روسیه متحد ایران نیست؟!

آنچه در سفر آقاي قاليباف به روسيه رخ داد حامل اين پيام است که ما انتظاراتمان زياد از حد است، ما خيال مي‌کنيم دولت روسيه متحد ماست. براي دولت روسيه، ايران يکي از کشورهايي است که بر اساس منافع مشترک با آن رابطه دارد که گاهي اين منافع، اقتصادي هم نيست و در حوزه‌هاي استراتژيک، نظامي، امنيتي و از اين دست است. انتظار داريم احترامي که براي مقامات کشورمان قائل هستيم همه دنيا براي ما قائل باشند. اما در دنيا روش‌هاي استانداردي براي رفتار ديپلماتيک وجود دارد. به عنوان مثال، اگر رئيس جمهور با دعوت رسمي به کشوري سفر کند، آن کشور با روش خودشان يا در کاخ يا در فرودگاه از رئيس‌جمهور ما استقبال رسمي مي‌کند. وقتي وزير امور خارجه به سفر برود، وزير خارجه آن کشور استقبال مي‌کند. اگر يک شهردار به کشوري برود، شهردار آن شهر از او استقبال مي‌کند. اگر از قبل قراري گذاشته نشده باشد و بخواهد رئيس‌جمهور را ببيند، ممکن است با ارتباطات خصوصي بتواند با او ملاقات کند. اما در يک سفر غير رسمي که طرف ايراني دعوت نشده و قرار قبلي وجود ندارد در هيچ کجاي دنيا مرسوم نيست که به ديدار شخصيت‌هاي عالي‌رتبه برود. در مورد سفر آقاي قاليباف به مسکو يک مقدار تبليغات رقابت‌آميز گروه‌هاي سياسي مطرح شد، وگرنه رئيس مجلس ايران هر کسي که باشد راه نمي‌افتد به کشور ديگري برود و بگويد من مي‌خواهم رئيس‌جمهور شما را ببينم. اگر ما با روسيه مشکلي نداريم، دليل نمي‌شود روسيه ما را به کشورهاي ديگر ترجيح دهد. روسيه متحد و دوست رژيم صهيونيستي است. روسيه بزرگ‌ترين طرف بازرگاني چين و اروپاست. روسيه تأمين‌کننده گاز اروپا غربي است و بزرگ‌ترين رقيب ايران در بازار گاز محسوب مي‌شود و در بسياري موارد با ايران تضاد منافع و در يک سري موارد هم اشتراک منافع دارد؛ به هرحال ايران تنها يکي از کشورهاي طرف روابط سياسي روسيه است. در زمان‌هاي گذشته چنين اتفاقي نمي‌افتاد. چون مقامات سفر از پيش تعيين‌نشده نمي‌رفتند. شايد در اين سفر، طرف ايران حدس مي‌زده است که بتواند بدون وقت قبلي با رئيس جمهور يا وزير امورخارجه روسيه ديدار کند که تصور کاملا غلطي است؛ زيرا وقت آن‌ها معمولا پر است و هيچ کجاي دنيا رسم نيست بدون قرار قبلي يک فرد به ديدار رئيس‌جمهور برود. البته پيش مي‌آيد که روابط با يک کشور آن‌چنان مهم است که رئيس‌جمهور طرف مقابل زماني براي ديدار با فرستاده کشور ديگر اختصاص دهد و با کمال ميل به ديدار او برود. عدم ورود وزارت خارجه ايران براي رساندن پيام به روسيه بستگي به نوع روابط دارد. اگر شهردار مسکو به ايران سفر کرد، شهردار را به ملاقات رهبر و رئيس‌جمهور نمي‌برند، با وزير خارجه ملاقات نمي‌کند و اگر مثلا وزيرخارجه شخصا مايل به ديدار با شهردار مسکو بود، او را يک جاي خصوصي به حضور مي‌پذيرد. اينکه چرا اين پيام را رئيس مجلس به روسيه برده است، بستگي به مسائلي دارد که مستقيما بين کاخ رياست‌جمهوري روسيه و دفتر رهبري تنظيم شده است و مسأله‌اي علني نيست. اين يک رابطه غيرسياسي بوده و اگر سياسي بود قاعدتا بايد از سوي وزارت‌خارجه انجام مي‌شد ولي ده ها رابطه ديگر درباره قراردادها بين کشورها وجود دارد. معمول اين است که وزارت خارجه بايد درجريان اين سفرها باشد. امکان ندارد آقاي قاليباف سرخود به روسيه رفته باشد و حتما از قبل هماهنگي‌هايي انجام شده است. اما شايد برداشت طرف ايراني اين بوده است حالا که حامل پيام از طرف عالي‌ترين مقام ايران است، بتواند شخصا به دست عالي‌ترين مقام روسيه برساند؛ ولي به احتمال زياد محتواي نامه غيرسياسي و اقتصادي است يا مخلوطي از اين دو است که رئيس مجلس به عنوان يک امين اين نامه را به مسکو برده است. اينکه رئيس مجلس حامل اين پيام بوده است، غيرعادي نيست.