بذر نابودی کشاورزی را مدیران کاشتند

به‌تبع از بین‌رفتن محصولات کشاورزی میلیون‌ها لیتر آب نیز از بین می‌رود درحالیکه با مدیریت درست باید همه محصولات مازاد به صادرات تبدیل می‌شد، ولی این اتفاق نیفتاد. بخش کشاورزی ایران پتانسیل بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد، اما دولت‌ها این بخش را آنقدر کوچک شمردند که امروز شاهد نابودی آن هستیم. اتاق بازرگانی ایران در گزارشی گفته است که «زنگ خطر کم‌آبی در سال ۱۴۰۰ به صدا در آمده است و براساس آخرین گزارش‌ها تا بیستم اردیبهشت‌ماه، ۱۴۲ میلی‌متر بارندگی در کشور به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشــابه ســال قبل ۵۲ درصد کاهش یافته است و این می‌تواند هشداری برای بروز خشکسالی باشد. به‌ویژه اینکه آخرین اطلاعات نشان می‌دهد افت بارش‌ها به کم‌شدن حدود ۲۰ درصدی ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل و خالی‌ماندن حدود ۵۸ درصد کل ظرفیت عملیاتی سدهای مخزنی کشور منجر شده است.» هشدارها درباره احتمال بروز خشکسالی و ازبین‌رفتن رشد مثبت بخش کشاورزی به‌واسطه از بین رفتن محصول کشاورزان جدی است. اردیبهشت سالجاری مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی، با استناد به کاهش شدید ریزش‌های جوی در حوضه‌های اصلی آبریز و اثر آن بر مخازن سدها، بر ضرورت آمادگی برای سازگاری با خشکسالی در بخش‌های مختلف کشور تاکید و آثار و پیامدهای این موضوع را آسیب‌شناسی کرد. تنش آبی در شش استان بیش از مناطق دیگر است.
اصلاح ساختار قدم اول بهبود کشاورزی
عنایت‌ا... بیابانی، قائم‌مقام خانه کشاورز ایران در این‌باره به «آرمان‌ملی» گفت: «وزارت جهادکشاورزی که متولی امور کشاورزان محسوب‌ می‌شود نگاه مثبت و آینده‌نگری‌ نسبت به این بخش نداشته است. تمام زندگی کشاورزان آب و خاک است و امروز به‌دلیل عدم کیفیت خاک را از دست داده‌ایم و باقی مانده آب است که می‌توانستیم با آن بخشی از محصولات کشاورزی را سرپا نگه داریم.» او ادامه داد: «زمانی ایران هفت اقلیم جهان یعنی آب، خاک، هوا، بذر و... خوب را داشت، ولی الان هیچی نداریم. مدیریت و ساختار کشاورزی ما از نظر موسسات تحقیقات نمی‌تواند پاسخگوی نیاز کشاورزان باشد. با توجه به اینکه ما یک کشور کشاورزی هستیم و همه امتیازات آن را در کشور داریم، اما بهره‌ای از آن نبرده‌ایم و عدم مدیریت و نبود ساختار درست که بتواند راهنما باشد باعث شده تا به این نقطه‌ای که هستیم؛ برسیم.» بیابانی تصریح کرد: «ما نیاز به باز مهندسی هستیم تا بتوانیم داشته‌هایمان را حفظ کنیم. در حال حاضر هم که از کم‌آبی صحبت می‌شود باید مدیریت آب را به خود کشاورزان بسپاریم تا آنها با توجه به وضعیت و اقلیم مناطق کشاورزی مصرف آب و نوع کشت را مدیریت کنند.» قائم‌مقام خانه کشاورز ایران با اشاره به این موضوع که کشت باید مدیریت شده باشد، اضافه کرد: «متاسفانه دیده می‌شود که یک زمانی ما 11 میلیون تن گندم تولید می‌کنیم و یکسالی به‌خاطر بی‌آبی نمی‌توانیم تولیدی داشته باشیم و این یکی از گرفتاری‌های کشاورزی در ایران است. پیشنهاد من این است که باید نگاه جامعی‌ای بین تولیدکنندگان و کارشناسان ارشد بخش کشاورزی برای برنامه‌ریزی شکل بگیرد. به‌عنوان مثال می‌بینیم که در شهری مانند اصفهان که آب کمی وجود دارد و همه رودخانه‌هایش خشک شده برنج کشت می‌شود! اینها اقدامات غلطی است که تکرار می‌کنیم یا کارخانه‌های آب‌بر مانند فولاد چرا باید وسط شهرها احداث شوند آن هم در وضعیتی که دچار کم‌‌آبی هستیم.»
صادرات کشاورزی دچار آسیب شده
بیابانی در ادامه با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مشکلات در حوزه کشاورزی مدیریت نادرست است؛ توضیح داد: «متاسفانه مدیریت کلان کشاورزی توجهی به این حرف‌ها ندارد؛ اگر می‌توانیم گندم وارد کنیم بدین معنا نیست که کشاورز باید کشاورزی را رها کند. باید کشاورزی را براساس ساختار درست احیا کرد و با توسعه روابط اقتصادی با کشورهای دیگر به‌ویژه همسایه، صادراتمان را افزایش بدهیم چراکه همه این کشورها مصرف‌کننده محصولات کشاورزی هستند.» او در پاسخ به این سوال که در حوزه صادرات محصولات کشاورزی به‌دلیل سوءمدیریت‌ها و مشکلاتی که در حوزه آبی و آمایش سرزمینی وجود دارد، چه آسیب‌هایی وارد شده است،‌ ادامه داد: «دقیقا صادرات محصولات کشاورزی دچار آسیب و نهایتا کاهش شده است، در استان مازندران 7/2 میلیون تن مرکبات تولید می‌شود که این میزان تولید می‌تواند هم از نظر اشتغال و هم اقتصادی کشاورزی منطقه را احیا کند، در آذربایجان‌غربی نیز بهترین‌ سیب‌ دنیا تولید می‌شود با این حال در زمان برداشت با قوانین دست‌وپاگیر جلوی صادرات این محصولات گرفته می‌شود.» قائم‌مقام خانه کشاورز ایران افزود: «کشاورزی می‌تواند منافع ملی کشور را تامین کند به شکلی که ما 100 درصد وابستگی‌مان را به کشورهای خارجی کم و به توان داخلی اعتماد کنیم.» بیابانی درباره راهکارهای توسعه و احیای کشاورزی و رشد صادرات در این بخش توضیح داد: «مهمترین موضوع سرمایه‌گذاری نظارت شده در بخش کشاورزی است؛ به‌عنوان مثال برای تولید شیر باید مراتع و منابعی که ظرفیت تولید علوفه دارند را احیا کنیم نه اینکه منتظر واردات باشیم.»