آینده آموزش با متاورس(1)
حسین معافی کارشناس مسائل آموزشی
نوآوري‌ها در علوم رايانه تأثير زيادي بر زندگي روزمره مردم دارند؛ زيرا نحوه تعامل، برقراري ارتباط و تجارت افراد با يکديگر را تغيير داده و بهبود مي‌بخشد. يکي از اين پروژه‌هاي جديد و نوظهور که توجهات زيادي به خود جلب کرده، پروژه متاورس (Metaverse) است. متاورس يک پروژه واقعيت مجازي جهت پيوند جهان فيزيکي ما با زندگي ديجيتال، دنياي آواتارها و نسل بعدي اينترنت است. متاورس يک واژه مرکب و متشکل از meta به معني فراتر و universe به معني جهان است و از همين‌رو مي‌توانيم اين کلمه را «فراتر از جهان» ترجمه کنيم. اين اصطلاح نخستين بار در کتاب علمي- تخيلي «سقوط برفي» با نويسندگي نيل استفنسون آمريکايي در سال 1992 به کار برده شد. استفنسون از واژه متاورس براي توصيف واقعيت مجازي استفاده مي‌کرد که در آن قهرمان داستان در قالب آواتار خودش با بقيه معاشرت مي‌کند، خريد مي‌کند و حتي دشمنان دنياي واقعي خودش را شکست مي‌دهد. در واقع پروژه متاورس شبکه‌اي گسترده از محيط‌هاي مجازي هميشه فعال و آنلاين هست که افراد مي‌توانند در قالب آواتار خودشون يا به کمک عينک‌هاي واقعيت افزوده با همديگر و اشياء ديجيتال اطراف ارتباط برقرار کنند. فناوري‌هاي توانمندسازي متاورس که در آموزش و يادگيري نيز مي‌توان از آنها بهره جست، چهار نوع هستند: واقعيت مجازي، واقعيت افزوده، واقعيت ترکيبي و واقعيت گسترده. واقعيت مجازي (VR)به کاربران داراي هدست واقعيت مجازي امکان مي‌دهد در مجموعه‌اي از محيط‌هاي واقعي يا خيالي غوطه‌ور شوند. اکثر تجربه واقعيت مجازي شامل تجسم است که مي‌تواند روي يک مانيتور کامپيوتر يا يکدستگاه نمايشگر سه بعدي نمايش داده شود. کاربران مي‌توانند با استفاده از ابزارهاي واردکننده معمولي با محيط مجازي درگير شوند. مي‌توان يک محيط شبيه‌سازي شده بسيار شبيه به دنياي واقعي ساخت، مانند شبيه‌سازي که براي آموزش خلبانان استفاده مي‌شود. واقعيت افزوده (AR) فناوري جديدي است که دنياي واقعي را با دنياي مجازي از طريق استفاده از دستگاه‌هاي مختلف مانند وب‌کَم، دوربين موبايل، رايانه همراه با استفاده از نرم‌افزارهاي مختلف ترکيب مي‌کند. با واقعيت افزوده مي‌توان تصاوير، ويدئوها و صداها را روي يک محيط واقعي قرار داد تا يک دنياي جديدي از ترکيب دنياي واقعي و مجازي را به‌وجود آورد. اين فناوري برخلاف واقعيت مجازي، نيازي به عينک يا هدست نيست و تجربيات کاملاً غوطه‌ور نيستند. واقعيت ترکيب (MR) نقاط قوت فن‌آوري‌هاي واقعيت مجازي و واقعيت افزوده را با هم ترکيب مي‌کند و با ايجاد تجسم‌هايي که کاربران مي‌توانند در محيطي که دنياي واقعي را با دنياي مجازي ترکيب مي‌کند، تعامل داشته باشند، آن را به سطح بالاتري مي‌برد. اين فناوري پتانسيل ايجاد تحول عظيم در آينده و زندگي انسان‌ها در سال‌هاي نه چندان دور را دارد. واقعيت ترکيبي از آنجايي اهميت پيدا کرده است که توانسته دنياي واقعي اطراف ما را با دنياي مجازي و ديجيتال گره بزند. واقعيت گسترده (XR) يک اصطلاح عمومي است که مجموعه‌اي از فناوري‌هاي واقع‌گرايانه را ترکيب مي‌کند: الکترونيک، ارتباطات، محيط‌هاي ديجيتال که در آن اطلاعات نمايش داده مي‌شود. فناوري XR با همکاري VR، AR و MR خواهد بود. در هر جنبه‌اي از XR که در بالا ذکر شد، انسان‌ها در تمام يا بخشي از محيط ديجيتال مصنوعي ايجاد شده توسط اين فناوري‌ها مشاهده و تعامل دارند. البته فناوري متاورس ارتباط تنگاتنگي با تحول، هوش مصنوعي (AI) دارد. هوش مصنوعي رايانه‌ها را قادر مي‌سازد تا وظايفي را که معمولاً با فرآيندهاي فکري انسان مرتبط است انجام دهند. هوش مصنوعي در حال ايجاد دگرگوني‌هاي شگرف در محيط کار است، زيرا رايانه‌ها جايگزين نيروي انساني مي‌شوند، اما هوش مصنوعي در آموزش تا حد زيادي به نرم‌افزار آموزشي محدود شده است که هدف آن شخصي‌سازي بيشتر مواد درسي براي دانش‌آموزان است. برخي معتقدند که توسعه هوش مصنوعي بيشتر از متاورس و وب3 مي‌تواند تحولاتي را در آينده باعث شود. به‌طور کلي، متاورس بسياري از دانش‌آموزان را قادر مي‌سازد تا در محيط‌هاي کاملاً فراگير و چندرسانه‌اي که از دنياي فيزيکي و ديجيتالي استفاده مي‌کنند، ياد بگيرند. به عنوان مثال، در يک کلاس هندسه، دانش‌آموزان ممکن است معادلات هندسي را با ديدن و دستکاري اشکال هندسي در يک محيط VR بياموزند و در عين حال به صحبت‌هاي يک رياضيدان خبره گوش دهند که زمينه و راهنمايي ارائه مي‌دهد. دانش‌آموزان همچنين مي‌توانند مسائل هندسي را در يک محيط مجازي و مشترک با دانش‌آموزان در سراسر جهان حل کنند. در مجموع، يک محيط يادگيري متاورس غني شده، هم دنياي فيزيکي و هم دنياي مجازي را با هم ترکيب مي‌کند و از چند رسانه‌اي براي ارائه فرصت‌هاي يادگيري متنوع براي دانش‌آموزان در يک محيط مشارکتي استفاده مي‌کند. در آينده و با گسترش آموزش در دنياي متاورسي، يادگيري بيشتر به بازي‌سازي تبديل خواهد شد. فعاليت‌هاي يادگيري مجازي به‌طور فزاينده‌اي شامل بازي و عناصر طراحي بازي مانند رقابت، امتياز و پاداش است. دنياي واقعيت مجازي سه بعدي و واقعيت افزوده کاملاً کاربران را در داخل بازي‌ها قرار مي‌دهد و از محدوديت‌هاي صفحه نمايش بازي‌هاي دو بعدي فراتر مي‌رود.
ارسال نظر