دانستنی‌ها

سرطان پانکراس در کمين سيگاري‌ها

عضو هيات علمي‌دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، گفت: مصرف سيگار 10 تا 25 درصد احتمال سرطان لوزالمعده (پانکراس) را افزايش مي‌دهد. رامين طلايي فوق تخصص گوارش و کبد، افزود: لوزالمعده داراي دو قسمت مهم برون‌ريز و درون‌ريز است و از نظر آناتومي ‌با طول 15 تا 20 سانتي‌متر در خلف معده قرار گرفته و مجاورت‌هاي مهمي‌ با ارگان‌هاي مهم داخل شکم از جمله کبد و مجاري صفراوي، اثني‌عشر و ساختار عروقي مهم دارد. وي، نقش مهم پانکراس را کمک به هضم چربي و پروتئين‌ها عنوان کرد و گفت: قسمت برون‌ريز لوزالمعده آنزيم‌هايي را ترشح مي‌کند که باعث مي‌شود غذايي که مصرف مي‌کنيم به مواد غذايي پايه تبديل و جذب دستگاه گوارش شود.عضو هيات علمي ‌دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ادامه داد: بدون وجود پانکراس احتمال اين فرايند بسيار ضعيف و غير ممکن مي‌شود و بدن دچار کمبود بسياري از ويتامين‌هاي محلول در چربي مي‌شود که اين مساله عوارض شديدي را به‌دنبال خواهد داشت. وي درباره بخش درون‌ريز پانکراس توضيح داد: بخش درون‌ريز پانکراس هورمون‌هايي را ترشح مي‌کند که مهمترين آنها انسولين است. «طلايي»، ديابت را به‌عنوان مهمترين بيماري بخش درون‌ريز پانکراس عنوان کرد و گفت: ديابت بيماري مهمي‌ است که فرد براثر کمبود انسولين دچار آن مي‌شود. وي درباره شايع‌ترين مشکلات پانکراس، توضيح داد: از مهمترين بيماري‌هاي اين عضو مي‌توان به بيماري ورم حاد و مزمن پانکراس اشاره کرد. عضو هيات علمي‌ دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، ادامه داد: هيپر آميلازمي ‌يا افزايش آميلاز از ديگر بيماري‌هاي شايع پانکراس است که به‌دلايل ناشناخته ايجاد مي‌شود. وي، پانکراسيت مزمن را نيز يکي ديگر از بيماري‌هاي شايع پانکراس عنوان کرد و گفت: اين بيماري يک بيماري بسيار هزينه‌بر است که براي بيماران دردهاي شديد و غيرقابل تحملي را به‌همراه دارد و بسياري از مداخله‌هاي درماني بايد براي اين بيماران انجام شود که با صرف هزينه‌هاي بالايي براي بيماران همراه است. طلايي درباره سرطان پانکراس توضيح داد: اين بيماري بار بسيار سنگيني را بر دوش نظام سلامت هر کشور مي‌گذارد و اميدواريم بتوانيم با روش‌هايي که درباره پيشگيري و کنترل آن وجود دارد تا حدودي از شيوع آن جلوگيري کنيم.

