وقتی قصه‌گویی از قهوه‌خانه به تلویزیون رسید
منصور ضابطیان برنامه‌ساز و مجری رادیو و تلویزیون است که با برنامه‌های پرطرفداری مانند «نقره»، «رادیوهفت» و «رادیوشب» در تلویزیون و «فرش‌بنفشه» و «پنجشنبه‌‌جمعه» در رادیو برای مخاطبان شناخته می‌شود. اجرای برنامه تلویزیونی «محاکات» آخرین تجربه او در تلویزیون است. پخش این برنامه که بر مبنای قصه‌های واقعی مردم است، از اواخر اسفندماه سال ۱۳۹۹ آغاز شد و در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان نیز ادامه داشت. فصل دوم «محاکات» بازهم با اجرای منصور ضابطیان از چهارشنبه روی آنتن رفت. وی با اشاره به آغاز پخش این برنامه و فصل جدید بیان کرد: گاهی تعریف‌های مرسوم برنامه‌سازی، محدودیت ایجاد می‌کند. از نگاه من، کیفیت خروجی کار بیشتر از قالب مهم است و تفاوتی ندارد که این برنامه در چه ژانری باشد و گاهی نمی‌توان خط‌کشی دقیقی بین ژانرهای برنامه‌سازی داشت. «محاکات» یک برنامه گفت‌وگومحور محسوب می‌شود، اما در مجموع ترکیبی از یک برنامه گفتگومحور و مستند اجتماعی است. این برنامه‌ساز درباره شباهت برنامه‌های گفت‌وگومحور و ترکیبی تلویزیون در سال‌های اخیر نیز گفت: ساختارهای برنامه‌سازی مورد استفاده در تلویزیون، محدود است. یعنی برنامه‌ها یک
قالب مشخص دارند؛ استودیو، چند دوربین، یک مجری و مهمان دارند و همه از یک قانون تبعیت می‌کنند. مهم این است که شما این قانون‌ها را از آن خود کرده و بومی‌سازی کنید و در مرحله بعد هم کاری را انجام بدهید که تاکنون در این ساختار صورت نگرفته باشد. وی اضافه کرد: سازندگان «محاکات» به‌دنبال این ابداع بودند، برای من در سال‌های کاری‌ام، کمتر پیش‌آمده بود برنامه‌ای با این شکل اجرا کنم. وقتی اجرای این برنامه به من پیشنهاد شد، مدام فکر می‌کردم که چطور می‌توان بین قصه زندگی آدم‌ها و یک ساختار متفاوت پل زد. چون در برنامه‌هایی از این دست، یک صندلی، مجری و مهمان وجود دارد و این دوتا می‌نشینند باهم گپ می‌زنند. این الگو آن‌قدر تکرارشده که اگر بخواهد این قصه‌ها مطرح شود نیاز به یک فرم و ساختار جدید دارد. «محاکات» هم سعی کرده این قصه‌ها را در یک فرم و ساختار جدید روایت کند.
ویژگی «محاکات» جدید
ضابطیان با اشاره به جذابیت قصه زندگی مردم معمولی برای بینندگان گفت: «قصه» همیشه برای مردم جذاب است. ما از همان کودکی عادت به شنیدن قصه‌هایی را داشتیم که بارها برایمان روایت می‌شد و بازهم جذابیت داشت. یعنی بزرگ‌ترها گاهی دوباره قصه را با تغییراتی جزئی روایت می‌کردند و همچنان سرگرم‌کننده بود بنابراین، جذابیت روایت قصه برای مخاطب، فرمولی است که امتحان خود را پس داده است. زمانی این قصه در قهوه‌خانه تعریف می‌شد و حالا امروز در تلویزیون روایت می‌شود.
