قطعنامه شورای حکام و تنش میان ایران و غرب

تنش بين ايران و غرب در ابعاد مختلف درحال افزايش است. بخشي از اين تنش به پرونده هسته‌اي بازمي‌گردد که اين بخش نيز درگير اختلافات باقي‌مانده بين ايران و آژانس است. بخشي از اين اختلاف نيز به جنگ اوکراين بازمي‌گردد. در اين جنگ مشهور شدن ايران به حمايت از روسيه در ارتباط با ارسال پهپادها، سوي ديگر اختلاف است. همين طور مساله ديگر چالش‌هاي داخلي ايران است که برمبناي آن تبليغات زيادي صورت گرفت تا روابط ايران و اروپا را تحت تاثير قرار دهد. مجموعه اين عوامل شرايطي را به وجود آورده که زمينه‌ساز تنش بيشتر بين ايران و غرب شده است. هرچند در قطعنامه‌اي که در شوراي امنيت تصويب شده محور اصلي‌ مساله پادماني است اما بايد ديد در پس اين ظاهر چيست؟ آنها نه فقط به دنبال آن هستند که ايران را به سوي پاسخ به سوالات پادماني سوق دهند بلکه در تلاشند که تهران افق تازه‌اي را در مذاکرات هسته‌اي با نرمش فراهم کند. ضمن اينکه به دنبال فشار سياسي عليه ايران‌ هستد تا به نوعي نزديکي ايران به روسيه در جنگ اوکراين را به تهران يادآوري کنند. چنين مواردي در ظاهر امر قابل مشاهده نيست چون موضوع ايران و غرب مربوط به شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است اما به نظر مي‌رسد در پس اين ماجراها نيات ياد شده نقش زيادي داشته است. همه تحريم‌هاي شکل گرفته در ماه‌هاي گذشته عليه ايران را بايد در همين چارچوب مورد بررسي قرار داد؛ چارچوبي که به افزايش تلاش تهران با مکانيزم تحت فشار قرار دادن ايران در موضوع برجام براي انعطاف ايران و هم جهت فاصله گرفتن ايران از روسيه و همچنين پاسخي است به داخل که اروپايي‌ها به رهبران اروپا وارد مي‌کنند که ايران را مسئول چالش‌ها و ادعاهاي حقوق بشري مي‌دانند. مجموع اين عوامل فضاي منفي را ايجاد کرده و لاجرم روابط ايران و اروپا را به سمت تنش هدايت کرده است. قطعنامه صادره از شوراي حکام و تحريم‌هاي حقوق بشري در ادامه همين مسير است. البته اين فشارها در وجه ابعاد سياسي، متاثر از نا‌آرامي‌هاي اخير است و نبايد آن را ناديده انگاشت. اينکه ايران در برابر اين اقدام اخير از سوي کشورهاي غربي در قالب قطعنامه آژانس بين‌المللي چه واکنشي اتخاذ خواهد کرد چندان قابل پيش‌بيني نيست. به خصوص اينکه چارچوب‌هاي همکاري‌هاي گذشته به ترتيب در حال از هم گسيختن است. واکنش ايران قابل پيش بيني نيست اما در نهايت اين خردمندي بايد در اروپا حاکم باشد که پل‌هاي موجود را تخريب نکرده و تحت تاثير شرايط موجود و بحران‌هايي که وجود دارد امکان پيشبرد ديپلماسي را از بين نبرند. از اين منظر تاکيد مي‌شود که چنين تعهدي بايد دوطرفه باشد. نمي‌توان اروپا را در حالت افزايش تحريم و تنش در برابر ايران مشاهده کرد و انتظار داشت که ايران دست به اقدامي در اين ارتباط نزند. هرکدام از طرفين بايد به گونه‌اي تلاش کنند که از تشديد شرايط جلوگيري کنند چون در نتيجه تضارب تنش‌ها، تنش‌هاي بيشتر توليد مي‌شود که ممکن است يا از کنترل خارج شود يا اينکه دستاوردهاي ديپلماسي گذشته را که طرفين براي ادامه همکاري‌ها و ايجاد ثبات در منطقه و فراتر از منطقه به آن نياز دارند؛ از بين ببرد. در هر صورت ايران بايد واکنش مناسب به اين قطعنامه را داشته باشد؛ قطعنامه‌اي که نشان دهنده حسن‌نيت نيست. واکنش‌ها نيز نبايد در حد اين قطعنامه باشد بلکه در برابر مجموعه رفتارهاي غربي‌ها در ماه‌هاي گذشته بايد صورت گيرد اما در عين حال واکنش مقتضي باشد و تلاش شود که تخريبي در آنچه تا به امروز حاصل شده به وجود نيايد. ريل‌گذاري که در غرب در حال صورت گرفتن است در نهايت ايران را به سمت سناريو شوراي امنيت حرکت خواهد داد که ممکن است پرونده ايران در جلسه بعدي شوراي حکام اگر توافقي بين ايران و آژانس صورت نگيرد، به سوي شوراي امنيت حرکت کند. در عين حال ارسال پرونده ايران به شوراي امنيت مي‌تواند تنش‌آفرين‌تر باشد. پيش از اين ايران در ارتباط با اتخاذ اين موضع پيام و هشدار داده است که مي‌تواند عواقب بدي داشته باشد تا آنجا که ايران ممکن است تصميم بگيرد از ان.پي.تي خارج شود. اين احتمال وجود دارد اما بايد توجه داشت چنين احتمالي يک تصميم سياسي است و تنها زماني عملياتي مي‌شود که آن سوي ماجرا بخواهد همکاري‌هاي ايران با آژانس و ساير همکاري‌هاي ايران با غرب را ناديده بگيرد و به سمت تنش بيشتر حرکت کند. اين مورد اگر اتفاق بيفتد ممکن است در اين معنا باشد که غربي‌ها برنامه ديگري را در ارتباط با تهران جست‌و‌جو مي‌کنند که مي‌تواند مخرب هم باشد.