آمار شيوع بيماري

عضو هيات علمي‌ دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي درباره ميزان شيوع سرطان پانکراس در دنيا گفت: تقريبا 11 تا 15 نفر در هر صد هزار نفر به اين بيماري دچار مي‌شوند، البته اين آمار در هر کشوري بايد بومي‌سازي شده و با روش‌هاي اپيدميولوژيک بررسي شود. وي با بيان اينکه افراد بايد به همان اندازه که اين عضو حساس و دقيق است به حفظ سلامت آن اهميت دهند، توضيح داد: در بعضي از افراد ريسک ابتلا به سرطان پانکراس بالاتر از ساير افراد است، از جمله کساني که بين يک تا سه نفر از بستگانشان در خانواده دچار اين بيماري است. اين فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به اينکه افراد مبتلا به بيماري‌هايي همچون پانکراتيت ارثي که براثر زمينه‌هاي ژنتيکي رخ مي‌دهد، ممکن است در سنين پايين دچار سرطان پانکراس شوند، گفت: بروز سرطان پانکراس زير سن چهل تا پنجاه سالگي شيوع کمي‌ دارد، اما در بعضي از گروه‌هاي‌هاي ريسک، از 30 سالگي نيز ممکن است سرطان پانکراس ديده شود. عضو هيات علمي ‌دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي يادآور شد: به افرادي که ريسک ابتلا به بيماري سرطان در آنها بالاست، توصيه مي‌شود با روش‌هاي غربالگري همچون اندوسونوگرافي و MRI نسبت به تشخيص زودرس سرطان اقدام کنند تا در صورت بروز در مراحل ابتدايي درمان شوند. وي، سيگار را عامل محيطي ديگر افزايش احتمال بروز سرطان پانکراس عنوان کرد و تاکيد کرد: مصرف سيگار 10 تا 25 درصد احتمال بروز سرطان پانکراس را افزايش مي‌دهد. طلايي با بيان اينکه قطع مصرف سيگار عامل مهم در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است، گفت: چاقي و اضافه وزن که بسياري از افراد به آن دچارند از ديگر عوامل افزايش‌دهنده احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است که باعث ايجاد ديابت نيز مي‌شود. وي يادآور شد: بيماراني که ديابت دارند مستعد سرطان پانکراس هستند و شيوع سرطان پانکراس در آنان دو برابر ساير افراد است. طلايي يادآور شد: تمام نکات تغذيه‌اي که پزشکان به افراد مبتلا به ديابت توصيه مي‌کنند، از جمله نخوردن غذاهاي شيرين و حذف شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي مي‌تواند نقش مهمي‌ در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس داشته باشد.

علائم بروز

وي درباره علائم بروز سرطان پانکراس توضيح داد: اين بيماري خود را با علائمي‌ مثل درد شکم بسيار شديد، بي‌اشتهايي، لاغري و زردي نشان مي‌دهد. عضو هيات علمي‌ دانشگاه متذکر شد: بيماري‌هايي مثل پانکراتيت مزمن که به‌علت مصرف الکل ايجاد مي‌شود، نيز داراي علائمي‌ مثل دردهاي طاقت‌فرسا است. وي درباره علائم اختلال در عمکرد بخش برون ريز پانکراس توضيح داد: اگر در ترشح آنزيم‌هاي لوزالعمده که به جذب مواد کربوهيدرات و چربي کمک مي‌کند مشکل ايجاد شود، بيماران با علائمي ‌مثل دفع چربي در مدفوع مواجه مي‌شوند که باعث عدم جذب ويتامين‌هاي محلول در چربي مي‌شود. طلايي با تاکيد بر ضرورت افزايش توجه به سلامت پانکراس، اظهارکرد: اگر بيماري به‌دليل درد معده به پزشک مراجعه کرده و مورد آندوسکپي قرار گرفت اما توجيهي براي درد پيدا نشد، ضروري است که از نظر بروز اختلال در پانکراس مورد بررسي قرار گيرد. وي، براي حفظ سلامت پانکراس توصيه کرد: بايد سعي کنيم با رژيم غذايي مناسب و جلوگيري از چاقي ريسک بيماري‌هاي صفراوي را کاهش دهيم تا سنگ‌صفراوي کمتر توليد شود. زيرا حملات سنگ‌هاي صفراوي و دفع آنها در لوزالمعده باعث آسيب‌هاي شديد مي‌شود. طلايي در ادامه با اشاره به نقش خواب در سلامت بدن، يادآور شد: تحقيقات نشان داده است ريسک ديابت در افرادي که کمتر از پنج ساعت در 24 ساعت مي‌خوابند افزايش مي‌يابد و ديابت نيز ريسک سرطان پانکراس را افزايش مي‌دهد.وي، کنترل ديابت، پيشگيري از افزايش وزن و قطع سيگار را مهمترين فاکتورهايي عنوان کرد که مي‌توان با کنترل آنها احتمال بروز بيماري‌هاي پانکراس را کاهش داد. عضو هيات علمي‌ دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در پايان توصيه کرد: در مواردي که بيماري‌هاي ژنتيکي با ريسک بالا در افراد وجود دارد با روش‌هاي تشخيصي مثل آندوسونوگرافي و MRI مي‌توانيم تشخيص زودهنگام انجام دهيم.