مدرسه رفتن یا نرفتن!

آرمان ملي: همه مردم در ماه‌هاي گذشته اين خبر را زياد شنيده‌اند؛ تعطيلي مدارس در روز يا روزهاي آينده است. ممکن است شما هم دانش آموزاني را ديده باشيد که از روز و شب قبل از رفتن به مدرسه، مدام شاخص آلودگي هوا را از سايت‌هاي مربوطه چک مي‌کنند تا بدانند فردا قرار است به مدرسه بروند يا نه و البته بايد گفت که متأسفانه مدرسه نرفتن موجب خوشحالي تعداد زيادي از آن‌ها مي‌شود هرچند که داد وزير آموزش و پرورش اخيرا بر سر تداوم اين مدرسه نرفتن‌ها بلند شد خصوصا که در سال‌هاي پيش(از زمستان 98) تا همين چند وقت اخير کرونا هم عاملي بود تا دانش‌آموزان بيش از دو سال در خانه و از طريق فضاي مجازي به مدرسه بروند؛ فضايي که به گفته بسياري از همين مسئولين وقت منجر به ايجاد خواسته‌هاي جديد در دانش‌آموزان شد. موضوع ما در اين گزارش اما بررسي روحيات دانش‌آموزان و چگونگي برخورد و ظرفيت سيستم آموزشي ايران نيست. بحث مورد نظر در خصوص تاثير تعطيلي مدارس در بهبود شاخص آلودگي هواست. هرچند که اخيرا و همراه با آلودگي هوا، کمبود گاز و قطع آن به دنبال بارش برف در استان‌هاي کشور، هم موجبات اين تعطيلي را فراهم کرد. روز گذشته، علي سلاجقه، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست گفته که «تعطيلي‌ها، کمکي به آلودگي هوا و بهبود شاخص‌ها نمي‌کند و اين اقدام راه درمان نيست.» او گفته است که «ديگر نمي‌پذيريم مدارس در روز‌هاي متعددي تعطيل باشند.» مشخص نيست با افزايش آلودگي اين نپذيرفتن آقاي سلاجقه تا کجا بتواند عملي شود. روز گذشته يعني نخستين روز بهمن ماه، هواي تهران براي همه گروه‌ها «ناسالم» و در وضعيت قرمز، اعلام و ميانگين غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 ميکرون گزارش شد که آلاينده اصلي تهران در 24 ساعت مورد نظر بود و عدد 156 را نشان مي‌داد. بر اساس شاخص کيفيت هوا (AQI)، زماني که شاخص عددي بين 151 تا 200 را نشان دهد، کيفيت هوا در شرايط ناسالم براي همه گروه‌هاست. همچنين گزارش شد که تعداد روز‌هاي پاک تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج در يک سال گذشته کمتر از 10 روز بوده! رئيس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت با اعلام اين خبر، به يکي از عوامل اصلي آلوده کننده هوا هم اشاره کرد؛ مازوت سوزي آن هم در 14 نيروگاه کشور. عباس شاهسوني، با بيان اين جمله که منابع ثابت و سوخت‌هاي مصرفي نيز از ديگر منابع آلودگي هوا هستند، توضيح داد که «در شهرهايي مانند اصفهان و اراک که نيروگاه‌ها به سکونتگاه‌هاي انساني نزديک‌ترند، مازوت‌سوزي روي غلظت ذرات معلق و دي‌اکسيد گوگرد تاثير دارد و مي‌تواند باعث افزايش غلظت آلاينده‌ها شود. اگر جست وجو را براي يافتن شهرهاي آلوده ايران ادامه دهيد ممکن است به قزوين برسيد که روز گذشته گفته شد که آلودگي هوا در آنجا از ساير استان‌ها پيشي گرفته و البته اعلام شد که احتمال ادامه تعطيلي مدارس و محدوديت‌ها در استان وجود دارد. تعطيلاتي که قاسم الهياري، عضو شوراي شهر قزوين از آن ياد کرده، ما را به نقطه اول مي‌رساند؛ بر اساس آنچه رئيس سازمان حفاظت محيط زيست، گفته بود قرار نيست ديگر مدارس تعطيل شوند و دانش آموزان بايد پي آلودگي هوا و همه مضرات آن را به جان بخرند چون نرفتن ان‌ها به مدرسه تاثيري در رفع آلودگي هوا نداشته است.

