کور سوی امید برای احیای برجام

آرمان ملي: طي هفته‌هاي اخير شاهد سفرهاي ديپلماتيک زيادي به مقصد تهران بوديم و به باور بسياري از تحليلگران و کارشناسان شايد همه اين سفرها با يک هدف آن هم احياي برجام و از سرگيري مذاکرات هسته‌اي بوده است. اتفاقي که طي چند وقت اخير بسيار در متن توجه طرفين برجام و رسانه‌ها قرار گرفته است. با اين حال آنچه مسلم است سفرهايي مثل سفر امير قطر و به خصوص انريکه مورا معاون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا را مي‌توان در همين راستا ارزيابي کرد. چه اينکه عده‌اي معتقدند که مورا حامل پيشنهاد يا پيشنهادهايي از سوي آمريکايي‌ها براي مقامات کشورمان در خصوص از سر گيري مذاکرات بوده است. حال اينکه نگاهي به مواضع جوزپ بورل نيز به خوبي نشان مي‌دهد که اظهارات و مواضع او از يک هفته گذشته تا کنون کاملا تفاوت پيدا کرده و از نگاه مايوسانه و نا اميد به اميدواري به احياي برجام و از سرگيري مذاکرات رسيده است. لذا مي‌توان سفر مورا به تهران را مثبت ارزيابي کرد و به از سر گيري مذاکرات و در نتيجه احياي برجام خوشبين بود.

سفري براي احياي برجام

انريکه مورا هماهنگ کننده مذاکرات وين دو ماه بعد از اعلام توقف مذاکرات احياي برجام و بازگشت مذاکره کنندگان از وين، راهي تهران شد تا با علي باقري رئيس تيم مذاکره کننده کشورمان گفت‌وگو کند. او که هماهنگ‌کننده مذاکرات وين است، در توييتي هدف از اين سفر را کار بر روي حل اختلافات‌ باقي‌مانده در مذاکرات احياي برجام را هدف اين سفر خواند. اما تنها هدف او گفت‌وگو با باقري نبود و وي با حسين امير عبداللهيان وزير امور خارجه کشورمان نيز ملاقات و تبادل نظر کرد. مذاکرات وين با روي کار آمدن دولت بايدن در سال 2021 و خروج ترامپ از کاخ سفيد، با هدف احياي توافق هسته‌اي و لغو تحريم‌هاي ايران آغاز شده است، در پي برخي تحولات اخير بين‌المللي از جمله حمله روسيه به اوکراين و کشمکش‌هاي تهران- واشنگتن بر سر برخي مسائل باقي مانده در مذاکرات، تا اطلاع ثانوي متوقف شده است. البته دلايل متفاوتي براي به بن‌بست رسيدن گفت‌وگوها در وين اعلام شده است. اما يکي از اساسي‌ترين آنها عدم موافقت واشنگتن با خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست سياه تروريستي است. ايالات متحده نه تنها اين شرط تهران را نپذيرفته که سناي آمريکا طرحي ارائه داده که اقدام به خروج سپاه از اين فهرست دشوار‌تر شود. وال استريت ژورنال اخيرا به نقل از ديپلمات‌هاي غربي مدعي شده که انريکه مورا اعلام آمادگي کرده است که براي خروج از بن‌بست گفت‌وگوها به تهران سفر کند، به اين شرط که جمهوري اسلامي ايران فعلا از خواست خود براي خروج سپاه پاسداران از ليست تروريستي آمريکا صرف‌نظر کند. اما فايننشيال تايمز از طرح ديگري رونمايي کرده و ادعا مي‌کند قرار است مورا به تهران پيشنهاد دهد که برچسب تروريسم از سپاه پاسداران برداشته شود و اين نهاد از فهرست سازمان‌هاي تروريستي ايالات متحده خارج شود اما در مقابل تحريم‌هايي که بر زيرمجموعه اين نهاد وضع شده همچنان سر جاي خود باقي بماند. اين همان چيزي است که واشنگتن بر سر آن اصرار داشته و تاکنون هم کوتاه نيامده است. اما تهران برداشته شدن همه تحريم‌ها را بدون چون و چرا، مد نظر خود قرار داده است. به نظر مي‌رسد که اروپا براي واسطه شدن بين ايالات متحده و ايران دست به اقداماتي زده و تحرکاتش را آغاز کرده است که سفر انريکه مورا به تهران را در همين راستا مي‌توان قلمداد کرد. چنانکه پيش از اين جوزف بورل گفته بود؛ اروپا بعد از جنگ در اوکراين و تحريم روسيه به دنبال ورود يک قدرت جديد به بازار انرژي خود است. به همين دليل او از معاون خود خواسته که براي دومين بار در دو ماه اخير جهت گفت‌وگو با مقام‌هاي جمهوري اسلامي عازم تهران شود. به نظر مي‌رسد حالا که اروپا موظف شده وابستگي خود به نفت روسيه را به سرعت قطع کند، براي کنترل بازار انرژي ورود ايران به آن ضروري است و اين چيزي است که اروپايي‌ها را به تکاپو واداشته است. قدر مسلم اينکه مشخص است مورا با ‍پيامي از سوي غربي‌ها به تهران سفر کرد و آنطور که به نظر مي‌رسد پيشنهاد وي مورد بررسي مقامات کشورمان قرار خواهد گرفت و اگر اين پيشنهاد بتواند مورد قبول و موافقت ايران قرار گيرد شرايط براي از سر گيري مذاکرات وين آماده مي‌شود.

