راه خروج از بحران آبی
بهلول علیجانی تحلیلگر اقلیم شناسی
هربار که بحث کمبود آب و خشکسالی به میان میآید، راهکارها یا به انتقال آب از دریا یا به دعا برای باران ختم میشود. ولی امروزه با تداوم خشکسالی، ظاهرا شرایط بهنحوی شده که کارد به استخوان رسیده و باید مسئولان به فکر راهکار باشند. انتقال آب از جایی به جای دیگر نباید انجام گیرد چراکه آب جز منابع حیاتی منطقه است و آن منطقه در طول صدها و هزاران سال به آن شرایط عادت کرده و سازگاری دارد. انتقال آب مشکلاتی دارد که در آینده ظاهر میشود چراکه اکوسیستم به تدریج تغییر میکند و مردم نمیتوانند شرایط ایجاد شده جدید را تحمل کنند، چنین اتفاقی بر زندگی، تولید کشاورزی و... موثر است. برای انتقال آب از خوزستان به اصفهان و از اصفهان به یزد مشکلاتی پیش آمده است. همچنین گرم شدن هوا باعث کم شدن بارندگی به خصوص در زاگرس شده است. بارندگی سالانه در سال آبی گذشته 143 میلیمتر است در صورتی که میانگین دراز مدت ما 250 میلی متر است و آبی از آسمان نیامده است. همچنین آبهای زیر زمینی هم تمام شده بنابراین زمانی که آب کم شود، مشکلات شدیدتر میشود. اگر آب زیاد باشد و نیازها برطرف شود دیگر کسی کاری ندارد، مابقی آب کجا میرود، مشکلات عدم تخصیص حقآبههای اصفهان به دلیل تغییر اقلیم و بارش کم، گرم شدن هوا است که باعث بالا رفتن مصرف کشاورزان شده است. همچنین بدون توجه به شرایط طبیعی منطقه انتقال آب صورت گرفته است. اگر دولت میخواهد در کوتاه مدت چنین مسائلی را حل کند باید فکری به حال افزایش تبخیر و تعرق کند. یعنی کاری کند آب در مزارعی که آبیاری میشود بیشتر هدر نرود. همچنین در بالادست و کوهها کارهایی صورت گیرد تا آبی که میبارد، ذخیره شود و هدر نرود و بتوانیم با آن آب کم، نیازها را برطرف کنیم. همچنین دولت پیشنهادهای بلند مدت برای ذخیره آب داده، اما باید فکری به حال یزد، اصفهان و خوزستان کرد و برنامهریزی شود که تا 10 سال آینده این اشتباهات رفع شود. حداقل تا 10 سال آینده پیشبینیها نشان از افزایش بارندگی نمیدهد. یعنی ما شاهد کاهش بارندگی هستیم. در سال 98 اعلام شد دوران خشکسالی تمام شده اما امسال نشان داد ما هنوز در دوران خشکسالی هستیم. از نظر منابع آب منطقه هم اگر کنترل مصرف صورت گیرد، مشکلات شدیدتر میشود. مصرف باید مدیریت شود. همچنین تا به حال توجه دولت و مدیریت کشور به تولید آب بوده و از این به بعد باید مصرف آب مدیریت انجام شود. به طور مثال 80 درصد آب کشاورزی ما تبخیر میشود و از بین میرود که این خود قابل توجه است و باید جلو آن گرفته شود. در این زمینه مطالعاتی انجام شده اما هنوز اجرا نشده و لازم است اجرایی شود.در این میان باید به موضوع سد سازی برای ذخیره آب اشاره داشت که با سدسازی موافق نیستیم و باور داریم باید به جای سد سیل بند ساخته شود که زمانی که سیل میآید جلوی سیل گرفته شود نه اینکه جلو آب رودخانه با سد گرفته شود و اکوسیستم برهم بریزد. مشکل سد سازی مشکل ثانویه است و مشکل اصلی برای این بحران نیست.
ارسال نظر