صندوق 139 ميليارد دلاري؛ -ايران از رتبه 35 رسيد به 17
بعد از حدود شش سال سکوت درباره دارایی‌های صندوق توسعه ملی، سرانجام اعلام رقم ۱۳۹ میلیارد دلاری، محرمانگی که بهانه عدم انتشار گزارشی در این باره بود را از بین برد؛ مراجع بین‌المللی، از این اتفاق به عنوان پرده برداشتن از راز صندوق توسعه ملی ایران یاد کردند. به تازگی گزارشی از سوی موسسه جهانی صندوق‌های ثروت ملی (Global swf) که در نیویورک قرار دارد، منتشر شد و نشان داد که صندوق توسعه ملی ایران با ۱۳۹ میلیارد دلار دارایی از رتبه ۳۵ به ۱۷ در بین صندوق‌های ثروت ملی بزرگ جهان رسیده است. این اعلام البته با ابراز تعجب از اینکه بعد از سال‌ها، صندوق توسعه ملی ایران از ترازنامه خود رونمایی کرده، همراه بود و این موسسه در گزارش خود عنوان کرد که صندوق از یک راز پرده برداشته است. اگر مروری بر وضعیت گزارش‌های صندوق توسعه ملی در زمان حضور شش رئیس هیات عامل آن از زمان شروع فعالیت تاکنون داشته باشیم، اینکه سال‌ها آمار دارایی آن اعلام نشده و اکنون راز آن فاش شده را به وضوح تائید می‌کند. تشکیل صندوق توسعه ملی، طبق بند(ح)ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه، در سال ۱۳۸۹ در مجلس تصویب و در بهمن‌ماه همان سال به رئیس‌جمهور دولت دهم ابلاغ شد. بر این اساس، سال ۱۳۹۰ آغاز رسمی واریز حداقل ۲۰ درصد از منابع حاصل از صادرات نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی به صندوق، طبق قانون بودجه بود و مقرر شد سالانه سه درصد به آن اضافه شود، از سال ۱۳۹۶ و با اجرای برنامه ششم توسعه هم تکلیف شد ۳۰ درصد درآمد نفتی به صندوق واریز و سالانه دو درصد افزایش پیدا کند.
فرزين با 55 ميليارد دلار تحويل داد
نخستين رئيس هيات عامل صندوق توسعه ملي، رحيم قرباني بود که از تيرماه 1390 تا خرداد 1391 مسئوليت صندوق را برعهده داشت، بعد از او محمدرضا فرزين (مديرعامل فعلي بانک ملي)، به اين سمت منصوب شد که البته مدت حضور چندان طولاني نبود، با تغيير دولت، در مهرماه 1392 و با حکم حسن روحاني- رئيس دولت يازدهم- صفدر حسيني جايگزين فرزين شد. در آن زمان، گزارش‌ها نشان داده بود که فرزين، صندوق توسعه ملي را با حدود 53 ميليارد دلار تحويل داده است، به هر حال در اين دوره، درآمد سالانه نفتي ايران قابل توجه بود و از اين جهت سهم صندوق توسعه ملي نيز چشمگير. البته چندي پيش، فرزين در همايش صندوق توسعه ملي، اين عدد را به نوعي تائيد کرد و گفت که صندوق توسعه ملي زمان خروج وي، حدود 55 ميليارد دلار دارايي داشته است. وقتي که صفدر حسيني به صندوق آمد، نه به صورت مفصل ولي گاهي گزارشي درباره دارايي و موجودي صندوق توسعه ملي اعلام مي‌شد، وي نيمه تيرماه 1395، سر ماجراي فيش‌هاي حقوقي، صندوق توسعه ملي را ترک کرد ولي آخرين گزارشي که اعلام کرده بود به ارديبهشت همان سال بر مي‌گشت که بر دارايي حدود 80 ميليارد دلاري صندوق توسعه ملي تاکيد داشت.
آمار محرمانه شد...
ظاهرا رفتن صفدر حسيني از صندوق توسعه ملي پايان همان اعلام عمومي محدود درباره دارايي صندوق نيز بود؛ به‌طوري که بعد از وي، احمد دوست‌حسيني در مرداد 1395 به رياست هيات عامل صندوق توسعه ملي منصوب شد که در زمان او، آماري درباره دارايي و موجودي صندوق منتشر نشد. دوست‌حسيني مدت چنداني در صندوق نماند و در دي ماه 1396، مرتضي شهيدزاده با حکم روحاني، به عنوان رئيس هيات عامل صندوق توسعه ملي انتخاب شد. در زمان اين دو رئيس، هر بار درخواست رسانه‌اي براي توضيح درباره دارايي صندوق توسعه ملي با پاسخ منفي مواجه و گفته شد که اين آمار محرمانه است.
مهر محرمانه بعد از 6 سال باطل شد
اما از مهرماه سال گذشته، مهدي غضنفري با حکم رئيس‌جمهوري، رياست هيات عامل صندوق توسعه ملي را بر عهده گرفت. در واقع اولين بار بعد از حدود شش سال، وي در ارديبهشت امسال و در همايش صندوق ثروت ملي و عدالت بين نسلي از دارايي صندوق توسعه ملي رونمايي و 136 ميليارد دلار اعلام کرد و به محرمانگي اين آمار پايان داد.
110 ميليارد دلار وام، نقد؛ 29 ميليارد دلار
اين در حالي است که گزارش ماه جاري موسسه جهاني صندوق‌هاي ثروت ملي که براساس گزارش اعلامي صندوق توسعه ملي ايران منتشر شد، حاکي از آن بود که اين دارايي به 139 ميليارد دلار افزايش پيدا کرده که شامل 110 ميليارد دلار به صورت وام و 29 ميليارد دلار دارايي نقدي است.
اگر دولت برداشت نمي‌کرد...
در سال‌هاي اخير به دفعات، و طبق اعلام، دولت سهم صندوق توسعه ملي از درآمد سالانه نفت را کامل پرداخت نکرده و به دليل کاهش درآمد نفتي و کسري بودجه، با دريافت مجوز و تصويب در بودجه سالانه، حداقل 20 درصد واريز و مازاد را در اختيار گرفته و يا به دلايل مختلف از منابع صندوق برداشت کرده است. بر اين اساس طبق گفته تحليلگران، اگر طي چند سال گذشته، سهم صندوق توسعه ملي از درآمد نفت، به استناد قانون واريز شده و منابعي خارج از اساسنامه آن برداشت نشده بود، به‌طور حتم اکنون دارايي آن بيش از اين 139 ميليارد دلار بود.
ارسال نظر