لزوم توجه به آموزش‌های حضوری دانش‌آموزان

نزدیک به دو سال است که با وجود بیماری کرونا آموزش‌ها در مدارس و دانشگاه‌ها به صورت غیرحضوری انجام می‌شود که علاوه بر گسترش و به کارگیری برخی فناوری‌ها و تکنولوژی‌ها چالش‌هایی نیز به دنبال داشته است که مهم‌ترین آنها نبود زیر ساخت‌های لازم در نقاط دور دست، ترک تحصیل تعدادی از دانش‌آموزان، جدی نگرفتن آموزش‌ها و آزمون‌های مجازی، افت تحصیلی و کم سوادی دانش‌آموزان بوده است. با افزایش واکسیناسیون در کشور و کاهش شیوع بیماری کرونا در اوایل سال تحصیلی آموزش در مدارس کم جمعیت و روستایی به صورت کاملاً حضوری و در مدارس شهری و پرجمعیت به صورت ترکیبی یعنی آموزش حضوری و غیر حضوری ادامه پیدا کرد و در بسیاری از مدارس دانش‌آموزان به دو گروه تقسیم شدند و در هر روز یک گروه در مدرسه برای آموزش حاضر می‌شدند و گروه دوم در منزل آموزش مجازی داشتند. در آموزش ترکیبی نیز چون الزام و اجبار به حضور دانش‌آموزان در مدرسه نبود برخی دانش‌آموزان به ویژه در متوسطه دوم و در پایه‌های یازدهم و دوازدهم به بهانه کنکور در مدرسه حاضر نشدند و درس‌ها را در فضای مجازی دنبال کردند. در آموزش‌های ترکیبی(حضوری + غیر حضوری) نیز معلمان با چالش‌هایی روبه‌رو بودند که مهم‌ترین آنها نبود تمرکز در آموزش حضوری و غیر‌حضوری به صورت همزمان بود. عدم کنترل و حضور و غیاب دانش آموزان از سوی مدرسه و خانواده‌ها نیز در آموزش‌های ترکیبی از مشکلات این دوره است که یک بی‌نظمی را در مدارس متوسطه به وجود آورده است.

نتیجه افت تحصیلی

اگرچه آموزش‌ها ترکیبی وغیرحضوری بود ولی آزمون‌های نوبت اول در دیماه به صورت حضوری و با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی انجام شد. تحلیل آزمون‌های حضوری در نوبت اول امسال نشان از افت تحصیلی دانش آموزان دارد که معلمان را نیز در ارائه درس با مشکل روبه‌رو می‌کند چرا که دانش آموزان در دو سال گذشته مباحث پایه را به درستی یاد نگرفته‌اند. ارتباط طولی مطالب درسی در سال‌های گذشته باعث می‌شود که اگر دانش آموزی مطالب قبلی را خوب یاد نگیرد در یادگیری مطالب جدید دچار مشکل شود که باید در کلاس‌های جبرانی و تقویتی مطالب پایه دوباره تدریس شوند. در مقایسه میانگین نمرات آزمون‌های غیرحضوری در نوبت‌های گذشته با آزمون‌های حضوری نوبت اول دیماه 1400 تفاوت معناداری وجود دارد. میانگین نمرات در آزمون‌های مجازی معمولاً بالا و غیر واقعی بودند ولی در آزمون‌های حضوری میانگین نمرات پایین‌تر و چون این نمرات واقعی هستند نشان از افت تحصیلی دانش آموزان در آموزش‌های غیر حضوری و مجازی دارند. اگر چه عوامل زیادی در افت تحصیلی تأثر‌گذارند ولی می‌توان به طور کلی در این شرایط آموزش‌های مجازی را دلیل اصلی افت تحصیلی دانش آموزان دانست.

