حالی است که نانوایان نیز مجبور خرید دیگر اقلام گران شده اقدام کنند اما درآمد آن ها هنوز به نرخ دو سال پیش است و قطعاً چنین امری منصفانه نیست، از سوی دیگر نانوایان با مشکلات بسیاری مانند افزایش قیمت آب، دستمزدها، اجاره واحدهای مسکونی و تجاری و ... روبه‌رو هستند و به راستی این مشکلات کمر فعالان در این صنف را شکسته است .

اصرار در تخلف با وجود جریمه‌های سنگین

او افزود: با وجود تاکید بازرسان مبنی بر عدم افزایش قیمت نان در بسیاری از موارد آنها مجبور به تخلف از قیمت اعلام شده به آنها هستند و به ازای آن ناچار به پرداخت جریمه‌های سنگین هستند، بدیهی است حفظ حقوق مصرف کننده از اصول مهمی در جامعه تلقی می‌شود که مطلوب است، اما حفظ حقوق تولیدکنندگان در صنوف مختلف از وظایف مسئولان در سطوح مختلف است، چرا که در غیراینصورت دیگر حضور در این عرصه به صرفه و منطقی نیست.

ارزانی نان در مقایسه با نهاده‌های دامی سبب شده تا شاهد حضور خانوادگی برای خرید و فروش آن به عنوان ضایعات نان به دامداران باشیم. چهار سال است قیمت نان افزایش نیافته است، کم شدن سهیمه نانوایی اخلال در ساعات پخت نانوایی‌ها ایجاد کرده است و متصدیان نانوایی‌ها را در پرداخت هزینه هایی همچون اجاره بهاء، دستمزد کارگران و... با مشکل جدی مواجه کرده است

به صرفه نبودن شغل نانوایی

سلیمانی اضافه کرد: به دلیل رکود کسب‌و‌کار در تمام اصناف، به ویژه صنف نانوایان و عدم صدور مجوز افزایش قیمت متناسب با حجم گرانی‌های موجود در جامعه، نانوایان از پرداخت هزینه‌ها به ویژه پرداخت حقوق و مزایای کارگران شاغل در نانواها ناتوان شده‌اند، هر چند واقعاً به دلیل مشکلات موجود و سختی کار و حقوق ناچیز، دیگر کسی مایل به کارکردن در نانوایی نیست و این نیز به راستی معضلی برای کارفرمایان در نانوایی‌ها تبدیل شده است که امکان استخدام نانوا را از بین برده است.

رئیس اتحادیه نانوایان سنگک استان تهران اعلام کرد: در حالی که بر تغییرنیافتن قیمت نان در کشور تاکید می شد، برخی از اقلام مورد نیاز فعالان در این صنف افزایش بسیار زیاد پیدا کرده است، به عنوان مثال قیمت خیرمایه نان که یا به طور کلی پیدا نمی شود و یا با افزایش قیمت بیش از 50 درصد نسبت به قیمت استاندارد آن قابل دسترسی است. از سوی دیگر کمک هزینه های دولت به نانوایان به هیچ وجه متناسب با هزینه ها نیست و این امر به ویژه در سنگک پزان که در دو نوع نان پخت می کنند کاملاً محسوس است، چرا که کمک هزینه نوع دو نان سنگک را بر اساس نوع اول حساب می کنند که به این ترتیب میزان کمک هزینه آنها از 40 درصد به حدود 27 درصد کاهش می یابد. دو سال گذشته قبض آب برای نانوایی‌ها حداکثر 500 هزار تومان تمام می‌شد. اما امروز گزارش‌هایی به ما می‌رسد که قبض آب 3 میلیون تومان است. کمترین قبض برق حدود یک میلیون تومان است.

دخل و خرج نانوایان همخوانی ندارد حتی با آرد مجانی!

بر اساس این گزارش حجت اله نصیری، رئیس اتحادیه نانوایان کرج نیز در این زمینه گفت: اگر به نوعی بگوییم که آرد را مجانی دریافت می‌کنیم باز هم با لحاظ هزینه‌های اجاره بها، دستمزد کارگر و سایر فاکتورهای تولید که ‌در قیمت نان تأثیرگذار است نانوا دچار مشکل خواهد بود و متاسفانه در این خصوص تصمیمی گرفته نمی‌شود. افزایش هزینه‌های تولید برای نانوایان از سویی و عدم اعلام به موقع قیمت تمام شده نان از سوی دیگر در کنار مشکلات سهمیه‌ای شدن آرد کار تولید نان را برای نانوایان دشوار کرده است.

