افزایش تعاملات دیپلماتیک ایران؛ سردی غربی‌ها

آرمان ملی: هرچه زمان رو به جلو می‌رود تحولات حول محور برجام بیشتر رخ نشان می‌دهد و طرفین توافق بیش از گذشته به تحرکاتی مشغول می‌شوند. چنانکه روز گذشته سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان گفته؛ روزهای آتی، روزهایی خواهد بود که فعالیت‌ها و تعاملات دیپلماتیک بیشتری را در حوزه برجام و گفت‌وگوهای وین شاهد خواهیم بود. این در حالی است که مقامات کشورهای عضو برجام طی روزها و هفته‌‌های گذشته نسبت به تسریع در آغاز مذاکرات وین تاکید داشته‌اند و همزمان خواستار بازگشت ایران به دور هفتم مذاکرات وین هستند. حال اینکه دولت، تیم مذاکره کننده و اساسا رویکرد دولت ایران در مذاکرات پیش رو نسبت به قبل تفاوت کرده و دولت تازه روی کار آمده رئیسی معتقد است که این مذاکرات باید برای ایران نتیجه عملی و اجرایی داشته باشد و صرفا برای مذاکره؛ مذاکره نشود. با این حال برخی تحلیلگران و کارشناسان بر این عقیده‌اند که توجه به برخی نکات بیش از پیش می‌تواند موجبات موفقیت در مذاکرات را فراهم آورد. نخستین مساله اینکه هرچقدر فعالیت هسته‌ای کمی و کیفی ارتقا پیدا کند، مذاکره کننده در پای میز مذاکره، بهتر می‌تواند فعالیت داشته باشد و از طرف دیگر توانمندی نظامی و قدرت دفاعی از یکسو و تاب آوری اقتصادی از سوی دیگر می‌تواند دست بالا را برای تیم مذاکره کننده به دنبال داشته باشد. با این تفاسیر و عزم همه طرفین برای توافق به نظر می‌رسد که شاید بتوان مذاکرات پیش رو را در استای احیای برجام و برداشته شدن تحریم‌های جزو آخرین دورهای مذاکرات هسته‌ای به شمار آورد، چراکه همه طرف‌ها به حفظ برجام و لزوم احیای آن تاکید دارند و قدر مسلم برای احیای این توافق از هر رویکردی که درصدد احیای برجام باشد استقبال می‌کنند. باید دید 4+1 چگونه در مذاکرات حاضر خواهند شد و نهایت این مذاکرات به کجا ختم خواهد شد.

