تلاش کنیم تا در دو جبهه آژانس و برجام نجنگیم

يک کارشناس مسائل بين‌الملل اظهار داشت: توفيق سياست خارجي ايران بعد از خروج ترامپ از برجام به‌عنوان يک رويکرد جديد بين‌المللي ايران براي تعامل سازنده با جهان و استفاده از ظرفيت‌هاي روابط بين‌المللي و منزوي نگه داشتن او که نتواند عليه ما اجماع‌سازي و يارگيري کند، حاصل عوامل گوناگون داخلي و عوامل خارجي بود. در قسمت خارجي ما استراتژي دوگانه اتخاذ کرديم که با آژانس همکاري کنيم. حاصل آن 15 يا 16 گزارش مثبت از آژانس در زمينه راستي‌آزمايي برنامه هسته‌اي ايران بود که نشان داد ايران به تعهداتش پايبند است. محور دوم آن استراتژي وفاداري به برجام به عنوان پلي براي همکاري‌هاي بين‌المللي و استفاده از آن در مسير توسعه کشور بود. نصرت‌ا... تاجيک گفت: از مسائل داخلي مي‌توانيم به اراده يک دولت حداکثري در تعاملات بين‌المللي و نشاط اجتماعي ناشي از انتخابات سال 92 که باعث شد مردم اميدوار باشند تا بتوانند از فوايد برجام در سروسامان دادن به زندگي اقتصادي و اجتماعي خود و مبنا قرار گرفتن يک الگوي توسعه همه‌جانبه، متوازن، بومي و داخلي بهره ببرند که در آن با تقويت بخش خصوصي و دور شدن از اداره کميته امدادي کشور، مردم بتوانند بدون اعانات مالي دولت زندگي خود را سروسامان بدهند. وي تصريح کرد: اين فضاي سياسي، نشاط اجتماعي و حرکت دولت در صحنه بين‌المللي باعث شد تا روحيه مردم مقداري بازيابي شود و اميدوار باشند که مي‌توانند مشکلات سياسي و اجتماعي کشور يا ريل‌گذاري روند توسعه را بدون تنش‌ها يا دغدغه‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي يا تحميل يک فضاي تيره و تاريک جنگ، حل کنند. تاجيک بيان کرد: به هر حال در دولت‌هاي نهم و دهم مهرورز اقتدارگرايان و با کاغذ پاره خواندن قطعنامه‌هاي بين‌المللي تحت شديدترين قطعنامه فصل هفتم قرار گرفتيم که اين شرايط مطلوبي براي کشوري مانند ايران با بازار هشتاد ميليوني و جمعيت جوان نيست. همه اين مسائل وضعيت و شرايطي را در کشور ايجاد کرده بود که ما توانستيم پس از امضاي برجام با ترکيب آن عوامل داخلي و خارجي دست برتر را داشته باشيم و ترامپ نتوانست حتي دوستان و هم‌پيمانان خود را پشت‌سر خويش بياورد که از برجام خارج شوند. فلذا تنها ماند. تاجيک در ادامه اضافه کرد: بنابراين ماتريسي از عوامل داخلي و خارجي که برشمردم باعث شد ما دست برتر را داشته باشيم و در پاسخ به اين سوال که چه رفتاري بايد داشته باشيم؟ بايد گفت ما خيلي نمي‌توانيم الگوي متفاوتي از گذشته را دنبال کنيم. زيرا برعکس آن عوامل کمک‌کننده داخلي و خارجي الان ما با مشکلات زيادي مواجه هستيم. اول آن نشاط اجتماعي وجود ندارد. دوم مسائل و مشکلات اقتصادي مردم روزبه روز بيشتر مي‌شود. سوم اينکه جراحي اقتصادي دولت وقتي انجام شده است که شرايط، امکانات، توانمندي‌ها، ظرفيت‌ها و زمينه‌هاي لازم براي اين کار را، چه از نظر بسيج امکانات، چه از نظر بسيج نيروها و چه استفاده از نخبگان و چه از نظر طبقه متوسط که قشر پيشروي توسعه هستند را نداريم و اين در تامين اهداف ما در سياست خارجي تاثيرات منفي خواهد داشت. يکي از نکات تاثيرگذار در اين مساله اختلاف ديدگاه دو دولت پيشين و کنوني در اين است که دولت قبل اعتقاد به همگرايي و تعامل بين‌المللي براي تامين منافع ملي حداکثري