مواضع سنجيده دستگاه ديپلماسي غرب را عقب راند

آرمان ملی- علیرضا پورحسین: در روزهای اخیر نشست کمیسیون مشترک برجام در روز سه‌شنبه در وین به یکی از مهمترین اخبار جهان بدل شده است زیرا ایران و آمریکا پس از مدت‌ها در یک نشست مشترک حاضر می‌شوند. هرچند طبق برخی شنیده‌ها دستور مذاکرات سه‌‌شنبه میان ایران و 1+5 تنها گفت‌و‌گوهای فنی و حقوقی برای شیوه اجرای تعهدات طرفین و راستی‌‌آزمایی آنهاست و شاید هیچ مذاکره‌‌ای درباره خود برجام صورت نگیرد. بر این اساس هیچ‌‌گونه مذاکره‌‌ای در موضوعات فرابرجامی نیز انجام نخواهد شد. ضمن آنکه ایران بارها سیاست غیرقابل تغییر خود در خصوص عدم‌مذاکره پیرامون موضوعات فرابرجامی را به صورت رسمی و شفاف اعلام کرده است. با توجه به الزامات اعلام شده از سوی ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی خود، به نظر می‌‌رسد باید نشست وین را عرصه‌‌ای برای آزمایش توانمندی 1+4 در مسیر فهم کامل ضرورت‌های ایجاد تغییر در بن‌بست موجود قلمداد کرد و چنانچه 1+4 به هر شیوه‌‌ای که خود تشخیص می‌‌دهد بتواند آمریکا را به اجرای تعهدات قانونی خود، به ویژه لغو یک‌باره و کامل تحریم‌‌ها مجاب کند می‌‌توان امیدوار به ایجاد گشایش بود. در صورتی که آمریکا با حسن‌‌نیت عمل کند، شاید برداشتن گام به گام تحریم‌ها و عمل به تعهدات نیز موانع را برای خروج از وضعیت فعلی بردارد. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌و‌گویی با محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، نایب رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم داشته است که در ادامه می‌خوانید.
عملکرد وزارت خارجه دولت دوازدهم تا امروز را که به نقطه‌عطفی برای حل اختلافات پیرامون برجام رسیده‌ایم، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اذعان مقامات آمریکایی، اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با وجود خروج آمریکا از برجام، ایران به خوبی به تعهدات خود عمل کرده و از قوانین تخطی نکرده است. این اتفاق زمانی رقم خورد که حتی اروپاییان نیز به تعهدات خود عمل نکردند و ایران با این شرایط توانست حسن‌نیت خود را به خوبی به جهانیان نشان دهد. سیاست ما در آن برهه زمانی صبر استراتژیک بود که به نتیجه نیز رسید. باید توجه داشت عدم‌خروج ما از برجام در آن برهه زمانی یک ابتکار عمل هوشمندانه بود که از سوی وزارت خارجه در دستور کار قرار گرفت. این اقدام مدبرانه سبب شد اروپا، روسیه و چین، در شورای امنیت ایالات متحده را تنها گذاشته و منجر به منزوی شدن ترامپ شوند که یک پیروزی دیپلماتیک برای ایران بود. امروز هم جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها اذعان کرده‌اند که فشار حداکثری جواب نداده و این مساله نیز نشات گرفته از سیاست و مقاومت خوب ایران بوده است.
بایدن به چه علت نتوانست آن‌گونه که انتظار می‌رفت مستقل عمل کند؟
دولت بایدن از یکپارچگی لازم برای عمل کردن در راستای احیای برجام برخوردار نیست و این ریشه در آن دارد که تحت‌فشار شدید صهیونیست‌ها قرار گرفته‌اند. این فشار در عرصه بین‌المللی نیز وجود دارد و متحدان آمریکا نظیر امارات و عربستان نیز برای آنها خط و نشان می‌کشند. همین امر سبب شده دولت بایدن شرط و شروطی را تعیین کند تا نظر مثبت مخالفان برجام را نیز جلب کند که بعضا این شروط ارتباطی با برجام نیز نداشته‌اند. همان‌گونه که در گذشته غنی‌سازی 20 درصد ما سبب شد مذاکره شکل گیرد و تحریم‌ها برداشته شود امروز نیز به نظر می‌رسد غربی‌ها تحت‌فشار قرار گرفته‌اند و می‌خواهند اقداماتی انجام دهند. پالس‌هایی دریافت می‌شود که نشان می‌دهد دولت بایدن در حال عقب‌نشینی است. آنها در ابتدا قصد داشتند از تحریم‌ها و اهرم‌هایی که ترامپ در گذشته ایجاد کرده بود، به بهترین شکل استفاده کنند اما امروز اظهارات رابرت مالی نشان می‌دهد آنها یک گام عقب نشسته‌اند و تحریم‌هایی را لغو خواهند کرد. این اذعان نکته مهمی است که دو ماه پیش به آن اعتراف نمی‌شد.
چه خطراتی در مذاکرات پیش‌رو وجود دارد؟
نخستین خطر این است که فعالیت‌های ایران را ملغی نگه داشته و مذاکرات را طولانی کنند تا ایران در کوتاه‌مدت دستاوردی نداشته باشد؛ بنابراین ایران به همین علت باید هوشیارانه عمل کند. باید توجه داشت که دموکرات‌ها همچنان سیاست منزوی‌سازی ایران را دنبال می‌کنند و به همین علت ایران در اعلام مواضع خود نیز باید هوشمندانه عمل کند تا یک اجماع علیه ایران در گفت‌و‌گوهای روز سه‌شنبه و هفته‌های آتی شکل نگیرد. باید نتیجه‌گرا باشیم و تاکید کنیم که گفت‌وگوها باید سریع‌تر به نتیجه ختم شود و صحبت‌های عراقچی نیز در همین راستا بسیار هوشمندانه بوده و ایشان به خوبی اشاره کرده‌اند که آمریکا تا زمانی که به صورت واقعی به برجام بازنگردد ایران نیز اقدامی انجام نمی‌دهد. باید حواس‌مان باشد که نام این اجلاس 4+1 است و هنوز آمریکا به برجام بازنگشته است. زمانی که آمریکا هنوز به این پیمان بازنگشته نباید آن‌گونه که آنها می‌خواهند پیش رفت. ایران باید حتما در تمامی نشست‌ها و گفت‌وگوها حاضر شود. ما باید مواضع‌مان را به صورت منطقی و مستدل ارائه کنیم تا جهان یکپارچه علیه ایران نشود. اگر این اتفاق بیفتد آنها از طریق حقوقی نیز می‌توانند علیه ایران اقدام کنند. قانع کردن 4+1 امروز باید اولویت ما باشد؛ زیرا از اقدامات بعدی علیه کشور جلوگیری می‌شود. این قانع‌سازی زمانی می‌تواند به نتیجه ختم شود که یک‌صدایی میان تمام قوا وجود داشته باشد تا حرف‌مان به خوبی به گوش جهان برسد. امروز باید، منافع ملی اولویت باشد و نباید برخی از این موقعیت سوءاستفاده کنند. موضع دولت و مجلس امروز نسبت به برجام نزدیک است؛ در صورتی که این نزدیکی در سایر موارد دیده نمی‌شود. یک‌صدایی آن چیزی است که امروز کشور به آن نیاز دارد.