فرصت‌هاي سبز خطوط ريلي
آرمان‌ملی: حمل و نقل ریلی در کنار جاده‌ای و هـــوایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار اســت؛ در سال‌هــای گذشته هم تــلاش‌های زیادی بــرای توسعه خطـوط ریلی در کشــور صورت گرفتــه است، تلاش‌هایی هرچند توانسته به توسعه شبکه ریلی داخلی و از آن مهــمتر خطوط ریلی خارجی منجر شــود، با این حال کارشناسان در این حــوزه معتقدند که رشد و توسعه شـبکه ریلی بیش از اینها نیاز به توجــه دارد و باید با تامین نیازها از جمله منابع مالی مورد نیاز زمینه توسعه خطوط ریلی بیش از پیش فراهم شود تا این بخش بتواند به درستی و به سرعت در مسیر توسعه قرار بگیرد.
ضمن اینکه باید پذیرفت که حمل و نقل ریلی یکی از ایمن‌ترین راه‌های حمل و نقل است که ظرفیت‌‌های بسیار زیادی دارد و می‌تواند برای حمل بار و مسافر و همچنین توسعه ترانزیت از آن بهره برد. هر چند که بر این اساس در حال حاضر در کل کشور بیش از 14 هزار کیلومتر خطوط ریلی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، اما برای توسعه بیشتر و افزایش سرعت ترانزیت نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بزرگتری در این زمینه وجود دارد و هدایت نقدینگی به این سمت می‌تواند راه‌گشا باشد! در بین چهار مدل حمل و نقلی ریلی، هوایی، جاده‌ای و دریایی، شاید بتوان گفت حمل و نقل ریلی مهمترین و استراتژیک‌ترین مدل حمل و نقلی مورد توجه کشورها است، به هر حال از مزایای معروف حمل و نقل ریلی، ایمنی بیشتر، مصرف سوخت کمتر، امکان جابه‌جایی انبوه و تولید آلایندگی کمتر است. یکی از شاخص‌های اولیه توسعه‌یافتگی کشورها، توسعه حمل کالا توسط خط آهن است، حمل و نقل ریلی در کشور ما نیز مورد توجه جدی مسئولان قرار دارد و در این راستا در قانون برنامه نیز بر آن تاکید شده است؛ ضرورت ارتقای سهم ریل در جابه‌جایی کالا با سهم حدود 30 درصدی بار و 20 درصدی مسافر و دارا بودن حدود 24
هزار کیلومتر خط آهن از اهداف سند چشم‌انداز است که البته تحقق آن در این شرایط بسیار مشکل شده، اما امکان‌پذیر است. کماکان سهم ریل در جابه‌جایی بار و مسافر حدود 10 درصد است و تقریبا 90 درصد این سهم در اختیار بخش حمل و نقل جاده‌ای با مصرف سوخت بیشتر، تولید آلایندگی بیشتر و شاید بتوان گفت ایمنی کمتر است همچنین سهم ریل در ترانزیت کشور که یکی از گزاره‌‌های اقتصاد مقاومتی است، چندان زیاد نیست.
جذب نقدینگی مهمترین بخش توسعه ریلی
در این راستا تحقق اهداف تعیین شده فعلی و برنامــه‌ها، در گام اول جذب نقدینگی مناسب برای توسعه زیرساختها و سپس توسعه ناوگان را می‌طلبد. توسعه زیرساختها این روزها با درآمدهای محدود نفتی و بودجه‌های عمرانی محدود امکان‌پذیر نیست، اما باید از ظرفیت نقدینگی موجود 3700 هزار میلیارد تومانی فعلی برای توسعه زیرساختهای کشور در همه حوزه‌‌ها و همچنین حوزه ریلی استفاده کرد تا این نقدینگی در کنار اینکه به توسعه کشور بینجامد مانعی برای بروز تورم و ایجاد بازارهای هیجانی طلا، دلار و مسکن شود. البته یکی از روش‌‌های مناسب جذب نقدینگی که سود دو طرفه برای کشور و مردم دارد صندوق پروژه است که گامی مهم برای مردمی کردن اقتصاد و دخالت مردم در اقتصاد کشور و توسعه زیرساختها تلقی می‌شود. به هر حال در نبود نقدینگی لازم و نبود اهتمام در دولت‌‌های یازدهم و دوازدهم، توسعه ریلی کشور چندان محقق نشد و هدف ساخت سالانه 1000 کیلومتر راه‌آهن به نتیجه نرسید که البته نبود همکاری بانک‌ها در ارائه تسهیلات توسعه زیرساختها هم یکی از عوامل عدم توسعه زیرساختهای عمرانی کشور بود. این سال‌ها تسهیلات بانکی به کمک توسعه ناوگان ریلی نیامد و در
شرایطی که سازندگان خارجی معمولا راو تولیدات خود فاینانس با نرخ سود کمتر از 5 درصد دارند، بانک‌های داخلی هیچ حمایت تسهیلاتی از شرکتهای ریلی به عنوان متقاضی ناوگان و شرکتهای سازنده واگن نداشتند.
