روايت تاريخ 40 ساله روابط ايران و اروپا
اتحاديه اروپا سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌هاي تروريستي قرار داده است. پيش از اين نيز «روبرتامتسول» رئيس پارلمان اروپا اعلام کرده بود «تا اطلاع ثانوي ارتباطات و گفت‌وگو‌هاي مستقيم ميان اين نهاد اروپايي و جمهوري اسلامي ايران قطع مي‌شود.» از اين رو بازخواني فراز و نشيب روابط ايران و اروپا اهميت زيادي دارد.
روابط ايران و اروپا پس از ماجراي ميکونوس
سپتامبر 1992 کنگره جهاني انترناسيونال سوسياليست در برلين در حال برگزاري بود. در اين ميان دعوتي در روز 17 سپتامبر 1992 برابر با 26 شهريور1371، از 15 الي 20 نفر از ايرانيان جهت حضور در رستوران ميکونوس که صاحب آن ايراني بود و پاتوق ايراني‌هاي مقيم برلين به‌شمار مي‌رفت، صورت گرفت. اواخر شب ناگهان سه فرد مسلح وارد رستوران شدند و حاضران را به رگبار بستند. آلمان انگشت اتهام را به سمت جمهوري اسلامي ايران گرفت و دادگاهي در اين کشور حکم جلب علي فلاحيان، وزير وقت اطلاعات ايران را صادر کرد. پس از حکم دادگاه ميکونوس، آلمان چهار ديپلمات ايراني را اخراج کرد. آلمان و کشور‌هاي عضو اتحاديه اروپا سفراي خود را از ايران فراخواندند. مناسبات اتحاديه اروپا و ايران بحراني شده بود تا اينکه سه ماه بعد سيدمحمد خاتمي در انتخابات رياست‌جمهوري ايران پيروز شد. در دوران رياست‌جمهوري خاتمي، سياست تنش‌زدايي ايران با غرب و ابتکار عمل گفت‌وگوي تمدن‌ها با استقبال کشور‌هاي اروپايي همراه شد. سفراي کشور‌هاي اروپايي که تهران را ترک کرده بودند، به ايران برگشتند.
از سرگيري برنامه غني‌سازي اورانيوم
محمود احمدي نژاد در اولين حضورش در سازمان ملل در شهريور ماه 1384 به تبيين انديشه انقلاب اسلامي پرداخت و در حين همان توضيحات، خبر ازسرگيري غني‌سازي اورانيوم را اعلام کرد. اتحاديه اروپا که در دولت خاتمي نماينده جامعه بين‌المللي براي مذاکره درباره برنامه اتمي‌ايران بود با اعلام اين خبر مذاکره با ايران را بي‌نتيجه دانست و پرونده هسته‌اي ايران را سال 2006 (1385) به شوراي امنيت سازمان ملل فرستاد. بعد از صدور اولين قطعنامه شوراي امنيت، مذاکرات درباره پرونده اتمي ايران ذيل گروه پنج به علاوه يک انجام مي‌گرفت. روابط ايران و اتحاديه اروپا در دهه 2010 ميلادي رو به تيرگي گذاشت. با ادامه برنامه هسته‌اي ايران، اعضاي اتحاديه اروپا در روز 23 ژانويه 2012 به منظور توقف فعاليت‌هاي هسته‌اي کشور اقدام به تصويب قانون تحريم تدريجي صنعت نفت ايران و بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران کردند. بر اساس اين قانون، اعضاي اين اتحاديه نه تنها از واردات نفت ايران منع مي‌شوند، بلکه شرکت‌هاي اين کشور‌ها از ترابري، خريد و بيمه محموله‌هاي نفتي ايران به هر مقصدي در جهان منع شدند. از اين گذشته بسياري از دارايي‌هاي بانک مرکزي ايران هم در اروپا بلوکه شد. 17 مارچ 2012 هم مقطع مهمي در روابط ايران و اتحاديه اروپا بود. در پي توافقي ميان 27 عضو شوراي اتحاديه اروپا، رابطه ايران با سوئيفت را قطع کرد.
مذاکرات برجام
روابط ايران و اروپا در اين دوره به مذاکرات بي‌پايان سعيد جليلي به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي و 5+1 محدود شده بود. با روي کار آمدن روحاني در شرايطي که مذاکرات هسته‌اي در مسقط هم شروع شده بود، براي نخستين بار پس از انقلاب 1357 ايران تصميم گرفت از مقامات کشور‌هاي خارجي براي شرکت در اين مراسم دعوت کند. مذاکرات برجام رابطه خصمانه ايران و اتحاديه اروپا را تا حد زيادي بهبود بخشيد. با شروع فاز عملياتي برجام، اتحاديه اروپايي بر اساس چارچوب توافق هسته‌اي، روابط سياسي و تجاري خود را با ايران بازسازي کرد و مقدمتا تحريم‌هاي يک‌جانبه‌اي که اتحاديه اروپا در زمان تنش هسته‌اي عليه ايران وضع کرده بود، لغو حمايت‌هايش از ايران براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني و گشايش دفتر اتحاديه در تهران را در دستور کار قرار داد.
فروش سلاح به روسيه
بقاياي پهپاد‌هاي استفاده شده توسط روسيه در جنگ اوکراين شواهدي را به‌همراه داشت که نشان مي‌داد اين تجهيزات ساخت ايران هستند. حسين اميرعبداللهيان اعتراف کرد که ايران اين پهپاد‌ها را مدت‌ها قبل از جنگ به روسيه فروخته بوده و خبر نداشته که از اين تسليحات عليه اوکراين استفاده شده است. «اورسلا فون درلاين» رئيس کميسيون اروپا در نشست اخير منامه با اشاره به ارسال پهپاد‌هاي ايراني به روسيه که در جنگ اوکراين از آن استفاده شده است، گفت که تکثير تسليحات جمهوري اسلامي تهديدي عليه اروپا است. نقش استراتژيک اتحاديه اروپا به عنوان ميانجي بين ايران و آمريکا که در دوران مذاکرات احياي برجام پررنگ شده بود ظاهرا با اطلاعيه اخير پارلمان اروپا مبني بر قطع رابطه با ايران به بهانه اعتراضات در ايران خوانده، از دست رفته است. اتحاديه اروپا 29 فرد و سه شرکت ايراني را در فهرست تحريم‌ها قرار داده و از کشور‌هاي عضو اتحاديه خواسته فشار‌ها عليه ايران را تشديد کنند.
ارسال نظر