نصیری افزود: ‌هزینه‌های تولید در نانوایی‌ها با توجه به تورم افزایش چند برابری پیدا کرده است از طرف دیگر قیمت تمام شده نان هم به‌موقع در سال اعلام نمی‌شود. در حالی که بهای آرد ثابت نگه داشته شده اما سایر هزینه‌ها برای تولید نان بالا رفته است.

وی توضیح داد: از زمان طرح هدفمندسازی هوشمند فروش نان که تحت عنوان نانینو اجرا شده و در راستای شناور شدن سهمیه آرد و نان است، ۳۰ درصد کارمزد و کمک هزینه روزانه توسط دولت به نانوایی ‌ها پرداخت می‌شود. این مبلغ تنها ۳۰درصد از افزایش چند برابری هزینه‌های تحمیلی به یک واحد نانوایی را پوشش می‌دهد در حالی که باید پرسید یک نانوا مابقی هزینه‌های تولید را چگونه می‌تواند تامین کند؟ در بدترین شرایط راه حلی که برای جبران هزینه‌ها ممکن است به ذهن نانوا خطور کند گران فروشی است که آن هم با توجه به مشخص بودن قیمت نان در دستگاهای پوز هوشمند برای نانوا امکان پذیر نیست. احتمال دوم کم فروشی در نان است که با توجه به رصدهای بازرسی و جریمه‌های سنگین تعزیراتی این امر هم از نانوایان دور از ذهن خواهد بود.

نانوایان تحت فشار افزایش هزینه‌ها هستند

نصیری بیان کرد: در حالی که دولت سال گذشته دستمزد کارگران را با ۵۷ درصد و امسال ۲۷ درصد افزایش اعلام کرد ولی قیمت مصوب نرخ نان برای سال ۱۴۰۰ است و از منطق قانون فاصله دارد در صورتی که نانوا بابت افزایش هزینه‌هایش تحت فشار قرار دارد. در قانون نظام صنفی آمده است اگر قیمت یکی از پارامترهای محصولی که توسط تولیدکننده تولید می‌شود، تغییر کرد باید قیمت گذاری جدید توسط مسئولین برابر آنالیز ارائه شده توسط اتحادیه و کارشناسان در نظر گرفته شود اما متاسفانه بازرسین جهاد کشاورزی و سایر ارگان‌های نظارتی با در نظر گرفتن نرخ سال ۱۴۰۰ نانوایان را جریمه می‌کنند که این امر دور از انصاف است. اگر به نوعی بگوییم که آرد را مجانی دریافت می‌کنیم باز هم با لحاظ هزینه‌های اجاره بها، دستمزد کارگر و سایر فاکتورهای تولید که ‌در قیمت نان تأثیرگذار است نانوا دچار مشکل خواهد بود.

رئیس اتحادیه نانوایان اضافه کرد: هیچ مدیریتی برای بررسی محاسبه هزینه‌های نانوایان نمی‌شود در حالی که هزینه‌های نانوایی هر سال افزایش پیدا می‌کند و کسی جوابگو نیست.

این گزارش حاکی است؛ ارزان بودن قیمت نان نسبت به نهاده و خوراک دام باعث شده که برخی دامداران به جای خوراک گران،‌ نان ارزان به دام بدهند اگرچه از نظر کارشناسان نان نمی‌تواند جای خوراک با کیفیت را بگیرد. قیمت کمتر نان نسبت به نهاده های دامی و فاصله قیمت 5 برابری آن باعث ایجاد این مشکل شده است . هر چند افزایش قیمت نان نیز به عنوان نیاز اساسی مردم نمی تواند در دستور کار دولت قرار گیرد، اما نظارت بیشتر در این حوزه شاید بتواند همراه با ایجاد تسهیلاتی برای در اختیار گرفتن با قیمت مناسب‌تر برای دامداران این مشکل را بهبود بخشد.