مهم‌ترین علل «درد معده» بعداز غذا

رفلاکس معــده زمانی اتفاق می‌افتد که اسیدمعده، غشا داخلی مری را تحریک می‌کند و باعث سوزش‌سردل و معده‌درد می‌شود. همه افراد در طول عمرشان حتما، دردمعده پس از خوردن غذا را تجربه کرده‌اند. دردمعده اغلب با احساس سنگینی، آروغ‌زدن و سوزش سردل رخ می‌دهد. معده‌درد می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات دستگاه گوارش و سایر اندام‌ها باشد و یا می‌تواند نتیجه استرس یا پرخوری باشد. در ادامه به بررسی علل دردمعده بعداز غذا ‌پرداخته می‌شود.

علل

دردمعده معمولا در داخل و اطراف معده احساس می‌شود اما گاهی اوقات درد نه تنها به این ناحیه، بلکه به نواحی چپ و راست نیز می‌رسد. بعداز غذاخوردن، دردمعده می‌تواند با بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط باشد. درد ممکن است با پرخوری، استرس و مصرف غذا‌هایی که سیستم گوارشی را تحریک می‌کنند، رخ دهد. اگر عامل محرک حذف شود، اختلالات عملکردی و درد ممکن است خود‌بهخود ناپدید شوند. از طرفی تشخیص و درمان به‌موقع برای پیشگیری از درد، ایجاد عوارض و پیشرفت بیماری در اختلالات مختلف ضروری است. بسته به علت، شکل و مرحله بیماری، دردمعده بعداز غذا بلافاصله یا بعداز مدتی بروز می‌کند. شدت‌های متفاوتی دارد و مرتبا فرد را آزار می‌دهد.

گاستریت

التهاب مخاط معده در اثر رژیم غذایی نامناسب، هلیکوباکترپیلوری، بیماری‌های خودایمنی و عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود. مراحل اولیه بیماری، معمولا بدون علامت است. هنگامی‌که حساسیت و تحرک معده بهدلیل التهاب مختل شود، احساسات دردناک ظاهر می‌شود. درد در معده، معمولا چند دقیقه بعداز غذا رخ می‌دهد و انعکاس زیادی ندارد. بیماران مبتلا به گاستریت علاوه بر درد، پس از خوردن هر مقدار غذا، احساس فشار و سنگینی در معده می‌کنند.

رفلاکس

بیماری رفلاکس معده (GERD) زمانی رخ می‌دهد که عملکرد اسفنکترمری، حلقه عضلانی بین مری و معده، مختل شود. در رفلاکس، محتویات اسیدی معده تا حدی به مری بازمی‌گردد. این حالت با احساس سوزش، درد پشت قفسه‌سینه، احساس سنگینی در معده، اسیدیته و تلخی در دهان همراه است.

زخم

التهاب مزمن معده و اثنی‌عشر همراه با تشکیل زخم، یک بیماری عودکننده خطرناک است. با زخم معده، درد در معده در زمان‌های مختلف رخ می‌دهد. درد می‌تواند در شب، بلافاصله بعد از غذا یا ۲- ۳ ساعت بعد رخ دهد. درد همچنین می‌تواند با معده خالی رخ دهد و پس از غذا ناپدید شود. درد معمولا شدید است و ممکن است به سمت چپ قفسه سینه و کتف حرکت کند. اغلب درد با آروغ‌زدن و حالت تهوع همراه است.

عدم تحمل گلوتن

در این حالت بدن انسان نمی‌تواند گلوتن، پروتئین گیاهی موجود در دانه‌های گندم، چاودار و جو را جذب کند. وقتی گلوتن خورده می‌شود، دردمعده و سوءهاضمه دیده می‌شود. افراد مبتلا به سلیاک نیز از خستگی، کم‌خونی و کاهش وزن شکایت دارند.

سنگ کیسه‌صفرا

تشکیل سنگ در کیسه‌صفرا می‌تواند باعث حملات قولنج صفراوی شود (ناتوانی در تخلیه کیسه صفرا، تورم و کشیده‌شدن دیواره آن). در هنگام حملات، درد به‌خصوص در سمت راست بدن رخ می‌دهد. تشنج معمولا از شب شروع می‌شود و از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. دردی که بیش از ۶ ساعت طول بکشد ممکن است نشان دهنده بروز کوله سیستیت حاد یا پانکراتیت باشد.

پانکراتیت

درد شدید و مداوم در قسمت بالای شکم می‌تواند نشانه‌ای از پانکراتیت، التهاب پانکراس باشد. درد در پانکراتیت معمولا به‌تدریج رخ می‌دهد و ممکن است به‌تدریج افزایش یابد. این درد اغلب با نفخ، حالت تهوع و استفراغ همراه است.

عدم تحمل لاکتوز

افراد مبتلا به عارضه عدم تحمل لاکتوز پس از خوردن هر چیزی که حاوی محصولات لبنی است، احساس ناراحتی می‌کنند. پنیر، پنیردلمه، بستنی، خامه‌ترش، شکلات، شیرینی، غلات فوری و خیلی چیز‌های دیگر ممکن است حاوی لاکتوز باشند. شایع‌ترین علائم عدم تحمل لاکتوز گاز، گرفتگی عضلات، اسهال و درد معده است.

پیشگیری

تغذیه مناسب و ترک عادت‌های بد، موثرترین اقدامات برای پیشگیری از معده درد بعداز غذاست. کارشناسان توصیه می‌کنند از مصرف غذا‌های چرب، سرخ‌شده و تند خودداری کنید. تغذیه باید از نظر محتوای پروتئین، چربی و کربوهیدرات متعادل باشد و همیشه منظم و بدون فواصل طولانی بین وعده‌های غذایی باشد. اگر درد ناشی از افزایش اسیدیته شیره معده باشد، یک داروی معده یا نوشابه معمولی ممکن است کمک کند. برای تسکین درد می‌توانید از دارو‌های مختلفی استفاده کنید. اگر بعداز ۲ - ۳ ساعت وضعیت بهبود نیافته است، باید فورا به‌دنبال کمک پزشکی باشید. مصرف مسکن توصیه نمی‌شود، زیرا علائم را مختل می‌کند و از تشخیص صحیح جلوگیری می‌کند. دردمعده بعدازخوردن غذا منادی بسیاری از بیماری‌هاست. با این حال، بسیاری از افراد، علائم آزاردهنده را نادیده می‌گیرند یا بدون مشورت با پزشک دارو مصرف می‌کنند. در صورت تکرار درد باید با پزشک متخصص مشورت کرد. اگر درد در عرض چند ساعت از بین نرفت یا تشدید شد و همراه با حالت تهوع، استفراغ و تب همراه باشد، نیاز به کمک فوری پزشکی است.