روابط با ریاض مقدمه گشایش روابط با قاهره؟
آرمان‌ملی: بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای و بین‌المللی احیای روابط ایران و عربستان را در شرایط فعلی بهترین خبر می‌دانند، چراکه با توجه به شرایط امروز منطقه و تنش در برخی کشورها مثل یمن، بحرین، سودان و... ایران و عربستان می‌توانند با احیای روابط، شرایط منطقه را نیز بر اساس دیپلماسی منطقه‌ای هدفمند رو به آرامش هدایت کنند و با حل مسائل و مشکلات کشورهای منطقه پس از سال‌ها سایه بحران را از منطقه خاورمیانه دور کنند. 4 دور مذاکرات احیای روابط تهران و ریاض در قاهره بیانگر عزم دو کشور برای این مهم است. باید دید طی روزهای آینده تحولات پیرامون این مساله چگونه پیش خواهد رفت.
احیای روابط تهران- ریاض
15 اکتبر مصادف با 23 مهرماه بود که فیصل‌بن فرحان وزیـــر خــــارجه عربستان‌سعودی گفت کشورش برای مذاکره با ایران جدی است. روز بعد از آن نیز امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران اظهار کرد که بهبود روابط بین تهران و ریاض می‌تواند موجب بهبود روابط ایران با تعدادی از دولت‌های منطقه به‌ویژه مصر شود. به نظر می‌رسد این اشاره‌ها، حاکی از آن است که گفت‌وگو‌های بین ایران و عربستان به شکل خوبی در حال پیگیری است، ولو اینکه سرعت پیشرفت آن کُند باشد. عربستان به دنبال حمله‌ای که به سفارتش در ایران شد، در سال ۲۰۱۶ روابط خود با این کشور را قطع کرد. به نظر می‌رسد اگر ایران و عربستان بتوانند در مورد مسائل مورد اختلافشان به توافق برسند، این بهترین خبر برای منطقه است و همین مساله منجر به تحولات استراتژیکی می‌شود که امور را به مسیر طبیعی خود بازمی‌گرداند. این دو کشور در بغداد با یکدیگر مذاکره می‌کنند و چه بسا این گفت‌وگو‌ها در مکان‌های دیگری هم صورت گیرد، اما هنوز کاملا مشخص نیست که آیا پیشرفتی حاصل شده یا موانع همچنان باقی است. به دنبال اختلافات بین ایران و عربستان، دولت‌های منطقه هم به همراه آنها وارد جنگ فرسایشی شدند، از لبنان
گرفته تا سوریه، عراق و یمن. به عقیده من، ایران و عربستان و ملت‌های آنها در این درگیری زیان زیادی دیدند که در بسیاری از مراحل، بیهوده بود. درگیری سعودی با ایران، برای قدرت‌های بین‌المللی سود زیادی به دنبال داشت، از جمله آنکه توانستند به همین بهانه در مقابل مبالغ هنگفتی که از دولت‌های عربی خلیج‌فارس دریافت کردند، سلاح‌های خود را به آنها بفروشند. همین قدرت‌های بین‌المللی بودند که در سال ۱۹۸۰ موجب درگرفتن جنگ ایران و عراق شدند و پس از آنکه این جنگ هشت ساله به پایان رسید، سراغ پروژه رقابت بین ایران و عربستان رفتند. این درحالی است که امروز، ایالات‌متحده در حال خروج تدریجی از منطقه است و اسرائیل خود را به‌عنوان دوست و شریک برخی دولت‌های منطقه برای مقابله با ایران مطرح کرده است. دولت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دیگری هم هستند که تلاش می‌کنند وارد منطقه شده و خلأ خروج آمریکا را پر کنند تا از این کیک قسمتی هم به آنها برسد. ایران و عربستان می‌توانند دستاورد‌های زیادی داشته باشند، البته اگر بتوانند به یک تفاهم عادلانه و متوازن دست یابند که در آن منافع هر دو به صورت واقعی محقق شود. گفت‌وگو‌های ایران و عربستان به تحولات
راهبردی مهمی در منطقه می‌انجامد که اولین آنها، آرام شدن درگیری‌های سیاسی در یمن، لبنان و سوریه و دیگری، پایان یافتن رویا یا توهم اسرائیل در این باره است که به تنهایی می‌تواند به حمایت دولت‌های خلیج‌فارس در برابر ایران دست یابد. موفقیت مذاکرات یعنی بخش بزرگی از منابع مالی که کشورها برای مسابقه تسلیحاتی و جنگ‌های منطقه‌ای خرج می‌کنند، می‌تواند برای برنامه‌های توسعه‌ای و فراهم شدن فرصت‌های کار برای میلیون‌ها جوان در منطقه صرف شود.
گشایش در روابط تهران- قاهره؟
توافق ایران و عربستان عملا به معنای از میان رفتن رویا‌های اسرائیل برای دوستی با بخشی از کشورهای عرب و مسلمان در برابر گروهی دیگر و توقف باجگیری غربی از دولت‌های خلیجی است. درگیری‌ها و اختلافات از مدت‌ها پیش پابرجا بوده، اما تجربه سال‌های گذشته می‌گوید که تمام منطقه از این نوع درگیری‌ها ضرر فراوانی متحمل شده، چراکه این تنش‌ها نه فقط بین ایران و عربستان، بلکه بین همه دولت‌های منطقه بوده است و سوال آخر آنکه ممکن است این بهبود، در روابط مصر و ایران هم تاثیر بگذارد، به‌ویژه آنکه تهران چند روز پیش در این باره صحبت کرده است؟! روابط دیپلماتیک میان ایران و مصر پس از امضای پیمان صلح مصر با اسرائیل در سال ۱۹۷۹ میلادی قطع شد. اخیرا، اما مصر و ایران بیانیه‌هایی را از سوی دیپلمات‌های‌شان منتشر کرده‌اند که نشان از تمایل تهران و قاهره برای بهبود روابط دارند. برخی تحلیلگران بین‌المللی معتقدند: اظهار تمایل ایران برای بهبود روابط با مصر مرتبط با مذاکرات جاری میان تهران و ریاض است که در تلاش برای احیای روابط ایران و عربستان از سال ۲۰۱۶ میلادی به این سو صورت می‌گیرد. این درحالی است که برخی بر این باورند که اظهارات اخیر
ایران درباره مصر در چارچوب مذاکرات با ریاض و فعالیت‌های منطقه‌ای امیرعبداللهیان وزیر خارجه صورت گرفته و سید‌ابراهیم رئیسی نیز از زمان انتخاب‌اش به‌عنوان رئیس‌جمهوری، ایجاد روابط مثبت منطقه‌ای را به گسترش روابط در سطح بین‌المللی ترجیح داده است. لذا این نکته‌ای اجتناب‌ناپذیر است که در پرتو احیای روابط با عربستان و مذاکرات اخیر، روابط تهران و قاهره نیز که از ابتدای انقلاب مسدود بوده در مسیر گشایش قرار گیرد.
ارسال نظر