نکاتی درباره سفر رئیس‌جمهور به روسیه

سفر رئیس‌جمهوری ایران به روسیه برای دیدار با رئیس‌جمهور و سایر مقامات این کشور در شرایطی صورت می‌پذیرد که همزمان مذاکرات برجام جریان دارد و در زمانی است که خود روسیه نیز به خصوص در مساله اوکراین با اروپا و آمریکا چالشی در پیش دارد. لذا شاید این تصور پیش بوده که دو کشور در یک مواضع مشترکی در مقابل غرب تفاهم بیشتری داشته باشند. البته در خصوص این مواضع در مقابل غرب نیز تعارضاتی وجود دارد که اختلافات روسیه با غرب با اختلافات ایران و غرب متفاوت است. روسیه علی‌الاصول خود را یک کشور اروپایی می‌داند ولو اینکه یک رقابت‌هایی باعث شده تا مسائلی پیش بیاید و ناتو ادامه پیدا کند. یکی از اهداف مهم سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه بحث اهداف و مناسبات اقتصادی با روس‌هاست که می‌توان از ظرفیت این کشور در جهت بهبود مناسبات اقتصادی بهره‌مند شد و مسلما سفر آیت‌ا... رئیسی به روسیه دستاوردهای اقتصادی زیادی به همراه خواهد داشت. روسیه صنعتی‌ترین و بزرگ‌ترین کشور همسایه ایران است طبیعی است که روابط صنعتی روسیه نه اکنون اما در آینده که به توسعه صنعتی بیشتری دست پیدا کند یا ایران تولیدات صنعتی بیشتری داشته باشد باید هم توسعه پیدا کند. این موضوعی است که اگر در این سفر نیز در خصوص آن صحبت نشود در آینده صحبت می‌کنند و به‌عنوان یک امر فرعی در این دیدارها مطرح خواهد شد. از طرف دیگر روسیه می‌تواند در پیشبرد مذاکرات وین در جهت رسیدن به توافق نهایی، احیای برجام در نهایت برداشته شدن تحریم‌های ایران نقش مفید و تاثیر‌گذاری داشته باشد. ولی مساله اصلی این است که آیا طرفین مذاکره اعم از ایران و سایر طرف‌ها شروط یکدیگر را خواهند پذیرفت و اساسا اختلافات حل و فصل خواهد شد یا اینکه در این مذاکرات نیز اختلافات باقی مانده و دورهای دیگی از مذاکرات را شاهد خواهیم بود. البته سیاست خارجی دولت سیزدهم را نیز می‌توان در راستای همین سفر اخیر رئیس‌جمهور به روسیه و پیش از آن سفر وزیر امور خارجه به چین دانست که در قالب نگاه به شرق از آن یاد می‌‌شود. باید اذعان داشت که این روابط با شرقی‌ها یعنی روسیه و چین باید از زوایه نگاه هر دو طرف منافع کشورها را تامین کند. عده‌ای بر این باورند که پروژه نگاه به شرق و نگاه به غرب بیشتر در زمان بلوک بندی‌‌های زمان چنگ سرد معنا داشت اما اکنون این موضوع به رقابت‌های اقتصادی تبدیل شده است. ایران تمایل دارد که با چین و روسیه مناسبات و مراودات مستحکمی در حوزه‌های مختلف به ویژه اقتصاد و تجارت داشته باشد اما باید دید آنها چه تمایلی دارند. به هر صورت اینگونه سفرها در راستای گسترش مناسبات را می‌توان به فال نیک گرفت و از مزایا و دستاوردهای آن استفاده کرد.