موقعیت ژئوپلیتیکی و فرصت‌های درآمدی
علی مختارزاده، کارشناس اقتصاد حمل و نقل در این‌باره گفت: «از مهمترین پارامترهای توسعه که در قیمت تمام شده کالا هم موثر است، بحث حمل و نقل است، حمل و نقل از بخش‌های مهمی است که دولت باید به‌عنوان یک بخش زیر‌ساختی در آن سرمایه‌گذاری کند.» او با بیان اینکه روش و سرعت حمل و نقل تاثیر بسیار زیادی بر کل بدنه اقتصادی کشور می‌گذارد، ادامه داد: «کشور ما با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی که دارد بستر بسیار خوبی برای درآمدزایی بسیار بالا از بخش ترانزیت کالا است، ما از طریق خلیج فارس و دریای عمان به آب‌های آزاد راه داریم و به راحتی می‌توانیم با حمل و نقل دریایی تاثیری خوب و عمیق در اقتصاد خود داشته باشیم.» او اظهار کرد: «در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا، چین، روسیه و حتی هند برای تکمیل چرخه حمل و نقل، سرمایه‌گذاری وسیعی در بخش راه‌آهن انجام شده است که بخش بزرگی از ناوگان ترانزیتی این کشورها را تشکیل می‌دهد، متاسفانه در کشور ما این بخش از حمل و نقل گستردگی زیادی نداشته و مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.» مختارزاده اضافه کرد: «اولین آورده سرمایه‌گذاری در این بخش زیربنایی می‌تواند کاهش چشمگیر حوادث رانندگی باشد، تردد
کامیون‌ها در جایی که باید سیستم حمل و نقل جاده‌ای، بارِ سیستم ریلی را هم متحمل شود، خطرات جانی و مالی جاده‌ای را به شدت افزایش می‌دهد.»
فرصت‌های اشتغالزایی از دست رفته
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل گفت: «به موازات گسترش خطــوط ریلی، بسیاری از مراکز مولد و اشتغال‌زای زودبازده کوچک و متوسط و نیز صنایع بزرگ و مادر و در مرحله بعد سایر صنایع جانبی و زیر دستی آن‌ها امکان اقتصادی شکل‌گیری و استقرار در حاشیه این خطوط را یافته تا با تکیه بر مزایای متنوع حاصل از آن، مسیر توسعه و بالندگی را بپیمایند. همچنین مشاغل مرتبط با بخش تعمیر و نگهداری خطوط ابنیه، تجهیزات و ماشین‌آلات شبکه ریلی نیز مورد مهم دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد.» او افزود: «بر اساس گزارشات کارشناسی به ازای جابه‌جایی هر 100 میلیون واحد حمل در راه آهن حدود 75 نفر مشغول به‌کار می‌شوند. از اتفاقات خوب و میمون سال‌های اخیر در حوزه صنعت ریلی بومی‌سازی ساخت ریل بود که با توجه به این مهم، هزینه ساخت شبکه ریلی برای دولت کاهش چشمگیری خواهد داشت.» مختارزاده اضافه کرد: «ما برای توسعه خطوط ریلی خود باید به فکر سرمایه‌گذاری ویژه باشیم، اما در حال حاضر مهمترین منبع تامین سرمایه برای ما، فروش نفت است که با توجه به افت فروش به واسطه تحریم‌ها امکان استفاده از این منبع برای سرمایه‌گذاری کلان در این صنعت وجود ندارد.» توسعه
شبکه ریلی به عنوان توسعه یکی از زیرساختهای مهم کشور باید مورد توجه قرار بگیرد چراکه این اتفاق می‌تواند باعث رخداد تحولات بزرگتری شود و فرصت‌های بیشتری برای اقتصاد کشور به ارمغان بیاورد.
ارسال نظر