احياي برجام تنها گزينه موجود ايران و آمريکا؟
انديشکده بروکينگز از بي‌نتيجه بودن تحريم روايت کرد
احياي برجام تنها گزينه موجود ايران و آمريکا؟
آرمان ملي: انديشکده آمريکايي در مقاله‌اي تاکيد کرد که احياي برجام به‌رغم کاستي‌ها تنها گزينه موجود است و در صورت عدم توافق، ايالات متحده نمي‌تواند فشار اقتصادي کافي ايجاد کند تا منابع موجود براي فعاليت‌هاي هسته‌اي، موشکي و منطقه‌اي ايران را تحت فشار قرار دهد. رابرت آينهاورن، مقام ارشد اسبق اداره کنترل تسليحات وزارت خارجه آمريکا و تحليلگر ارشد انديشکده بروکينگز مقاله‌اي مفصل با عنوان احياي برجام جايگزين بهتري است - اما آيا مي‌توان آن را پايدار کرد؟ براي اين انديشکده نوشته است که در فرازهايي از آن آمده است: تقريبا با حل تمامي مسائل، مذاکرات احياي برجام بر سر تقاضاي ايران که دولت بايدن در برابر آن مقاومت کرده بود مبني بر خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از ايالات متحده به بن‌بست رسيده است. فهرست سازمان‌هاي تروريستي خارجي (FTOs) و موضوع خروج سپاه از ليست تا حد زيادي نمادين است و تأثير عملي کمي بر فشارهاي اقتصادي پيش روي اين سازمان دارد. اما اهميت سياسي آن در تهران و واشنگتن بسيار زياد است. اگرچه گزارش‌ها حاکي از آن است که مذاکره‌کنندگان اروپايي در حال تجديد تلاش‌هاي خود براي يافتن راهي براي پايان دادن به بن‌بست هستند، چشم‌انداز انجام اين کار در بهترين حالت نامشخص است و مقامات دولت بايدن نسبت به دستيابي به توافق براي بازگشت به برجام بدبين شده‌اند. اما قبل از پايان مذاکرات، دولت بايد نگاهي بي‌طرفانه به پيامدهاي عدم وجود توافق هسته‌اي داشته باشد و آن نتيجه را با جايگزين احياي برجام مقايسه کند. در چنين مقايسه‌اي، برجام احيا شده، به‌رغم کاستي‌هايي که دارد، انتخاب بهتري است. احياي برجام مي‌تواند از تبديل ايران به يک کشور داراي سلاح هسته‌اي حداقل براي هشت سال ديگر جلوگيري کند و چشم‌انداز يک رويارويي نظامي در سطح منطقه را کاهش دهد. در صورت عدم توافق، ايالات متحده نمي‌تواند فشار اقتصادي کافي ايجاد کند تا منابع موجود براي فعاليت‌هاي هسته‌اي، موشکي و منطقه‌اي ايران را تحت فشار قرار دهد يا تهران را مجبور به پذيرش توافق هسته‌اي محدودتر از برجام کند. چشم پوشي از بازگشت به برجام همچنين دست ايران را به منظور گسترش برنامه‌هاي هسته‌اي باز خواهد گذاشت. همان‌گونه که دولت بايدن در ژانويه 2022 به اسرائيلي‌ها اعلام کرد که زمان گريز هسته‌اي ايران به شش تا نه ماه کاهش يافته است.
تحريم عليه تهران بي‌فايده خواهد بود
با اين حال، يک توافق احيا شده، مطمئناً هدف انتقاد شديد، هم در داخل و هم از سوي شرکاي آمريکا در خاورميانه خواهد بود، و بار ديگر پرسش دوام آن را در برابر تحولات سياسي آينده و انتقال رياست‌جمهوري مطرح مي‌کند. آينهاورن در ادامه نوشت که بسياري از محدوديت‌هاي هسته‌اي و ساير محدوديت‌هاي برجام و شوراي امنيت سازمان ملل متحد و قطعنامه 2231 مدت زمان محدودي دارد. در اينجا تاريخ انقضاي مفاد کليدي آمده است: اکتبر 2020؛ بر اساس قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل، انتقال تسليحات متعارف به ايران و از ايران ممنوع بود خاتمه يافت. اکتبر 2023؛ محدوديت‌هاي مربوط به فعاليت‌هاي موشکي تحت قطعنامه 2231 پايان مي‌يابد. از سال 2024 تا 2029؛ محدوديت‌هاي مربوط به فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه براي سانتريفيوژهاي پيشرفته کاهش يافته و سپس پايان مي‌يابد. 2026؛ محدوديت در تعداد سانتريفيوژهاي نصب شده (5060) پايان مي‌يابد. 2031؛ سقف در سطح غني سازي (3. 67درصد) و ذخاير اورانيوم غني شده (300 کيلوگرم) و ممنوعيت بازفرآوري سوخت مصرف شده، ساخت راکتورهاي جديد آب سنگين و غني سازي در تاسيسات فردو خاتمه مي‌يابد. مقاله با اشاره به شکست کارزار فشار حداکثري ترامپ عليه ايران و هرگونه اعمال تحريم‌هاي جديد عليه ايران در ادامه تاکيد کرد که تأثير چنداني نخواهد داشت و با وجود اقدامات تنبيهي آمريکا عليه چين براي معاملات نفتي با ايران، پکن همچنان براي همکاري‌ها با ايران به منظور دور زدن تحريم‌ها مصمم است. آينهاورن در اين مقاله همچنين تاکيد کرد که با وجود شرکاي استراتژيک ايران يعني چين و روسيه اعمال تحريم‌ها از سوي شوراي امنيت سازمان ملل عليه تهران بي‌فايده خواهد بود. به گونه‌اي که نه تنها افزايش فشارها غيرممکن خواهد بود بلکه حفظ فشارهاي فعلي نيز بسيار دشوار مي‌شود. ايران فعالانه اقداماتي را براي دور زدن تحريم‌ها دنبال کرده است، علاوه بر اين، کشورهاي کليدي اجراي تحريم‌هاي خود را کاهش داده‌اند. وي در ادامه همچنين نوشت که صادرات نفت ايران به چين در سه ماهه اول سال 2022 حدود 30درصد افزايش يافته است و به نقل از يک مقام ايراني نقل کرد که تعداد بشکه‌ها به 1. 2 ميليون در روز رسيده است. يعني بيش‌ترين تعداد از زماني که آمريکا در دولت ترامپ تحريم‌ها را مجددا عليه ايران اعمال کرد. ضمن اينکه در فضاي بدون توافق، فشارهاي تحريمي احتمالا به روند کاهشي خود ادامه خواهد داد. آينهاورن در ادامه مقاله ضمن هشدار در مورد عواقب هر گونه حمله عليه تأسيسات هسته‌اي ايران، بازسازي سريع تأسيسات، حرکت تهران به سمت ساخت سلاح‌هاي هسته‌اي، خروج از ان.پي.تي و اخراج بازرسان و همچنين جمع‌آوري دوربين‌هاي آژانس را از جمله پيامدهاي اين اقدام دانست و تاکيد کرد که در صورت وقوع اين سناريو شکي نيست که ايران از تمام ظرفيت‌هاي خود براي انتقام گيري استفاده خواهد کرد و منافع آمريکا و متحدانش را در منطقه در معرض تهديد قرار خواهد داد. وي در پايان احياي برجام، به‌رغم کاستي‌هاي آن و جنجال‌هايي که با آن همراه خواهد بود را تنها گزينه ممکن و راه حل پيش‌رو براي حل مسائل ايران و آمريکا دانست.
ارسال نظر