اختیاری بودن حضور دانش آموزان

مدارس در آبان ماه به صورت ترکیبی و نیمه حضوری آموزش‌های خود را آغاز کردند ولی چون اجباری به حضور در مدرسه نبود در متوسطه دوم ودر پایه‌های یازدهم و دوازدهم دانش آموزان استقبال خوبی از حضور در مدرسه نکردند و به صورت مجازی تدریس‌ها انجام شد. از آنجا که یکی از وظایف مدرسه تربیت رسمی و نظم پذیری دانش آموزان است در الزامی نبودن حضوردانش آموزان در مدرسه، تربیت رسمی به تربیت غیررسمی تبدیل شد و برخی از دانش آموزان به مدرسه و آموزش‌های حضوری اهمیت کمتری دادند. در تمام دنیا و در همه‌گیری کرونا مدارس آخرین جایی بود که تعطیل شد ولی در ایران حدود دو سال است که آموزش‌های حضوری تعطیل شده و با توجه به واکسیناسیون بیشتر دانش آموزان و معلمان باید آموزش‌ها به صورت حضوری انجام شوند تا افت تحصیلی کاهش پیدا کند و کلاس‌های جبرانی نیز در نظر گرفته شود. فرزند سالاری هم باعث شده که خانواده‌ها نیز با دانش آموزان همسو شده و برای حضور در مدرسه مقاومت نشان دهند. اولیاء باید دانش آموزان را که واکسیناسیون را انجام داده‌اند، برای حضور در مدرسه با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی تشویق کنند تا درسال‌های آینده درامتحانات نهایی و کنکور دچار مشکل نشوند.

آموزش‌های غیرحضوری باعث کم‌سوادی

کم سوادی عدم توانایی در کاربرد مهارت‌های با سوادی است و اگر آموزش‌های مجازی ادامه پیدا کند دانش آموزان کم‌سواد می‌شوند و توانایی و مهارت‌های لازم را کسب نخواهند کرد. دربرخی از دروس عملی و علوم پایه مانند ریاضی، شمی، فیزیک و... باید آموزش‌ها به صورت حضوری در مدرسه ودر آزمایشگاه و کارگاه انجام شوند تا دانش آموزان سواد علمی و مهارت لازم را کسب نمایند. در روزهای گذشته هم وزیر کشور و هم وزیر آموزش و پرورش آموزش‌های حضوری را ضروری دانسته‌اند و تأکید به بازگشایی کامل مدارس دارند که امیدواریم خانواده‌ها و اولیا نیز از این اتفاق استقبال کنند و از شروع نیمسال دوم مدارس به صورت حضوری کامل بازگشایی شوند.

امور پرورشی مغفول مانده

دانش آموزان در مدرسه کارهای مشارکتی و جامعه پذیری و نظم در کارها را تمرین می‌کنند و مهارت‌های اجتماعی را در قالب فعالیت‌های پرورشی یاد می‌گیرند. در دو سال گذشته همه این فعالیت‌ها مغفول مانده و دانش آموزان رشد اجتماعی را تجربه نکرده و مشارکت‌های اجتماعی را فراموش کرده‌اند. رشد مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان از مباحث مهم و ضروری است که با حضور و فعالیت در مدرسه شکل می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهد که بیشتر دانش آموزان ومعلمان واکسینه شده‌اند ولی در بسیاری از اماکن عمومی، دورهمی‌های خانوادگی و مهمانی‌ها شیوه نامه‌های بهداشتی رعایت نمی‌شود اما در مدارس که دانش آموزان مجبور به رعایت هستند جای نگرانی نیست و اگر کسی هم علائم بیماری داشته باشد در منزل استراحت خواهد کرد. آموزش و پرورش باید با اقتدار، برنامه‌ریزی و مدیریت قوی بحث بازگشایی کامل و آموزش حضوری را با ستاد ملی کرونا هماهنگ نماید و دانش آموزان را به حضور در کلاس درس با رعایت تمام شیوه‌نامه‌های بهداشتی اجبار نماید و از سامانه شاد در کنار تدریس‌های حضوری برای آموزش‌های فراتر از کتاب، انجام تکالیف و ارائه فیلم‌ها وفایل‌های چند رسانه‌ای در گروه‌های درسی شاد استفاده کنند. در دو سال گذشته به علت عدم دسترسی حدود سه میلیون دانش آموز به سامانه شاد و ترک تحصیلی خیلی از این دانش آموزان در مناطق دور افتاده و روستایی، آموزش‌های حضوری کامل می‌تواند این مشکل را نیز مرتفع کند و به نوعی عدالت آموزشی برقرار گردد. اگر حضور در مدرسه اجباری نباشد و تدریس معلمان نیزهم به صورت حضوری وهم غیر حضوری انجام شود(آموزش ترکیبی) در دبیرستان‌های متوسطه دانش آموزان از حضور در مدرسه استقبال نخواهند کرد و دوباره به سمت آموزش‌های غیرحضوری خواهیم رفت که یادگیری مهارت‌های لازم را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد.