چرایی سیاست جدید آمریکا

مشاوران بايدن تصور مي‌کنند که علت بن‌بست در مذاکرات وين تنها به درخواست ايران به حذف نام سپاه از ليست تروريستي وزارت خارجه باز نمي‌گردد بلکه رويکرد خاص رابرت مالي نيز در چنين ناکامي موثر بوده است. اين نتيجه گيري جديد يعني اعمال فشار تدريجي همراه با مديريت بحران در کنار پيگيري ديپلماسي، رونوشت همان نسخه‌اي است که اسباب جدايي ريچارد نفيو و آرين طباطبايي از تيم رابرت مالي را در اکتبر فراهم آورد. استدلال اين دو اين بود که آمريکا قادر به احياي برجام نيست تا زماني که فشار تحريمي و سياسي را بر ايران در حين مذاکرات اعمال کند. به عبارت ديگر آن‌ها به‌صورت شفاف به نماينده امور ايران در دولت بايدن گفته بودند تا زماني که جريان صادرات نفت ايران به چين و هند ادامه يابد، تهران نياز فوري به احياي برنامه جامع اقدام مشترک احساس نخواهد کرد. همين پيشنهادات پس از 9 ماه به مبنايي براي تصميم گيري‌هاي جديد در واشنگتن تبديل شده است اما مالي، بلينکن و ساليوان اين روزها با احتياط زياد اين خط‌مشي را مورد پيگيري قرار مي‌دهند چرا که معترف هستند که راه‌هاي بديل براي برجام پرهزينه و نامناسب هستند و در شرايطي که بازار انرژي در جهان به‌دليل جنگ اوکراين متلاطم است، حال اقتصاد ايالات متحده چندان خوش نيست و افکار عمومي در ايالات متحده گرفتار فوبياي عميق نسبت به مداخلات در خاورميانه است، هرگونه تصاعد بحران در منطقه مي‌تواند دموکرات‌ها را در آستانه انتخابات ميان دوره‌اي کنگره در نوامبر به زير بکشد. پس همزمان با هر گام تدريجي که در مسير اعمال فشار برداشته مي‌شود، کانال‌هاي ديپلماتيک نيز فعال مي‌شود. به‌طور نمونه قبل از صدور قطعنامه در آژانس بايدن گوشزد مي‌کند که لحن قطعنامه ملايم است و حتي همين روند پس از تحريم دو فرد و 9 شرکت در امارات و هنگ کنگ نيز مورد پيگيري قرار مي‌گيرد و اين بار به‌واسطه اروپا اين پيام به تهران مخابره مي‌شود که اين تحريم‌ها مغاير برجام است و به محض احياي آن تحريم‌ها نيز لغو خواهد شد. در واقع بايدن در تلاش است ضمن اعمال فشار به مديريت بحران نيز دست بزند تا درهاي مذاکرات همچنان باز باقي بماند. به نظر مي‌رسد در اين چارچوب احتمالا طي هفته‌هاي آتي بخشي از درآمدهاي نفتي ايران نيز مورد هدف قرار خواهد گرفت. با اين حال اين هدف گيري آنچنان پرشدت نخواهد بود که موجبات تصاعد بحران منطقه‌اي را فراهم کند اما اجراي کج‌دار و مريز پيشنهادهاي نفيو و طباطبايي تا ابد تداوم نخواهد يافت. مشاوران بايدن احتمالا براي اجراي محتاطانه سياست‌هاي پيشنهادي تيم قبلي در وزارت خارجه آمريکا ضرب‌الاجلي در نظر گرفته‌اند. از اين مقطع زماني احتمالا براي ايالات متحده برجام فوايد خود را از دست خواهد داد و اعمال سياست فشار، قوت بيشتري خواهد يافت تا توافق جديدي با تهران به انجام برسد. در اين برهه زماني دولت بايدن احتمالا دقيقا پاي در مسيري خواهد گذاشت که پيش از اين ترامپ آن را آزموده بود اما با دو هدف‌گذاري متفاوت. اگر دولت پيشين آمريکا کمپين فشار حداکثري را آغاز کرد تا به تصور خود به يک معامله همه جانبه و دربرگيرنده همه موضوعات از هسته‌اي تا نقش منطقه‌اي با تهران دست يابد، فشارحداکثري شماره دوم به تصور آمريکا به توافق جديد هسته‌اي محدود خواهد شد.