چرا تعطيلي مدرسه‌ها موثر نبوده؟

اما در خصوص اظهار نظر آقاي سلاجقه در عدم تاثيرگذاري تعطيلي مدارس در رفع آلودگي هوا، نگاهي به صحبت‌هاي او مي‌اندازيم که با اين جملات شروع شده: «با توجه به شرايط کشور از نظر درجه حرارت هوا و اينکه شاهد سرماي بي‌سابقه‌اي هستيم، وضعيت آلودگي هوا به‌رغم بارش برف و باران بهبود نيافته است.» او گفته «هرچه دماي هوا کاهش پيدا کند، تجمع و انباشت آلودگي‌ها در ارتفاع کمتر و پايين‌تر يعني نزديک به سطح زمين اتفاق مي‌افتد و هرچه هوا سنگين‌تر شود، آلايندگي‌ها امکان انتقال به سطوح بالاتر را ندارند.» رئيس سازمان حفاظت محيط زيست، با اشاره به اينکه وضع آلودگي هوا مربوط به يک انباشت 50 تا 60 ساله است، با بيان اينکه «رويکرد دولت در همه دستگاه‌هاي اجرايي، وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها به اين سمت است که کاهش آلودگي هوا را اولويت خود قرار دهند و در اين راستا اقدامات موثري انجام دهند»، رسيدگي به بحران آلودگي هوا را از انتظارات مهم مردم دانسته، به سراغ بحث تعطيلي مدارس رفته و گفته «خود ما هم ديگر نمي‌پذيريم که مدارس در روزهاي متعددي تعطيل باشند. تعطيلي مدارس ضربه سنگيني به خانواده‌ها و جنبه‌هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي و آموزشي وارد مي‌کند.» سلاجقه علت عدم رفع آلودگي هوا را اينطور توضيح داده که: «تعطيلي مدارس کمکي به آلودگي هوا نمي‌کند و اين تصميم در اين مدت در بهبود شاخص‌ها اثري نگذاشته است. چراکه در شرايط تعطيلي، رفت و آمدها قطع نمي‌شود و ممکن است خانواده‌ها باز هم با استفاده از وسايل نقليه شخصي در خيابان‌ها رفت و آمد داشته باشند.» او درباره راه درمان موثر هم گفته: «راه درمان اسقاط خودروهاي فرسوده است. بعد از اسقاط خودرو، استفاده از سوخت پاک مي‌تواند در بهبودي آلودگي هوا اثرگذار باشد که اقدامات خوبي در اين زمينه انجام شده است؛ راهکار ديگر براي درمان اين بحران رسيدگي به وضع صنايع آلاينده است. کنترل فعاليت صنايع آلاينده، اقدامي مهم در جهت بهبود اين بحران است که به‌طور جدي اين مساله را پيگيري مي‌کنيم.» رئيس سازمان محيط زيست کشور در رابطه با اقدامات که تاکنون در اين خصوص انجام شده هم گفته: «اگر گزارش‌هاي موجود در اين زمينه به خصوص گزارش‌هاي مربوط به کلانشهرها را پيگيري کنيد و مورد بررسي قرار دهيد، مي‌بينيد با تعداد زيادي از صنايع آلاينده‌ برخورد شده و حتي در مواردي آنها را پلمب کرده‌ايم، لذا در اين زمينه اقدام جدي آغاز شده است.» با اين همه و با توجه به صحبت‌هاي اين مقام مسئول در حوزه محيط زيست مردم، به نظر مي‌رسد برخورد با صنايع آلاينده به اندازه کافي نبوده و افاقه نکرده چراکه باز هم آلودگي هواي شهرها و استان‌هاي ايران ادامه دارد.