چشم انداز مذاکرات وین
مرتضی مکی تحلیلگرمسائل بین الملل
درخصوص فرآیند مذاکرات احیای برجام در وین روایتهای مختلفی منتشر شده است که همین روایتها باعث می شود که یک تحلیل متقنی نتوان ارائه داد. سخنان آقای رافائل گروسی مبنی بر بازرسیها از برنامه هستهای ایران تحت تحلیل همین روند مذاکرات هست و به نوعی مسئله بازرسی از تاسیسات هستهای یکی از مهمترین مسائل درخصوص فرآیند احیای مذاکرات برجام است. به هر حال مهمترین دغدغه آمریکا و شرکای اروپایی وحتی روسیه و چین همین مسئله پیشرفت در برنامه هستهای ایران هست، از اینرو اذعان کردهاند که اگر این موضوع به مرحلهای برسد که ایران در برآیند کوتاه مدتی بتواند به سلاح هستهای دست یابد، عملا مذاکرات برجام دیگر ویژگی خود را از دست میدهد. شاید سخنان آقای رافائل گروسی برای تحت فشار قراردادن ایران باشد. از طرفی آقایان اسلامی و گروسی درخصوص تعویض دوربینهای مجتمع تاسیساتی کرج مطرح شده شاید گامی از سوی ایران باشد تا نشان دهد آمادگی لازم برای ادامه بازرسی هستهای وجود دارد اما شرایطی را مطرح کرده که باید درخصوص اینکه چگونه این بازرسیها و دوربینها تعویض شود، مقامات آژانس باید به سوالات ایران پاسخ دهند تا شاهد تکرار مداخلات
رژیمصهیونیستی برای آسیب دیدن به برنامههای هستهای جمهوری اسلامی ایران به کمترین حد برسد و از بین برود. به هرحال درخصوص بحث جاسوسی و آسیب زدن به تاسیسات هستهای ایران باید رفع سوءتفاهم شود. اما فرآیند احیای مذاکرات برجام نشان میدهد که شرایط بسیار سخت است و هم ایران و هم آمریکاییها خواستههای حداکثری را مطرح میکنند که بدون انعطاف در مواضعشان قطعا شاید به سرانجام نرسد. ولی این فرآیند مذاکرات نشان میدهد که گفتوگوی مستقیم میان ایران و آمریکا اجتنابناپذیراست. حضور دولتهای اروپایی یا چین و روسیه برای میانجیگری هم فرآیند مذاکرات را بسیار پیچیده میکند وهم میتواند حتی اختلالی در ارسال پیامها از سوی آمریکا به ایران و برعکس داشته باشد. به نظر میرسد اگر ما بخواهیم هرچه زودتر به احیای برجام دست پیدا کنیم و از منابع اقتصادیمان که دررفع تحریمهاست، استفاده کنیم، گفتوگوی مستقیم قطعا زودتر ما را به این توافقات نزدیک خواهد کرد. اگر به یاد داشته باشیم در مذاکرات برجام 2015 این گفتوگوهای مستقیم ایران و آمریکا بود که پس از 18 روز منتهی به توافقنامه برجام شد. درحقیقت تابوی مذاکرات ایران و آمریکا شکسته شده و
اینکه ما نخواهیم با آمریکاییها مذاکره کنیم، آوانس به آنهاست. واقعیت این است که این تابو باید شکسته شود و هدف رفع تحریمها بدون مذاکره و گفتوگو با آمریکاییها به نظر درحد انتظار برآورده نمیشود. این تحریمهای آمریکاست و نه سازمان ملل و ما نیازمندیم که بازنگری جدی در رویکردهای سیاستهای خارجی خودمان داشته باشیم. حتی اگر بخواهیم با شرق و کشورهای همسایهمان روابط گستردهای داشته باشیم، بدون رفع تحریمهای آمریکا امکان پذیر نیست. چین و روسیه این را نشان دادهاند که در مروادات اقتصادیشان با ایران قطعا منافع خود را در روابط آمریکا در نظر میگیرند، همانطور که طی سالهای گذشته حاضر به کار با ایران نشدند ضمن اینکه تعدادی هم ایران را ترک کردند! اکنون باید منتظرچه اتفاقی بیفتیم که واقعیتهای جهانی را نادیده بگیریم و مقولهای را در پیش بگیریم که میتواند شرایط ایران را برای رسیدن به منافع برجام دشوارتر کند. باید تبعات شکست مذاکره برجام مدنظرهمگان باشد. شاید با یک گام بتوان گامهای رو به جلوی بیشتری برداشت که این مساله میتواند موجب کاهش فشارهای اقتصادی شود و در میان مدت و بلندمدت به منافع مطلوب دست پیدا کنیم.
شرایط برای ما دشوارتر خواهد شد، اگر دقیق محاسبه نکنیم.
ارسال نظر