اقتصاد نشر در هاله‌اي از ابهام
داود علی بابایی مدیر مسئول انتشارات امید فردا
نمي‌دانم بايد از كجا شروع كنم به قول فردوسي
سخن هر چه گويم همه گفته‌اند
بر و بوم دانش همه گشته‌اند
سخن گفته شد گفتني هم نماند يكي از تو خواهم يكي بر تو راند
ناشران (سرمايه‌داران ورشكسته) كه بالقوه سرمايه‌دار و بالفعل ورشكسته هستند حال آن كه در زمان كنوني ناشران به مرحله بالفعل رسيده‌اند و در حال ورشكستگي هستند يا ورشكست شده‌اند دو قشر در جامعه با ناشران تعاطي و تعامل دارند و اگر نشر ركود كند آنها هم ديگر نمي‌توانند امرار معاش كنند؛ نويسندگان و مترجمان. اين دو گروه هستند كه در جامعه كنوني ايران به سختي روزگار مي‌گذرانند و در اينجا در رابطه با ناشران، نويسندگان و مترجمان نكات زير را مطرح مي‌نمايم:
1- ناشران: اين فرهنگيان كه عمر و سرمايه خود را صرف فرهنگ اين مرز و بوم مي‌كنند اينها مي‌بايد صبر ايوب، گنج قارون و عمر دراز داشته باشند تا بتوانند در صنف خود كارشان نتيجه بدهد متأسفانه اكنون ده‌ها ناشر، نويسنده و مترجم به علت بدهي مالي و سرمايه‌گذاري در امر كتاب در بند مالي زندان‌هاي مختلف به سر مي‌برند همچنين ناشران بسيارياند كه از بانك‌ها و مؤسسات مالي، اعتباري مختلف وام‌ها گرفته‌اند و صرف نشر كتاب كرده‌اند و الان وثيقه‌هاي آنها از طرف اين مؤسسات و بانك‌ها در معرض حراج و مزايده قرار گرفته است.
2- ناشران در كشورهاي پيشرفته، توسعه‌يافته، كشورهاي غربي، كشورهاي در حال توسعه مورد حمايت دولت‌ها قرار مي‌گيرند. مثلاً در کشور سوئد از منطقه اسكانديناوي يك ناشر ايراني مقيم اين كشور مي‌گفت هر سه ماه به سه ماه ازa طرف يك نهاد فرهنگي كه وابسته به كاخ ملكه سوئد است به نشر و كتابفروشي‌ها سركشي مي‌كنند و به آنها کمک مالي مي‌‌کنند؛ مثلا من که محل کارم اجاره‌اي است، آنها اجاره بهاي دفتر مرا پرداخت مي‌كنند و از هر عنوان كتابي كه به وسيله ناشران به چاپ مي‌رسد بين 200 تا 300 نسخه آن را از ناشر خريداري مي‌‌کنند تا بدين صورت صنعت نشر در كشورشان دچار ركود نشود و حتي اين كشور براي اينكه بتواند مفاخر فرهنگي را نگهداري نمايد تونلي بتني را در زير زمين كنده‌اند و از هر عنوان كتاب يك يا دو نسخه در اين محل نگهداري مي‌شود. علت اين كه اين تونل در زير زمين حفر شده است اين است كه از طوفان، سيل و زلزله و حوادث غيرمترقبه مصون باشند حتي در كشورهاي آمريكا و كانادا از ناشران حمايت مالي مي‌شود به همين سبب گاهي تيراژ كتاب در اين كشورها از ميليون‌ها نسخه تجاوز مي‌كند آن وقت وزير محترم فرهنگ و ارشاد اسلامي كشور ما مي‌گويد شمارگان كتاب از سه هزار نسخه به 700 نسخه تنزل يافته است.
3- در كشورهاي اروپايي و برخي كشورهاي آمريكايي و آسيايي نويسندگان و مترجمان از دولت كمك مالي دريافت مي‌كنند بدون اينكه دولت از اين كمك چشمداشتي داشته باشد و اين نويسندگان و مترجمان با اين كه از طرف دولت‌ها حمايت مالي مي‌شوند وليكن هيچ وقت از نظر نوشتاري و فكري وابستگي به اين دولت‌ها ندارند آنها با آزادي در انديشه قلم مي‌زنند البته آنها هم خط قرمزي دارند ولي در كشور ما نويسندگان مجبورند براي امرار معاش منتظر بمانند تا ناشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مجوز قبل از چاپ براي اثرشان دريافت كند و اثر آنها به چاپ برسد و حق‌التأليفي اندك دريافت نمايند و يا از طريق تشكيل كارگاه نويسندگي و داستان‌نويسي بتوانند امرار معاش كنند به همين سبب است كه ما هيچ وقت در نويسندگي و مترجمي نتوانستيم آثار خلاق و پرآوازه‌اي به وجود آوريم چون هميشه ناشران، نويسندگان و مترجمان ما دغدغه امرار معاش داشته‌اند.
4 - در كشورهاي غربي، آمريكا، كانادا، ژاپن و كشورهاي آمريكايي و برخي كشورهاي در حال توسعه و حتي كشورهاي جهان سوم اتحاديه‌ها و سنديكاهاي صنفي و كارگري فعال هستند و از حقوق اعضاي خود دفاع مي‌كنند مثلاً در اين كشورها اتحاديه و سنديكاي نويسندگان از حقوق نويسندگان خود در برابر ناملايمات و حمايت معنوي و مادي مي‌كنند و سنديكاي مترجمان نيز همچنين و اتحاديه ناشران در اين كشورها بسيار فعال هستند و در تمام جهات از حقوق ناشران دفاع مي‌كنند در حالي كه در كشور ما هيچ اتحاديه يا سنديكاي نويسندگان و مترجمان وجود ندارد. و اتحاديه‌هاي ناشراني كه به وفور در كشور وجود دارد هيچ حمايتي از حقوق صنفي، فرهنگي ناشران به عمل نمي‌آورند.
ارسال نظر