حس آزادی مردم از شبکههای اجتماعی
اسماعیل قدیمی استاد دانشگاه
شبکههای اجتماعی عوامل مهمی برای تبلیغات انتخاباتی هستند، یعنی اگر شبکههای اجتماعی یا وسایل ارتباطات جمعی نباشند، انتخاباتی برگزار نمیشود. مسأله مهم این است که آن انتخابات چگونه انتخاباتی است، چه کیفیتی دارد، مردم تا چه حد در آن نقش دارند، تا چه حد جدی است، فرآیند انتخابات تا چه حد دموکراتیک است و وسایل ارتباطات جمعی تا چه حد به آگاه کردن مردم تعهد دارند. بنابراین سیستم انتخابات، آزادی موجود، احزاب آزاد، آزادیهای شهروندی، وجود نهادهای مدنی یا تاریخچه انتخابات است که در واقع زمینهساز گرم بودن یا نبودن انتخابات است. باید دید سیستم انتخابات چقدر نماینده افکار عمومی بوده و صدای مردم هستند. رونقدهنده اصلی به کوره انتخابات این عوامل است. انتخابات یک فرآیند است و از جایی خاص شروع نمیشود تا در نقطهای خاص تمام شود. زمینهها، پارادایمها، اندیشهها، رقابت و بسیاری عوامل باید برای برگزاری انتخابات وجود داشته باشد. در نهایت شبکههای اجتماعی و رادیو و تلویزیون به میدان میآیند. اینها نشاندهنده موفق بودن یا نبودن انتخابات است. شبکههای اجتماعی معجزه نمیکنند. نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که شبکههای اجتماعی یا حتی وسایل ارتباطات جمعی مانند صداوسیما یا روزنامهها معجزه کنند. معجزه آزادیهایی است که مردم در ذهن و اندیشه خود داشته و تجربه کردهاند. گذشته چراغ راه آینده است. مردم در انتخابات تا چه اندازه احساس کردهاند، فردی که انتخاب شد، به نظرات آنان اهمیت داد و اندیشههای آنان را پیاده کرد. این مسائل اموری مهم است. شبکههای اجتماعی مانند سازمان رادیو و تلویزیون، روزنامه یا بنگاه مطبوعاتی نیست که تعدادی افراد با هدف، اندیشه، سیاست و زدوبند در آن برنامهریزی کنند. شبکه اجتماعی ابزاری در اختیار مردم است. شاید اگر بخواهیم اهمیت شبکههای اجتماعی را مورد بررسی قرار دهیم، بیشتر از این جهت میتوان بدان پرداخت که این رسانهها اجازه میدهند، کاربران به تولید کنندگان خبر تبدیل شوند. به دلیل سانسور و فیلتری که از نگاه مردم در رسانههای گروهی و جمعی وجود دارد، تبادل اطلاعات میان مردم اهمیت پیدا میکند. اگر مردم احساس کنند وسایل ارتباطات جمعی نماینده افکار عمومی نبوده، قادر به برآورده کردن خواسته و سلیقه آنها نیستند، آن زمان به چنین ابزاری پناه آورده و اطلاعات را میان خود رد و بدل میکنند. شبکههای اجتماعی در انتخابات گذشته نقش بسیار مهمی داشتند، زیرا یک حس نسبی وجود آزادی را به وجود میآورند. به هیچ عنوان نمیتوان گفت از دهههای پیشین تاکنون برگزاری انتخاباتها صد درصد مطلوب بوده است، اما در دورههایی مردم کم و بیش به فردی که افکار آنها را نمایندگی میکند، رای دادهاند. انتخاباتهای گذشته نشان داده است، کمتر رئیس جمهور یا نمایندهای توانسته به وعدههایی که داده عمل کند و مردم با او خوشبین باشند. فضای انتخابات جاری فضایی متفاوت از انتخاباتهای گذشته است. شایعاتی نیز وجود دارد که تعدادی گروهها انتخابات را نفی میکنند. بنابراین وضعیت تفاوت پیدا کرده و شبکههای اجتماعی نمیتوانند معجزه کنند. صداوسیما و مطبوعات نیز نمیتوانند معجزه کنند، مگر اینکه در اصل انتخابات تغییری رخ بدهد تا انتظار انتخاباتی پررنگ و پر استقبال را داشته باشیم. کوتاه سخن آنکه هیچ شبکه اجتماعی و رسانهای معجزه نمیکند. تنها معجزه واقعی وجود یک دموکراسی نیرومند و ریشهدار، نهادهای نیرومند دموکراتیک، فرآیندهای عقلانی در انتخابات و عبرت گرفتن از انتخاباتهای گذشته است. انتخابات امری بسیار پیچیده، نهادی، تاریخی، تجربی، سازمانی و عملگرایانه است. عدهای شعارزده هستند و باور دارند حتما باید حضور پیدا کنند اما مگر این افراد چند درصد هستند؟ اکثریت مردم فکر میکنند، گذشته را ارزیابی میکنند، تجربیات را ارزیابی میکنند و به همین علت در انتخابات پیش رو کار دشوار خواهد بود.
ارسال نظر