ضرورت مدیریت زمان
او درباره اختصاص مدت زمان مشخص به مهمان‌های برنامه برای روایت قصه تصریح کرد: این موضوع در ساختار برنامه تعریف شده بود. اگر این محدودیت وجود نداشته باشد، ممکن است فردی برای دقایق طولانی درباره موضوعات پراکنده صحبت کند و یا در همان اول قصه درجا بزند. بنابراین به‌طور مرتب باید به مهمان یادآوری شود که زمان زیادی ندارد. شاید این محدودیت یک تاثیر اجتماعی هم داشته باشد که ما را از پرحرفی دورکرده و در مدیریت زمان کمک کند. این مجری ادامه داد: گروه کارگردانی پیش از ضبط برنامه به مهمانان می‌گفتند که کجای قصه جذاب‌تر است و باید روی آن مانور بدهد. این انعطاف هم در برنامه وجود داشت که اگر قصه‌ای خیلی هیجان‌انگیز بود یا موضوعی باید بیشتر بازمی‌شد، وقت بیشتری به مهمان داده شده یا زمان نگه داشته شود.
جذاب‌ترین قصه
مجری برنامه محاکات درباره جذاب‌ترین قصه روایت شده در محاکات اظهارکرد: ما حدود 50 برنامه ضبط کردیم آن‌قدر تعداد برنامه‌ها زیاد است که یادآوری آنها برای من سخت است. الان که برنامه را تماشا می‌کنم می‌بینم برخی قصه‌ها چقدر جذاب است، همین انتخاب یک قصه را سخت کرده است اما مثلا قصه آن پسرکی که به جمجمه‌اش تیرخورده و خوشبختانه زنده‌مانده بود قصه تکان‌دهنده‌ای بود. وی با اشاره به سخنی از نجفیان کرد: جمله‌ای چندین‌بار در برنامه به‌خصوص از سوی آقای نجفیان تکرار می‌شد که گاهی حتی ما با آن شوخی می‌کردیم ولی جمله درستی است. جمله‌ای که از پوشکین نقل می‌شود مبنی بر اینکه «هیچ‌چیز شگفت‌انگیزتر از خود واقعیت نیست». قصه همه فیلمنامه‌ها و رمان‌ها در تاریخ سینما و تاریخ ادبیات، خیلی عجیب و غریب نبوده و قصه‌هایی بوده که همه ما توانایی تجربه آن را داریم. بنابراین معتقدم که همین قصه‌هایی که می‌شنویم در سطوح مختلف، می‌تواند خیلی از نویسندگان را وسوسه کند که آن را دست‌مایه خلق یک اثر هنری قرار دهند. وی ادامه داد: خیلی از قصه‌هایی که در «محاکات» روایت شده، پرکشش بود و این ظرفیت را داشت که دو ساعت مخاطب را روی صندلی سینما بنشاند.
فکر می‌کنم اگر این تبدیل به یک جریان شود، می‌تواند به علاقه‌مندانی که نوشتن را حرفه‌ای دنبال می‌کنند کمک کند. این برنامه‌ساز با اشاره به ترکیب داوران فصل اول «محاکات» گفت: ترکیب آقایان امیرشهاب رضویان، رسول نجفیان و فلورا سام جاافتاده و مخاطب هم شوخی‌هایشان را می‌فهمد؛ برای فصل دوم این ترکیب حفظ می‌شود و فکر می‌کنم که ترکیب جذابی است. همچون فصل اول، یک کارشناس مهمان هم خواهیم داشت. ولی سعی کردیم در این فصل چهره‌هایی به‌عنوان کارشناس مهمان دعوت شوند حرف بیشتری برای گفتن داشته باشند تا بتوانند بیشتر یاد بگیریم. یعنی تنها شهرت یا سلبریتی‌بودن آنها دلیل حضورشان در برنامه نباشد. ضابطیان در پایان اظهارکرد: علاوه بر این، در این برنامه داوران شخصیت‌هایی صبور هستند که هم شوخ‌طبع هستند و هم شوخی را می‌فهمند. خیلی وقت‌ها هم همین شوخی‌هاست که برنامه را سراپا نگه می‌دارد. به‌ویژه در قسمت‌هایی که قصه‌ها کمی ضعیف‌تر بود و ممکن بود برای مخاطب چندان جذاب نباشد؛ سعی شد تا این شوخی‌ها و کل‌کل‌کردن‌ها بیشتر شود تا برنامه از جذابیت نیفتد.
ارسال نظر