آغاز دوران طلايي ايران در اوراسيا

ايران در روابط خود با کشورهاي حوزه اوراسيا و به‌ خصوص کشورهاي آسياي مرکزي در 2دهه گذشته با غفلت روبه‌رو بود به نحوي که بسياري از فرصت‌ها و همکاري‌هايي که با اين کشورها از دست رفت اما با روي کار آمدن دولت سيزدهم شرايط تغيير کرده و سعي داريم حجم مبادلات با کشورهاي اوراسيا را افزايش بدهيم. به عنوان مثال 10 - 15 سال گذشته، بيش از 200 شرکت بخش خصوصي ايران در تاجيکستان فعاليت مي‌کردند ما با بسياري از کشورهاي حوزه اوراسيا و آسياي مرکزي قرابت‌هاي فرهنگي فراواني به لحاظ تمدني مذهبي، قومي و نژادي داريم و مردم قزاق در بخش‌هايي از شمال ايران زندگي مي‌کنند و زمينه همکاري فراهم است. به دليل فاصله گرفتن دستگاه ديپلماسي از ديپلماسي اقتصادي در دوران گذشته، متأسفانه فضاي همکاري تحت تاثير سوءتفاهم‌ها و سوءظن‌ها نسبت به همديگر قرار گرفت تا جايي که موجب شد حجم تجارت ما با اين کشورها هر سال کاهش پيدا کند. همان‌طور که در نشست خبري رئيس‌جمهور ايران و رئيس‌جمهور قزاقستان هم اعلام شد حجم روابط ما در دوره‌هاي قبلي به‌شدت کاهش پيدا کرده بود و اما اکنون و با روي کار آمدن دولت سيزدهم قصد داريم که حداقل به 3 ميليارد دلار از سطح روابط برسيم. زماني که دولت سيزدهم روي کار آمد، آيت‌ا... رئيسي براي برنامه‌هاي حوزه سياست خارجي، سياست اولويت همسايگي را در پيش گرفتند و از همان زمان براي همه افراد در حوزه‌هاي ديپلماسي اقتصادي بارقه اميدي را ايجاد کرد که ما نتايج اين ديدگاه درست را اکنون مشاهده مي‌کنيم. افزايش اين ميزان حجم تجارت، مثبت شدن تراز تجاري بعد از سال‌ها و فعال شدن کريدورهاي ترانزيتي در کشور ظرفيت‌هاي مغفول مانده‌اي بود که دولت سيزدهم به‌درستي و با در اولويت قرار دادن راهبرد اول همسايگان تلاش مي‌کند اين ظرفيت‌ها را به فعاليت و عينيت برساند. از ديگر اتفاقات در دولت سيزدهم، سفرهاي پي در پي مقامات به‌خصوص سفر هيات‌هاي منطقه‌اي به کشور است که البته اين سفرها در پاسخ به حسن نيتي است که دولت سيزدهم از خود نشان مي‌دهد. رئيس‌جمهور قزاقستان در سفر به تهران جمله‌اي را بيان کردند و گفتند توسعه روابط و اين سفر و اميدواري به گشايش‌ها در آينده در روابط ايران و قزاقستان مديون تفکر آيت‌ا... رئيسي و اتاق فکر اين دولت است. اين تصميم که روابط با همسايگان در اولويت قرار بگيرد و در آغاز به‌کار دولت سيزدهم اين اتفاق رخ داد، نشان‌دهنده اين است که مسير، مسير درستي بوده است تا بتوانيم ظرفيت‌هاي بيشتري را به منصه ظهور بگذاريم و از اين فرصت استفاده کنيم. يکي از اين فرصت‌ها، استفاده ظرفيت‌هاي کشور قزاقستان است چراکه سطح روابط ما با اين کشور بسيار کاهش پيدا کرده بود. قزاق‌ها در حوزه‌هاي مختلف همچون انرژي و سنگ‌هاي قيمتي مانند طلا، معادن ارزشمندي دارند که جزو توانايي‌هاي آنها محسوب مي‌شود. جمهوري اسلامي ايران نيز در حوزه‌هاي فني- مهندسي و حوزه‌هاي تکنولوژيکي و در زمينه‌ها تکنولوژي‌هاي هايتک، شرکت‌هاي دانش‌بنيان و شرکت‌هاي استارتاپي در لبه تکنولوژي قرار دارد. با برخي از هيات‌هاي قزاقستاني که به ايران آمده بودند ديدار داشتم آنها به‌شدت به دنبال اين بودند که شرکت‌هاي ايراني در قزاقستان حضور پيدا کرده و در آنجا کار کنند و عنوان مي‌کردند که حتي براي اين موضوع طرح اقتصادي نوشته‌اند و آماده هستند که اين طرح‌ها را به ما منتقل کنند. اين تغيير راهبرد و تغيير سياستي که در حوزه سياست خارجي دولت سيزدهم اتفاق افتاده اين نويد را مي‌دهد که ما دوباره به دوران طلايي روابط با کشورهاي آسياي مرکزي و قفقاز برگرديم چرا که ظرفيت‌هاي بسيار مناسبي وجود دارد که بتوانيم خدماتي که در کشور داراي مزيت نسبي است را به همسايگانمان بفروشيم. از طرف ديگر کريدور زميني قزاقستان- ايران- ترکيه به سمت اروپا با سفر رئيس‌جمهور قزاقستان به ايران فعال شد. اهميت موضوع ترانزيت به اين دليل است که امروزه در کشورهاي دنيا، دو صنعت «توريسم و ترانزيت» موتور مولد اقتصاد کشورهاي دنيا هستند و اقتصاد کشورها را به حرکت درآورده است. امروزه در بسياري از کشورهاي دنيا به دليل تورم، توليد به صرفه نيست. اگر کشور چين که نيروي کار ارزان دارد را کنار بگذاريم ما و ساير کشورها به دليل تورمي که در دنيا وجود دارد در زمينه توليد دچار مشکل هستيم. اما ما داراي ژئوپليتيک بسيار ارزشمند هستيم که مي‌تواند اين کشورهاي محصور در خشکي آسياي مرکزي و قفقاز مانند روسيه و قزاقستان يا کشورهاي ديگر را به مناطق مختلف دنيا ارتباط بدهيم.