آینده روابط ایران و ترکیه

ترکیه، در محور امارات، قطر، عربستان و اسرائیل تلاش می‌‌کند و اردوغان اعلام کرده که می‌خواهد در کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس پایگاه نظامی تاسیس کند و این به نحوی احیای ناتوی عربی است که قبلا ایجاد شده بود. در اتحاد استانبول که بخشی از آن در سال ۲۰۰۴ میلادی امضا شد و در حال بازسازی است، اردوغان گفته ما به اسرائیل و اسرائیل به ما نیاز دارد. این مسائل دست‌به‌دست هم می‌‌دهد و نشان می‌‌دهد ترکیه به صورت دوجانبه و سه جانبه نفوذ خود را گسترش می‌‌دهد. ترکیه به نوعی از ایران در حال دور شدن و یا در رقابت شدید با ایران قرار می‌‌گیرد. با این وجود امروز اقتصاد ترکیه به‌شدت ورشکسته است و ۴۶۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد. بیش از ۷۰ درصد تورم دارد. یک گروه مستقل اقتصاددان این تورم را ۱۶۰ درصد می‌‌دانند. با این وضعیت اگر پیش برود اردوغان در انتخابات شکست می‌‌خورد. اکنون ایران باید دیپلماسی فعال را در پیش بگیرد و با تمام احزاب سیاسی ترکیه راه خود را ادامه داده و محدود به یک حزب نباشد. از سوی دیگر ایران باید دیپلماسی فعال آبخیزداری را به کار بگیرد تا در حوزه آب و سدسازی به مشکل جدی با ترکیه برنخورد. به ویژه وزارت خارجه ایران، وزارت خارجه ترکیه، سازمان محیط زیست ایران و ترکیه، وزارت نیروی ایران، وزارت نیروی عراق و سوریه همه باید این مدیریت آبخیزداری را دنبال کنند. شورای آب‌های جهانی و فرامرزی مجموعه قوانینی دارد و چند کنفرانس هم در سطح جهانی گذاشته‌اند که در سال گذشته برگزار شده است. در آن کنفرانس هم انرژی سبز مطرح شد و این یعنی هم مساله محیط زیست و هم مسائل آبی باید حل شود. ایران در این مساله دیپلماسی آبی به تنهایی نمی‌‌تواند کار را پیش ببرد. این مساله محدود به دجله و فرات نیست. رود ارس هم همین گونه است و در این حوزه نیز اختلافاتی وجود دارد. در آن طرف هم ترکیه سد کاراکورت را ساخته است. با تاسیس این سد، از حجم آب رود ارس یک میلیارد و ششصد میلیون متر مکعب کم می‌شود و در آنجا هم یک فاجعه به وجود می‌‌آید. به این ترتیب آذربایجان‌شرقی، اردبیل و دشت مغان در سمت ایران و بخشی از دشت‌های ارمنستان آلوده می‌شود. ارمنستان فلزات سنگین به این رودخانه می‌‌ریزد بنابراین رود ارس به فاضلاب تبدیل می‌شود. جمهوری آذربایجان، ایران، ارمنستان و ترکیه باید این مساله را حل کنند در غیر این صورت به علت اینکه رود ارس به دریای خزر ریخته می‌‌شود، پس دریای خزر هم آلوده خواهد شد و مشکلات سیاسی محدود به‌واسطه این مسائل زیست محیطی دوچندان می‌شود. امروز باید در خصوص این مسائل صحبت کرد تا در آینده روابط فی‌ما‌بین مخدوش نشود.