رئيس سازمان انرژي اتمي:

ايران و آژانس طبق پادمان مشکلي با هم ندارند

آرمان ملي: رئيس سازمان انرژي اتمي رباره اين‌که گفته شده با سفر گروسي به ايران موافقت شده است، گفت: اين سفر براي وقتي بود که از سياست فشار استفاده نکنند، حرکت‌هاي سياسي و آوردن عبارات غيرواقعي و غيرحرفه‌اي در شرايطي که گفت‌وگو وجود دارد و مذاکرات مسير خودش را طي کرده است، در راستاي همان سياست شکست خورده فشار حداکثري است که از نظر ما مردود است. محمد اسلامي در خصوص اين‌که باتوجه به تلاش براي به حل اختلاف‌هاي ايران و آژانس در ميان تشديد کارشکني‌هاي کشورهاي غربي تا چه ميزان به همکاري ايران و آژانس مي‌توان اميدوار بود، بيان کرد: ايران و آژانس طبق پادمان هيچ مشکلي ندارند. ملاک براي همکاري ما با آژانس پادمان است؛ پادمان و NPT ضوابط نوشته شده‌اي دارند، بايد رعايت کنيم و آژانس هم بارها در اين خصوص گزارش داده است. وي با اشاره به اين‌که موارد ادعايي و اتهامي چيز جديدي نيست، عنوان کرد: اين مکان‌ها جديد نيستند، 20 سال است که مطرح مي‌کنند. 20 سال است که بر ايران فشار مي‌آورند که اين فشارهاي20 سال گذشته موجب مذاکرات مستمر شده است. اسلامي يادآور شد: دولت‌هاي گوناگون مذاکره کردند و حاصلش برجام شد، از برجام بيرون رفتند و به تعهدات خودشان پاي‌بند نبودند، امروز مي‌خواهند بازگردند؟ بسم‌‌ا...، تشريف بياورند؛ هماني که در برجام توافق شده ملاک است. موارد ادعايي و اتهامي را کنار بگذارند، ايران خودش را محدود کرد که اعتمادسازي کند و فقط ايران در اين توافق ماند؛ طرفين تعهدات خودشان را اجرا نکردند. وي تاکيد کرد: امروز اگر مي‌خواهند به برجام بازگردند، بسم‌ا... بازگردند و طبق همان برجام عمل کنند.