داشت. ولي دولت کنوني چنين اعتقادي ندارد و چنين مي‌پندارد که با مسائل دوجانبه و ارتقاي روابط با همسايگان که ضروري و لازم هم هست، اما کافي نيست مي‌تواند مشکلات بين‌المللي ايران را نيز حل کند. مطلب ديگر اتفاقاتي در محيط پيراموني ما و خاورميانه و خليج فارس است که بر حوزه امنيت ملي ما تاثيرگذار هستند. اين دو موضوع کار دست اندرکاران سياست خارجي را سخت‌تر مي‌کند. وي عنوان کرد: مجموعه اين مسائل شرايطي را به وجود آورده است که فکر ‌مي‌کنم هيچ راهي نداريم جز آنکه، همچنان رويکرد تعاملي در صحنه بين‌المللي داشته باشيم و با استراتژي تنش صفر حرکت کنيم. در روابط خارجي، منطقه‌اي و غيره راهي نداريم جز اينکه تلاش کنيم سازه برجام را سرپا نگه داريم. حتي اگر مي‌خواهيم روابط با همسايگان را توسعه دهيم بدون برجام چندان عملي نيست. گرچه اين روزها هم ما کمي سخت گرفتيم و هم دولت بايدن سرگرم مسائل ديگر است و هم فعاليت‌هاي ضدبرجامي رقبا و مخالفان ما و مخصوصا لابي صهيونيستي و تلاش‌هاي ائتلاف عبري عربي زياد شده و اميدها به رسيدن به توافق کم ‌شده است و يک کورسويي بيشتر نمانده، ولي به عقيده بنده برجام اين ظرفيت را دارد که برپا باقي بماند. اين ظرفيت وجود دارد که دو طرف در برگشت به برجام و حذف خواسته‌هاي غيربرجامي خود، هرچه زودتر به مذاکرات برجام يک سمت و سويي بدهند و آن را تقويت کنند و دوم آنکه ما در مسائل آژانس راهي جز همکاري نداريم. نصرت‌ا... تاجيک اظهار کرد: با توجه به صدور قطعنامه شوراي حکام عليه ايران بايد گفت که سخنان رهبري هرچند در مقطع ديگري بوده، اما کاملا درست و بجا است و بايد مسائل خود را به صورت مسالمت‌آميز حل کنيم. اما بايد اين نکته را در نظر داشته باشيم که اگر روال از دست خارج شود، هيچ تضميني وجود ندارد که دشمنان، مخالفان و رقباي منطقه‌اي ما خيلي خوش‌خيالانه بگذارند تا همه چيز مسالمت‌آميز باشد. يعني هر جرقه‌اي به بشکه پر باروت منطقه مي‌تواند يک بحران ايجاد کند. وي تصريح کرد: به عقيده بنده اگر ما مي‌خواهيم قطعنامه ديگري صادر نشود بايد رفتار ديگري را اتخاذ کنيم. تاجيک اذعان کرد: لازم است توضيح ‌دهم که اين قطعنامه‌اي الزام‌آور نبود و خواهان همکاري ايران با آژانس شد. وي در خصوص تبعات صدور قطعنامه ديگري عليه کشورمان بيان کرد: قطعنامه‌هاي نهادهاي بين‌المللي، حتي بي‌خاصيت‌ترين ‌آنها نيز در شرايط کنوني نظام ناعادلانه بين‌المللي براي کشورها تبعات حقوقي، سياسي، رواني و تبليغاتي دارد. خيلي از کشورها به وسيله همين قطعنامه‌ها به خاک سياه نشسته‌اند. بنابراين بايد تلاش کنيم و به سمت و سويي با آژانس برويم تا در دو جبهه نجنگيم. اين براي ايران خيلي بد است که هم در جبهه برجام بجنگد و برجام راکد باشد و هم با آژانس بجنگد و به هر دليلي نخواهد به سوالات آژانس پاسخ بدهد. مگر آنکه مصلحت سياسي و يا دغدغه تکنيکي خاصي وجود داشته باشد که به رغم سابقه خوب رابطه، حاضر به همکاري با آژانس نباشد. طي پنچ مرحله کاهش همکاري برجامي ايران با آژانس يک شرايط جديدي به وجود آمده است. وي خاطر نشان کرد: کرد: آژانس از جهت آبروي بين‌المللي خويش علاقه‌مند نيست که از يک ارگان تخصصي به يک ارگان سياسي تلقي شود. ما هم بايد تلاش کنيم هر زمينه‌اي را از بين ببريم که آژانس خواسته يا ناخواسته ماهيت سياسي پيدا کند.