پیشنهاد بورل به انتظارات پاسخ می‌دهد؟

در خيلي از سايت‌ها پيشنهاد آقاي جوزف بورل که در روزنامه فايننشال تايمز منتشر شده منعکس شده ولي مهم‌ترين انتظار ايران اين بود که کل سپاه از تحريم رها شود که به اينکه خاتم الانبيا از تحريم‌ها بيرون بيايد، تقليل پيدا کرد که تا حدود زيادي با آن موافقت شد و گفتند موسسات وابسته‌اي که صرفا کار تجاري انجام مي‌دهند از تحريم‌ها رها شوند و ايران هم شايد با آن موافقت کرده است. نکته باقي‌مانده مساله تضمين است که بارها گفته‌ام پديده‌اي به نام تضمين در نظام سياسي آمريکا نداريم که رئيس‌جمهور وقت تضمين دهد مذاکراتي که انجام مي‌شود براي هميشه بادوام خواهد بود؛ با توجه به اينکه برجام يک قرارداد نيست. اين اشتباهي است که بعضا صورت مي‌گيرد درحالي که برجام يک قرارداد نيست و يک موافقتنامه بين ما و آمريکاست و چون قرارداد نيست و اگر قرارداد باشد بايد به امضاي کنگره برسد مخصوصا اگر بار مالي داشته باشد بنابراين يک موافقتي بين رئيس‌جمهور وقت و هر دولت ديگري است. حال اگر دولت بعدي بيايد و تشخيص دهد که اين موافقتنامه به منافع ملي آمريکا ضرر و زيان مي‌زند، مي‌تواند آن را لغو کند. از اين رو هيچ رئيس‌جمهوري در آمريکا حق ندارد در زمان حيات خودش يک موافقتنامه را براي هميشه مصون از سقوط و لغو کند و چنين اجازه‌اي را ندارد. بنابراين يکي از مسائلي که بين ما و آمريکا بر سر برجام وجود دارد اين است که دولت ايران اصرار دارد که برجام تبديل به قرارداد شود و کنگره تصويب کند تا رئيس‌جمهور بعدي نتواند آن را لغو کند. اما با توجه به شرايط کنوني آمريکا و همچنين بايدن که سطح محبوبيتش روز به روز دارد کاهش پيدا مي‌کند احتمال اينکه جمهوريخواهان به پيروزي برسند، زياد مي‌شود و طبيعتا جمهوريخواهان با اين موافقتنامه موافق نخواهند بود و نتيجه‌اش اين خواهد شد که به‌هم خواهد خورد. بنابراين گير سر مساله تضمين است و ايران هم در مورد حق دارد ولي اينکه الان بخواهيم همه مشکلات را حل کند، ميسر نيست. از طرف ديگر نکته‌اي که آقاي بورل هم اضافه کرده بود اين است که مذاکرات با ايران بر سر مسائل منطقه‌‌اي ادامه پيدا کند و موضوع کنترل موشکي نيز مطرح است که به برجام پلاس هم شهرت پيدا کرده. اما ايران با هيچکدام از اين موارد موافقت نکرده است و در زمان اوباما هم دنبال همين بودند که با ايران موافقتنامه‌اي را امضا کنند و بعد از آن مذاکرات را بر سر همين مسائل ادامه دهند. اگر به ياد داشته باشيد آقاي روحاني هم طي سخناني به اينکه بعد از اين برجام به دنبال برجام 2 و 3 هستيم اشاره کرده بود که با مخالفت مواجه شد. اکنون که اروپايي‌ها خيلي دارند فشار مي‌آورند و اين فشار از طرف فرانسه مخصوصا با عنوان اينکه رئيس دوره‌اي اتحاديه اروپاست از طريق آقاي جوزف بورل مطرح شده است. به دليل اينکه در آينده‌اي نزديک با شروع فصل سرما نياز به انرژي بيشتري دارند و چون ايران به اين موضوع واقف است از اين رو مانور سنگيني مي‌دهد تا اروپا با کمبود انرژي مواجه شده و به ناچار نفت و گاز از ايران بخرد و آنجاست که مي‌تواند انتظارات بيشتري داشته باشد. برجام يک مقدار زيادي دچار پيچيدگي شده که از سال 2015 هيچوقت اين همه انحراف در برجام وجود نداشته. البته روس‌ها روي اين قضيه تاثير گذاشته‌اند. درحقيقت موضوعات به‌هم پيچيده شده، از اين رو شايد خيلي اميدواري به حل مساله برجام وجود نداشته باشد.