بحران در سيستان و بلوچستان رسيده به «نان و آب»

آرمان ملی- منیره چگینی: پس از گذشت حدود دو ماه از تجمع اصفهان در بستر زاینده‌رود، این‌بار مردم سیستان و بلوچستان برای شکستن سکوت دستگاه دیپلماسی ایران برای اختصاص حقابه هیرمند اعتراض دارند، این اتفاق همزمان با روند بسته بودن دریچه‌های سد کمال خان در کشور افغانستان رخ داد که زندگی و معیشت بیش از 100 هزار نفر در این استان به آن بستگی دارد. این اتفاق در شرایطی در مرز دو کشور رخ داد، که دو هفته پیش معاون سفیر دولت طالبان، از باز شدن دریچه‌های سد کمال‌خان و جاری شدن آب به سمت مرز ایران خبر داده بود. حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئيس جمهور کشورمان نیز در امور افغانستان حتی در یک پیام صوتی «از وفای به عهد مسئولان طالبان در رهاسازی حقابه ایران» قدردانی کرده بود، اما پس از گذشت دو هفته دریچه‌های این سد باز نشد و آبی به هیرمند نیامد، آن هم در شرایطی که کشاورزی، صنایع، معیشت‌ و حتی آب آشامیدنی مردم سیستان و بلوچستان به رسیدن آب هیرمند و احیای دریاچه هامون وابسته است. مردم این استان امیدوارند که با دریافت حقابه هیرمند و بارش کافی باران، تالاب هامون فرصتی دوباره برای زنده شدن پیدا کند. اما موضوع حقابه هیرمند مربوط به این دولت ایران و افغانستان نمی‌شود و سال‌هاست که کارشناسان از احداث سد کمال خان در خاک افغانستان و به گروگان گرفتن آب ایران در دولت قبل این کشور باز می‌گردد و آنها به دیپلماسی آب در این رابطه تاکید داشتند. با وجود روی کار آمدن دولت طالبان و امیدواری ایران برای گرفتن حقابه هیرمند از این دولت، اما همچنان طالبان به بدعهدی خود ادامه می‌دهد. در فروردین امسال بود که اشرف غنی، رئیس‌جمهور سابق این کشور در مراسم افتتاح این سد، صحبت از انتقال آب در برابر نفت کرد و از همان زمان بسیاری پی بردند که انتقال آب این رودخانه به ایران با چالش و حتی ناممکن خواهد بود و حتی توئیت مشاور او که در پاسخ به یکی از کاربران ایرانی که به اختصاص حقابه ایران اعتراض کرده بود نوشت: «آب مفت نداریم که بدهیم» این زنگ خطر به صدا درآورد، اما مسئولان با سکوتشان نشان دادند، که این هشدار را دقیق نشنیده‌اند. براساس معاهده‌ای که سال ۱۳۵۱ به امضای دولت‌های وقت ایران و افغانستان رسیده، کابل موظف است ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از ذخیره سد کجکی در ولایت هلمند را به عنوان حقابه ایران در نظر بگیرد؛ چیزی معادل ۲۴ مترمکعب آب در ثانیه. رودخانه هیرمند از کوه‌های بابا یغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی بیش از هزار کیلومتر به مرز ایران در منطقه سیستان می‌رسد. این رودخانه سرچشمه تالاب بین‌المللی هامون بود؛ تالابی که اکنون خشکیده و تبدیل به شوره‌زار شده است.

تجمع غیرقانونی بوده است

حالا صدها نفر معترض در پایانه میلک در مرز ایران و افغانستان درست به اعتراض زدند، همزمان تجمع دیگری نیز برای دریافت حقابه هیرمند در مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شده است. به گزارش رسانه‌های داخلی، شرکت کنندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی، خواستار اقدامی برای دریافت حق‌آبه هیرمند بودند. در این شرایط معاون امنیتی وزارت کشور این تجمع را غیرقانونی خواند و گفت: «موضوع از طریق گفت‌وگو پیگیری می‌شود.» این در شرایطی بود که برخی افراد فرصت‌طلب نیز با سوء‌استفاده از این اقدام به تعدادی از خودروهای باری مستقر در مرز خساراتی وارد کردند که با اقدام به موقع ماموران مرزی جمهوری اسلامی ایران موضوع خاتمه یافت. اما آنطور که مجید میراحمدی، معاون امنیتی وزارت کشور گفته است: «حقابه ایران از رود هیرمند که حقی قانونی است از مسیر گفت‌وگوها با افغانستان در حال پیگیری است و هر‌گونه اقدامی خارج از این مسیر از جمله فراخوان و تجمعات نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه در روند تحقق این حق قانونی اخلال ایجاد خواهد کرد.» معاون امنیتی وزارت کشور تاکید کرد: بدون شک با کسانی که دست به اقدامات غیر قانونی زده‌اند، برخورد خواهد شد.

قیمت نان به 10 هزار تومان رسید!

همزمان با این اتفاق، در دلگان، که قطب تولیدات کشاورزی منطقــه است، تمام زمین‌ها و محصولات کشاورزی بــه دلیل سیل نابود شد و بی‌انگیزگی کشـــاورزان سبب شده که آرد به نانوایی‌ها نرسد. رکنا به نقل از عبدالناصر درخشان نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس نوشت: « قیمت یک عدد نان در این منطقه به 10 هزار تومان رسیده و در ایرانشهر مردم بایستی پارتی داشته باشند تا بتوانند نان از نانوایی خریداری کند؛ صف‌های طولانی را در نانوایی‌ها شاهد هستیم.» نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس با اشاره به اینکه شرکت‌های حمل و نقل به دلیل افزایش هزینه از آوردن آرد به ایرانشهر امتناع می‌کنند، افزود: «عدم مدیریت در مجموعه‌های محلی و منطقه‌ای هم مزید بر علت شده است تا مردم با قیمت ۱۰ هزار تومان نان تهیه کنند. زیرساخت‌های استان سیستان و بلوچستان مشکلات بسیار زیادی دارد؛ جاده‌های اصلی این منطقه جزو غیراستانداردترین جاده‌های کشور است و حتی یک پل هم ندارد. من از دولت و متولیان می‌خواهیم که برای این جاده فکری کنند؛ اما تمامی جاده‌های روستایی به خاطر سیل از بین رفته و ما تماشاگر هستیم. برای جبران خسارت سیل، ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفتند و فعلا در حد شعار است و باید اجرایی شود.»