خروج از NPT دستاوردي براي تهران ندارد
قاسم محبعلي درگفت‌وگو با «آرمان‌ملي»:
خروج از NPT
دستاوردي براي تهران ندارد
آرمان‌ملي: پرونده هسته‌اي ايران با راي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با قطعنامه‌اي روبه‌رو شده که اگرچه نکته منفي براي تهران محسوب نمي‌شود؛ چرا که در متن آن آمده تهران با آژانس بين‌المللي همکاري کند اما مي‌تواند در صورت به نتيجه نرسيدن مذاکرات ايران و آژانس در آينده و در اجلاس بعدي آژانس طي قطعنامه ديگر مسير ارسال پرونده هسته‌اي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل را هموار کند. البته برخي معتقدند تهران احتمالا واکنشي محکمي به اين قطعنامه خواهد داشت اما از آنجا که اين قطعنامه تنها از تهران درخواست همکاري داشته، بعيد است تهران بخواهد در برابر دست به اقداماتي همچون خروج از NPT زده و يا اينکه سطح غني‌سازي اورانيوم را افزايش دهد. البته اتخاذ اين تصميم شايد زماني صورت بگيرد که پرونده ايران به شوراي امنيت ارسال شود يا اينکه اسنپ بک به‌عنوان يک مکانيزم در دستور کار کشورهاي اروپايي قرار گيرد. از سوي ديگر البته اوليانوف روسي اعلام کرده که نمايندگان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در آينده به تهران سفر خواهند کرد و در ارتباط با اختلافات با مقامات ايراني مذاکره مي‌کنند. در ارتباط با پرونده هسته‌اي فعلا بايد سياست صبر و انتظار را پيش‌بيني کرد چرا که نه اين پرونده مخدومه شده است و نه اينکه قرار است تحولي در آن رخ دهد. البته اگر تهران و نمايندگان آژانس به نکات مثبتي دست يابند بعيد نيست شاهد رخدادهاي تازه‌اي در مسير بازگشت به برجام باشيم. «آرمان‌ملي» در اين ارتباط با قاسم محبعلي، ديپلمات و کارشناس روابط بين‌الملل به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه مي‌خوانيد.
قطعنامه‌اي عليه ايران در شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به تصويب رسيده است که با استقبال دولت‌هاي غربي همراه بوده، اين قطعنامه را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
در دهه 80 در زمان دولت احمدي‌نژاد ايران متهم شد که با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همکاري نمي‌کند و از سوي ديگر مذاکرات هسته‌اي ايران در آن زمان با اروپايي‌ها جلو نرفت، اروپايي‌ها با مکانيزم آژانس و شوراي حکام به تهران فشار آوردند و قطعنامه‌هاي پي‌در‌پي صادر کرده و در نهايت پرونده ايران را به شوراي امنيت سازمان ملل ارسال کردند. در حال حاضر نيز همين روند را در دستور کار قرار داده‌اند و اگر توافقي بين ايران و آژانس انرژي اتمي صورت نگيرد و آژانس اعلام نکند که تهران با اين نهاد همکاري کرده و ابهامات در چارچوب NPT و پادمان حل‌وفصل نشده پرونده ايران به شوراي امنيت خواهد رفت و طبق قطعنامه 2231 تحريم‌هاي قبلي و قبل از 2015 که باز خواهد گشت؛ چرا که براساس آن قطعنامه شرايط گذشته تنها تعليق شده است و در نهايت آن تعليق‌ها برداشته خواهد شد.
در اين صورت سطح آن تحريم‌ها در مقايسه با قبل از 2015 چگونه خواهد بود؟
شدت آن بستگي به تصميمات غربي‌ها دارد که به چه شکل آن تحريم‌ها را اجرا کنند و علاوه بر آن تحريم‌هاي جديدي را هم به آن اضافه کنند يا خير. در صورت بازگشت تحريم‌هاي بين‌المللي هيچ کشوري توان همکاري با ايران را نخواهد داشت.
غربي‌ها به‌دنبال ايجاد شرايطي براي همکاري تهران با آژانس هستند يا اينکه اساسا تحرکات اخير غربي‌ها در راستاي تحريم‌هاي سياسي به منظور انفعال تهران است؟
تحريم‌هاي ايران متنوع است و تنها مساله هسته‌اي ايران موجبات تحريم کشورمان را فراهم نياورده است. موضوع مناقشه ايران با غرب متعدد است. ضمن اينکه تحريم‌هاي حقوق بشري هم عليه ايران وضع شده است. تحريم‌هاي قديمي ايران از زمان تسخيرسفارت آمريکا آغاز شده و هر بار به هر بهانه‌اي از جمله سياست حقوق بشري، سياست‌هاي منطقه‌اي ايران و اخيرا مساله تحريم ايران پيرامون اتهام همکاري ايران با روسيه در جنگ عليه اوکراين صورت گرفته که تحريم‌هاي متعددي است. ضمن اينکه اين تحريم‌ها در کنار تحريم‌هاي هسته‌اي مجموعه متعددي از تحريم‌ها هستند. اين تحريم‌ها را بايد در کنار يکديگر ديد. از سوي ديگر به علت عدم تصويب اف‌اي‌تي‌اف ايران در ليست سياه قرار گرفته و امکان همکاري عادي بانکي با دنيا را ندارد. زماني‌که بحراني به‌وجود مي‌آيد طرف‌هاي مقابل از هر مکانيزمي استفاده مي‌کند تا فشار بيشتري را عليه ايران ايجاد کند.
آيا غربي‌ها از ابتدا روند را به اين سمت و سو گرفته‌اند که پرونده ايران در نهايت به شوراي امنيت ارسال شود؟
من فکر نمي‌کنم اينگونه باشد زيرا آن زمان که ترامپ قصد اين کار را داشت اروپايي‌ها مخالفت کردند. در داخل آمريکا نيز مخالف ارسال پرونده هسته‌اي در آن مقطع به شوراي امنيت بودند. غرب پيرامون مساله هسته‌اي ايران يک شکل فکر نمي‌کرد، اما بعداز اينکه مذاکرات هسته‌اي به نتيجه نرسيد و مساله اوکراين به‌وجود آمد حساسيت بالايي به‌وجود آمد و کشورهايي که به روس‌ها متمايل شدند را با ديد مناسب نگاه نکردند و در نتيجه سياست آنها در برابر ايران نيز تغيير کرد. ايران اين فرصت را داشت که برجام را احيا کند و شرايط را دگرگون کند.
اگر ايران اقدام به خروج از NPT کند آنگاه چه شرايطي قابل به تصوير کشيدن است؟
اين تصميم جز بحراني‌ترکردن شرايط دستاورد ديگري به‌همراه نخواهد داشت. خروج ايران از NPT در شرايط فعلي موجب سرعت گرفتن ارسال پرونده ايران به شوراي امنيت خواهد شد. خروج از NPT دستاوردي براي تهران ندارد. ضمن اينکه در داخل نيز اين اقدام از نظر اقتصادي و اجتماعي هم دستاوردي ندارد.
ارسال نظر