با زلزله در سفر چه کنیم؟
زلزلههــای پیدرپی در جنوب ایران، بعضی مسافــران را دچار تردید و نگرانی کرده و برنامه سفر را در مسیرهایی مختل کرده اســـت. در وضع کنونی، پرسش این است زمانیکه مقصدِ سفر با زلزله و یا دیگر حوادث طبیعــی روبهرو شد، چه باید کرد؟ از چه مناطقی باید دوری کــرد؟ در چه شرایطی، سفــر گـــروهی و یــا تور کنســل میشود و اگر لغو شد، مسؤولیت خســارت آن با کیست؟ محمد منظرنژاد، مدرس و فعال گردشگری و نویسنــده کتاب «راهنمایی تور و قوانین و مقــررات» در پاسخ به این پرسشها، نخست به قانون «فورسماژور» که در قراردادهای مربوط به سفر نیز در یک بند به آن پرداخته شده است، اشاره کرد و گفــت: کنســلشدن سفر به یک مقصد، براساس اعلام شرایط «فورسماژور» اتفاق میافتد. زمانیکه شرایط طوری است که ارائه خدمات گردشگری ممکن نیست و وضعیت امداد و مسائل بهداشتی، زندگی مردم و زیرساختها به نوعی تحتتاثیر قرار گرفته و حضور گردشگر در منطقه میتواند باعث بحرانیشدن وضعیت شود، سازمانهای مربوطه در مقصد و ارگانهای متولی گردشگری میتوانند اعلام شرایط بحرانی کنند. او اظهارکرد: در مواقع ویژه، براثر حوادث غیرمترقبه و اعلام شرایط فورسماژور، تمام
تعهدات منتفی و لغو است و شرایط تمام ارائهدهندگان خدمات موظف به برگشت مبالغ هستند. در ماده ۲۲۷ قانون مدنی ایران، «فورسماژور» یا «قوهقاهره» را شرایطی دانسته که طی یک اتفاق، متعهد نتواند به قرارداد پایبند باشد و شخصی هم مسئول آن اتفاق نباشد، چه این اتفاق با حوزه فعالیت متعهد ارتباط داشته باشد (مانند آتشسوزی) و چه جزو عوامل بیرونی (مانند طوفان، سیل، زلزله و…) تلقی شود. از مهمترین آثاری که برای فورسماژور پذیرفته شده تعلیق یا خاتمهیافتن قرارداد و انحلال آن است. در ماده ۲۳ قرارداد تورهای داخلی نیز وضعیت فوقالعاده یا فورسماژور را شرح داده و مسئولیتی را متوجه کارگزار ندانسته و ملزم کرده که در آن شرایط، کل مبلغ پس از کسر یک درصد از کل مبلع تور به عنوان کارمزد مسترد شود.
توصیهها
علاوهبر این، تاکنــون تجربــه موفقــی در شرایط فورسماژور که البته بهنــدرت اعلام شده، بهدست نیامده است، مثلا در اسفندماه سال ۹۸ که کرونا به کشور سرایت کرد، وزارتخانههای راه و گردشگری اعلام فورسماژور کردند و بخشهای خدماتی بدون آنکه جبران خسارت شوند، ملزم به استرداد هزینهها به مسافران شدند که بسیاری از این بخشها نتوانستند از عهده استرداد هزینهها برآیند. همین تجربه، بسیاری از فعالان گردشگری و حملونقل را در مواجهه با زلزله اخیر که فقط ۲۳ آبان در حوالی شهر فین واقع در استان هرمزگان ثبت شده است، برای کنسلکردن سفرها دچار تردید کرد. محمد منظرنژاد، مدرس گردشگری و نویسنده کتاب «راهنمایی تور و قوانین و مقررات» توصیه میکند: با توجه به شرایط موجود، باید در ارائه خدمات و گشتها دقت کرد و از انجام هر گونه رفتار هیجانی و پرخطر خودداری کرد. از آنجا که برنامه بازدیدها در شرایط طبیعی نوشته شده است، بنابراین با تغییرات جوی و یا حوادثی مثل زلزله باید اقدام به تغییر و جابهجایی و کنسلکردن برخی از بازدیدها و یا کل برنامه کرد. او تاکیدکرد: در شرایط خاص، بازدید از غارها مطمئنا ممکن نیست و یا باید با مسئولان آن
سایت یا محوطه، مشورت کرد تا از ایمنبودن بازدیدها مطلع شد. نقش راهنما در سفر بسیار مهم بوده و در چنین شرایطی مدیریت تور باید پیشگیرانه باشد. این فعال گردشگری به مجریان و راهنمایان تور پیشنهاد داد: از آنجا که رفتار و اعمال گردشگران غیرقابل پیشبینی است، بنابراین توصیهها و تذکرات را قبل از هر بازدید اعلام کنید. ایستادن بر لبه صخرهها، ورود به شیارها و درههای عمیق، ورود به غارها در شرایط خاص، باید با هماهنگی و اطلاع از ایمن بودن سفر باشد و لازم است احتیاط را شرط بازدیدها قرار دهید و در شرایط خاص، برخی از برنامهها را تغییر داده و یا کنسل کنند. او یادآور شد که حوادث طبیعی جزو پوشش بیمه مسئولیت مدنی نیست و گردشگران باید بدانند در شرایط ویژه به توصیههای راهنما و مجری تور و مسؤول سایتهای گردشگری و محوطههای تاریخی توجه کنند. منظرنژاد تاکیدکرد: در زمان وقوع حوادث حتما اخبار و اطلاعیهها را از سایتهای معتبر پیگیری کنید و از حضور در هر مکانی خودداری شود و به توصیهها و تذکرها بیتوجه نباشید.
ارسال نظر