کانون وکلا، نهاد صنفی یا مدنی؟

 اما آیا نهاد وکالت مستقل ذاتاً مدنی است یا صنفی؟ بهترین پاسخ به این پرسش را در متن و فلسفه لایحه استقلال کانون وکلا می‌توان یافت. کانون‌های وکلا بر اساس قانونی که عنوان استقلال را با خود همراه دارد مستقل شدند اما لزوم و کارکرد این استقلال چیست؟ کانون باید مستقل باشد تا این استقلال را خرج ملت و گسترش عدالت کند یا اداره صنفی کانون نیز به وصف مترقی استقلال نیازمند است؟ بدیهی است مدیریت کانون با عینک صرفاً صنفی به استقلال نیاز ندارد. حاکمیت قانون همان قانون‌نویسی در راستای منافع ملت است و بر اساس همین اصل مترقی در سال ۱۳۳۳ کانون وکلا مستقل شد. با تدقیق در فلسفه حاکمیت قانون و استقلال منبعث از آن باید گفت کانون‌های وکلا در راستای فعالیت‌های مدنی مستقل شدند تا به‌عنوان نهادی قدرتمند و مستقل کنار مردم باشند و نهادی مدنی شوند. بنابراین کانون باید مستقل باشد تا اعضای آن بدون لکنت از حقوق ملت دفاع کنند و هنگام دفاع دل‌نگران امنیت شغلی خود نباشند، این کارکرد و شهامت دفاع از حقوق ملت، صنفی است یا مدنی؟ در قانون برای کانون‌های وکلا خدمات عمومی رایگان شامل وکالت معاضدت و تسخیری تکلیف شده است، این تکلیف یک امر صنفی است یا مدنی؟ و اما امروز... امروز کانون وکلا در کدام جایگاه ایستاده است؟ کانون خود را نهادی صنفی می‌داند یا مدنی؟ از جمیع عملکرد و رفتارهای مدیران و بدنه صنف می‌توان به این نتیجه رسید که متاسفانه کانون در حد یک نهاد صنفی تنزل پیدا کرده و همین امر باعث شده عموم مردم نسبت‌ به وکلا دیدگاه ناخوشایندی داشته باشند تا حدی که وکیل دادگستری را نه در جایگاه بال فرشته عدالت که نقطه مقابل عدالت‌گستری می‌دانند. اگر کانون‌ها علت رقم خوردن این شرایط را صرفاً در وکیل‌ستیزی جست‌وجو کنند، هیچگاه در تغییر شرایط به نفع کانون و وکیل موفق نخواهد بود. کانون‌ها باید سهم خود در نادیده گرفتن مسئولیت‌های اجتماعی و لاجرم تبدیل شدن نهاد مدنی به نهاد صنفی را بپذیرند، سپس با تغییر عملکرد و همچنین شناختن مناسبات زیست در عصر ارتباطات و اطلاعات به جایگاه حقیقی خود بازگردند که در اینصورت با مستظهر شدن به افکارعمومی از گزند مخالفان در امان خواهند ماند.

*هادی شریف‌زاده

وکیل دادگستری