ميانجي گري قطر با دو هـــدف
آرمان ملي : امير قطر به تهران سفر مي‌کند. اين خبري بود که چند روز پيش سخنگوي وزارت امور خارجه آن را مطرح و تاييد کرد و از همان زمان گمانه‌زني‌هايي در خصوص علل و اهداف سفر شيخ تميم بن‌حمد آل‌ثاني به تهران مطرح شد. در اويل هفته جاري، ايران ميزبان بشار اسد رئيس‌جمهور سوريه بود و امير قطر دومين مقام عالي رتبه کشورهاي حاشيه خليج‌فارس است که در دولت سيزدهم به تهران سفر مي‌کند و در جريان اين سفر در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وهاي فشرده و مهمي با مقامات جمهوري اسلامي ايران خواهد داشت. پيش از اين سفر و در راستاي اجراي موافقت‌نامه همکاري‌هاي سياسي مشترک بين وزارت امورخارجه دو کشور ايران و قطر که سفر اخير رئيس‌جمهور به دوحه به امضاي مقامات دو کشور رسيده است، اولين جلسه کميته سياسي مشترک به رياست علي باقري، معاون سياسي وزير امور خارجه و «احمد حسن الحمادي» دبيرکل وزارت خارجه قطر در روز سه‌شنبه در تهران برگزار شد. آنطور که مقرر شده و طبق اعلام مقامات ايران و قطر، پيگيري و تلاش براي اجراي 14 سند همکاري امضا شده بين مقامات دو کشور در سفر ابراهيم رئيسي به قطر در اوايل اسفندماه 1400 در زمينه‌هاي هواپيمايي، تجاري، کشتيراني، راديو و تلويزيون، سياست خارجي (لغو رواديد)، برق، استاندارد و فرهنگي و آموزشي از جمله مهم‌ترين اهداف سفر امير قطر به ايران در حوره روابط دو جانبه است. قدر مسلم برگزاري جام‌جهاني فوتبال در سال جاري در قطر فرصت خوبي است تا ايران بتواند از اين فرصت براي گسترش گردشگري خود استفاده کند و سهمي از بازار ايجاد شده در اين زمينه را از آن خود کند. چنانکه در همين راستا پيشنهاداتي از سوي مقامات ايراني به مقامات قطري براي استفاده از پتانسيل جزاير کيش و قشم داده شده است و همچنين دو کشور در تلاش هستند که در اين مدت تعداد خطوط پروازي بين دو کشور را نيز گسترش دهند.
گام‌هاي جديد براي شکستن بن‌بست مذاکرات
سفر امير قطر به ايران با گمانه‌زني‌هاي بسياري همراه است اما موضوع ميانجيگري ميان تهران و واشنگتن، پر کردن حفره‌هاي مذاکرات وين و انتقال پيام ميان دو طرف بيش‌ترين تکرار در ميان حدس و گمان‌هاي رسانه‌اي را به خود اختصاص داده است. اما به نظر مي‌آيد که اين بخش کوچکي از برنامه‌ها و اهداف اين سفر را شامل مي‌شود. بنا به روايت‌ها، در اين سفر، توافقات صورت‌گرفته سياسي و اقتصادي بين دو کشور پيگيري مي‌شود و جام‌جهاني 2022، وصول مطالبات ايران و موضوعات دوجانبه و منطقه‌اي ازجمله برجام و مذاکرات ايران و عربستان ازجمله محور‌هاي سفر تميم بن حمد بن خليفه آل ثاني در ديدار با مقامات ارشد ايران است. بعد از اين سفر، وي سفري به انگليس و اتحاديه اروپا خواهد داشت. برخي براين عقيده‌اند که اين تور ديپلماتيک نشان مي‌دهد، شيخ تميم در ايران و کشورهاي اروپايي به دنبال پر کردن شکاف‌هاي موجود و گشودن راهي در بن‌بست مذاکرات است. کارشناسان و تحليلگران منطقه‌اي