سرگردانی غربی‌ها و صهیونیست‌ها

گرچه غربی‌ها بر پایبندی به برجام و لزوم از سرگیری مذاکرات بر ای احیای برجام و رسیدن به توافق تاکید دارند اما جسته و گریخته شاهد برخی ابراز نگرانی‌ها از سوی آنها هستیم که همواره در مقاطع مختلف بیان می‌کنند. در این راستا به نظر می‌رسد نشست هفته جاری در کاخ سفید میان گروه مشورتی راهبردی آمریکا و اسرائیل در مورد موضوع ایران به اسرائیل اطمینان خاطر نداده است. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا و ایال هولاتا همتای اسرائیلی‌اش به همراه تیم‌های همراه‌شان در کاخ سفید در تاریخ ۵ اکتبر در چارچوب گروه مشورتی راهبردی آمریکا و اسرائیل دیدار کردند. رسانه‌ها پس از برگزاری جلسه، این دیدار را باز و سازنده توصیف کردند. یک مقام ارشد دولت بایدن گفته که بایدن خواستار مذاکرات با ایران است با این وجود، وی گفته؛ اگر دیپلماسی شکست بخورد آمریکا آماده انجام اقدامات لازم دیگر خواهد بود. همچنین، رسانه‌های رژیم صهیونیستی گزارش داده‌اند که اسرائیل از آمریکایی‌ها خواسته تا در صورت شکست مذاکرات تحریم‌های شدیدی را علیه ایران تنظیم کنند. منابع دیپلماتیک می‌گویند که دور از نظر افکار عمومی، جو در جلسات پشت در‌های بسته مطلوب نبوده است. این در حالی است که سایت المانیتور با اشاره به اینکه اسرائیل از دولت بایدن سرخورده شده و اینکه اسرائیل و آمریکا در یک خط و جهت قرار ندارند آورده: درک راهبردی اسرائیل و امریکا از ایران بسیار متفاوت از یکدیگر است. یک مقام ارشد دفاعی اسرائیل هم گفته در حال حاضر، هیچ برنامه عملیاتی مشترک احتمالی میان آمریکا و اسرائیل علیه ایران در صورت شکست تلاش‌ها برای احیای برجام وجود ندارد و بدتر آنکه آمریکایی‌ها هیچ راه حلی برای چنین شرایطی ندارند. آنان برنامه «ب» ندارند. آنان بدیلی ندارند و آنچه نگران کننده است آن است که آنان واقعا نگران نیستند. آنان رویداد‌ها را کاملا متفاوت از ما می‌بینند. البته این حق آنهاست، اما برای ما بسیار نگران‌کننده است. به درخواست ما آمریکایی‌ها تاکید دارند که اگر راه حل دیپلماتیک بی‌حاصل باشد گزینه‌های دیگری نیز وجود دارند، اما منظور و مقصود آنان مشخص نیست. آنان بر ایران متمرکز نیستند و تمرکزشان بر چین و مسائل داخلی آمریکا و شیوع کرونا متمرکز شده است. در آمریکا هر تصمیم و قانونی باید از تصویب کنگره بگذرد. به نظر می‌رسد چراغ‌ها در واشنگتن در شب روشن می‌شود، اما نه به خاطر ایران و این نگران‌کننده است. آنچه مسلم است تلاش اسرائیل برای نشان دادن این گزینه به آمریکایی‌ها که می‌توان گزینه نظامی را روی میز قرار داد، فعلا شکست خورده است.

انتفاع اقتصادی برجام برای ایران

رئیس مجلس در دیدار رئیس مجلس سوئیس به نقش این کشور در حوزه حافظ منافع آمریکا، کانادا و عربستان سعودی گفت: برجام یک توافق بین‌المللی میان ایران و سایر کشورها است که به تأیید شورای امنیت و سازمان ملل رسید ولی آمریکایی‌ها در دوره ترامپ از این توافق خارج شدند و این مایه تعجب بود که دنیا عکس‌العمل خوبی مقابل این اقدام آمریکا نشان نداد و واشنگتن پس از خروج یکجانبه از برجام فشار حداکثری و غیرقانونی را به مردم ایران وارد کرد. محمدباقر قالیباف گفت: در مقابل خروج آمریکا از برجام برخی کشورها ادعای شان این بود که ترامپ این تصمیم را گرفته اما این حرف برای ما و افکار عمومی ایران پذیرفته شده نبود و دیدیم که در دولت دموکرات آمریکا باز هم همان سیاست ترامپ، صرفا با ادبیات متفاوت دنبال شد یعنی در عمل هیچ اتفاقی نیفتاد. وی با اشاره به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها افزود: طبق این قانون ایران باید اطمینان داشته باشد که آمریکا فشار حداکثری به مردم ایران در تحریم‌ها را منتفی می‌کند. رئیس قوه مقننه بیان کرد: طبیعتا وقتی آمریکا از برجام خارج شده، باید گام اول را هم او بردارد و پایبندی باید در برابر پایبندی باشد و نمی‌شود صرفا آنها از ایران توقعات برجامی داشته باشند اما خودشان آن را اجرا نکنند، ضمن اینکه نباید توافقات صرفا روی کاغذ باشد بلکه بر اساس برجام باید تحریم‌ها لغو شده و ایران انتفاع اقتصادی داشته باشد.