فرصت مجدد حل موضوعات

وزير امور خارجه کشورمان گفت: توافق خوب و قابل اتکا در دسترس است، اگر آمريکا تصميم سياسي خود را گرفته و به تعهداتش پايبند باشد. حسين امير عبداللهيان در توييتي با اشاره به سفر اخير انريکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوهاي وين به تهران و رايزني‌هايش با علي باقري مذاکره کننده ارشد ايراني در صفحه توييتر خود نوشت: «‏در توافق با آقاي بورل، سفر آقاي مورا به تهران و گفت‌وگوهايش با همکارم آقاي باقري، فرصت مجددي بود تا بر ابتکارات براي حل موضوعات باقي‌مانده مذاکرات وين متمرکز شويم. توافق خوب و قابل اتکا در دسترس است اگر آمريکا تصميم سياسي خود را گرفته و به تعهداتش پايبند باشد. تماس‌ها ادامه دارد.»

تمامي اقدامات ممکن براي حفظ برجام را به کار خواهيم گرفت

روز گذشته بود که پس از بازگشت انريکه مورا هماهنگ کننده مذاکرات وين و معاون بورل مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا شاهد اظهار نظرها و واکنش‌هايي از سوي افراد مختلف در صحنه بين‌المللي بوديم. در همين راستا روز گذشته مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا اعلام کرد که حصول توافق در مذاکرات وين بر سر احياي برجام دردسترس است. جوزپ بورل، پيش از نشست گروه 7 درباره مذاکرات وين گفت: مذاکرات به تاخير افتاده بود و حال از سرگرفته مي‌شود. چشم‌انداز براي حصول توافق نهايي وجود دارد. همچنين سخنگوي سرويس ديپلماتيک اتحاديه اروپا در کنفرانس خبري روزنامه کميسيون اروپا اظهار داشت: اين وظيفه و تمايل هماهنگ‌کننده توافق هسته‌اي است تا همه کارهاي ممکن را براي نجات توافق انجام دهد. پيتر استانو، گفت: جوزپ بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا «هرآنچه که امکان دارد را به پايان رساندن موفقيت‌آميز مذاکرات جاري انجام خواهد داد» وي افزود: کشورهاي اتحاديه اروپا، کشورهاي عضو توافق و تمام جامعه بين‌المللي مي‌خواهند که مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده مذاکرات تمام تلاش‌هايش براي نجات توافق را انجام دهد؛ چراکه اين توافق «بخش مهمي از معماري عدم اشاعه هسته‌اي» محسوب مي‌شود. استانو همچنين با اشاره به سفره انريکه مورا، معاون جوزپ بورل به ايران عنوان کرد که وي ديگر مسائل روابط دوجانبه ايران و اتحاديه اروپا نيز گفت‌وگو مي‌کند.