براين‌باورند که کوشش‌هاي امير قطر حول اين هدف است که طرفين توافق هسته‌اي با ايران را به حد وسط جديدي برسانند. گفته مي‌شود قرار است در اين سفر در مورد راهکار‌هاي وصول طلب‌هاي ايران مذاکراتي انجام شود. پيش از اين نيز برخي رؤساي کشورهاي منطقه با همين موضوع با مقامات ايران گفت‌وگو کرده بودند. آنچه که مسلم است و رسانه‌هاي منطقه‌اي نيز بدان اشاره دارند اينکه قطر به جنگ اوکراين و روسيه و تبعات آن بر بازار نفت به عنوان يک فرصت براي موفقيت وساطتش در زمينه توافق هسته‌اي ايران نگاه مي‌کند و با توجه به تحولات اخير منطقه به نظر مي‌رسد که قطر به دنبال اين است که نقش عمان در منطقه را از آنِ خود کند. در حقيقت قطر به عنوان «متحد غيرناتوي آمريکا»، چنين رويه‌اي را در پيش گرفته است. درعين‌حال با توجه به شرايط حاکم بر منطقه، قطر مي‌خواهد به ايران اطمينان دهد که از خاک اين کشور عليه ايران استفاده نخواهد شد. اين در حالي است که رويترز به نقل از يک منبع مطلع که نام او را فاش نکرده آورده است: شيخ تميم بن حمد آل ثاني، امير قطر به ايران سفر خواهد کرد و سپس سفري به انگليس و اتحاديه اروپا خواهد داشت. به‌نظر مي‌رسد محور اصلي اين ديدار‌ها و گفت‌وگو‌ها همگرايي مذاکرات هسته‌اي خواهد بود؛ به‌اين‌ترتيب که قرار است وي در ابتدا نظرات ايرانيان را بشنود و سپس اين نظرات را به اروپايي‌ها منتقل کند. تحليلگران براين‌باورند: وضعيت کنوني جهان فرصتي را ايجاد مي‌کند که به‌واسطه آن اقناع اروپايي‌ها براي تکميل فرايند مذاکرات احياي برجام آسان‌تر خواهد شد. اين گروه تأکيد مي‌کنند که مصلحت غرب است که از طريق توافق هسته‌اي به نفت و گاز ايران دسترسي پيدا کند تا اينکه بخواهد از نفت و گاز روسيه آن هم در ميانه يک جنگ با يک دشمن قوي استفاده کند.
گفته مي‌شود آمريکا نيز بر نقش قطر براي اقناع کشورهاي حوزه خليج فارس و ايران براي امضاي اين توافق امنيتي حساب کرده است. آلمان و برخي ديگر از کشورهاي اروپايي به دليل افزايش قيمت‌هاي ناشي از بحران در اوکراين، به دنبال جايگزيني گاز روسيه هستند و مي‌خواهند روابط خود را در زمينه انرژي با قطر تقويت کنند.
توافق امنيتي با هدف آرام‌سازي
تحرکات قطر همچنين از يک توافق امنيتي ميان کشورهاي منطقه خليج فارس با تلاش آمريکا و با هدف آرام‌سازي فضا و رفع هراس کشورهاي حوزه خليج‌فارس خبر مي‌دهند. به‌نظر مي‌رسد که آمريکا بر نقش قطر براي اقناع کشورهاي حوزه خليج‌فارس و ايران براي امضاي اين توافق امنيتي حساب کرده است. پيشتر نيز روزنامه آمريکايي «وال‌استريت ژورنال» به نقل از ديپلمات‌هاي غربي نوشته بود که مقامات اروپايي در حال آماده شدن براي اعمال يک فشار جديد به منظور نجات توافق هسته‌اي با ايران هستند و پيشنهاد آنها فرستادن «انريکه مورا»، مذاکره‌کننده ارشد اتحاديه اروپا به تهران در تلاش براي خروج از «بن‌بست کنوني» در مذاکرات است. حالا همسايگان جنوبي هم وارد عمل شده‌اند تا شايد آمريکا را وامدار خود کنند.
ارسال نظر