ايران در پيمان ابريشمی

آرمان ملی- نرگس کارخانه‌ای: روز گذشته وزیر امور خارجه در توییتر اعلام کرد با عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای موافقت شده است. او این عضویت را «راهبردی» و در راستای سیاست‌های نگاه به آسیا دانست. این نشست در بیستمین سال تشکیل سازمان روز گذشته در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، با حضور سران 12 کشور عضو و ناظر برگزار شد. این بار روسیه از عضویت دائم ایران در شانگهای حمایت کرد و اعلام کرد حامی مشارکت تمام عیار ایران در این سازمان است. ایران نیز همکاری ایران و روسیه در جنگ سوریه را الگویی موفق برای سایر شراکت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دانست. با موافقت دیگر اعضا، ایران عضو نهم این پیمان شد. روسیه پیشتر اعلام کرده بود که ایران می‌تواند در صورت رفع تحریم‌های سازمان ملل متحد عضو اصلی این سازمان شود. از سال 2015 کشورهای ترکیه، نپال، سریلانکا، کامبوج، آذربایجان و ارمنستان خواستار عضویت در این سازمان هستند.
شانگهای
ایران پیشترسال 1385به نشست شانگهای دعوت شد و از آن پس به عنوان عضو ناظر در این پیمان حضور داشت، این اقدام در همان زمان مورد انتقاد آمریکا قرار گرفت. نخستین رئیس جمهوری که از ایران به این سازمان رفت احمدی نژاد بود که در سخنرانی خود خواستار دگرگونی نظم جهانی شده بود. در سال 1395اما درخواست ایران مبنی بر عضویت دائمی در این سازمان رد شد که تاثیر کمی بر اعتبار و وجهه تهران نداشت. شانگهای یکی از پیمان‌های مهم در جهان است که نشانی از غرب در آن نیست. این سازمان در سال 2001 در نتیجه ایجاد موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو درمنطقه توسط 5 کشور چین، روسیه، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان ایجاد شد که حالا به جز ایران دارای 2 عضو دیگر است، پاکستان و هند که 5 سال پس از تشکیل این سازمان به آن پیوستند.
همکاری‌های دوجانبه بر پایه شانگهای
رئیــس جمهـــور روز گذشته طی سخنانی در جمع سران و مقام‌های شرکت کننده در بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، با بیان اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره مبتنی بر مشارکت فعال در سازمان‌های بین‌المللی، چندجانبه گرایی و مخالفت با یکجانبه گرایی بر پایه عدالت، همکاری، احترام متقابل و ضرورت ایفای نقش سازنده در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بوده است، اظهار داشت: تقویت همکاری‌های دوجانبه به ویژه در عرصه اقتصادی، عامل مهمی در ارتقای نقش راهبردی سازمان همکاری شانگهای در اقتصاد جهانی است. حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی گفت: سازمان همکاری‌ شانگهای به خوبی نشان داده که می‌تواند با اتکای به ظرفیت‌های اقتصادی، سیاسی، ارزشی و جمعیتی خود به نیروی پیشران چندجانبه گرایی جهانی تبدیل شود واین امر نشان دهنده فراهم بودن بستر شکل‌دهی به جامعه‌ای بر پایه ارزش‌های مشترک کشورهای در حال توسعه است. وی افزود: در شرایط کنونی صلح و امنیت جهانی از ناحیه سلطه‌طلبی و چالش‌هایی همچون تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی طلبی در معرض تهدید قرار دارد؛ تهدیدهایی که طیف وسیعی از کشورهای جهان و به‌ویژه اعضا و شرکای سازمان همکاری شانگهای را هدف قرار داده است و حفظ و تقویت صلح در این پهنه گسترده، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. وی افزود: سازمان همکاری شانگهای و «روح حاکم بر آن» یعنی اعتماد متقابل، منافع مشترک، برابری، رایزنی مشترک، احترام به تنوع فرهنگی و توسعه مشترک، ابزاری کلیدی در راستای حفظ صلح در قرن ۲۱ است. توسعه فرهنگی، دستور کار اول همکاری بین کشورهای صاحب تمدن است. بخش عمده خزانه فرهنگ و معنویت جهان در آسیا قرار دارد. آسیا مهد تمدن بشری است و قلب تپنده آن در چین، هند، تاجیکستان و ایران فرهنگ‌ساز بوده است.
سیاست خارجی آسیامحور
حالا در شرایط تحریم‌های سخت و زمانی که در رابطه با مذاکرات هسته‌ای و برجام، ایران معتقد است آمریکا زیاده‌خواهی می‌کند، این عضویت برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. این در حالی است که برخی باور دارند راه‌حل مشکلات مربوط به موضوعاتی چون تحریم‌ها، مذاکرات هسته‌ای و اختلافات با آمریکا را در دیگر مناطق نمی‌توان یافت و ابتدا کشور نیازمند حل مشکلات در همان سطح غربی است. همچنین در حاشیه این نشست امیرعبداللهیان با جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، دیدار کرد و بنابر پیام جایشانکار در توئیتر، آنها در مورد تحکیم روابط دوجانبه و همکاری برای مقابله با چالش‌های منطقه‌ای صحبت کرده‌اند.در این راستا خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز با اشاره به استقبال از تصمیم سازمان همکاری شانگهای در پذیرش عضویت کامل ایران گفت:« این گامی بزرگ به سوی روابط توسعه‌یافته با همسایگان و پیشرانی مهم برای سیاست خارجی آسیامحور ماست. به تلاش‌هایمان برای بهره‌گیری از ابتکارات بومی در جهت پیشبرد منافع منطقه ادامه خواهیم داد.» همچنین در داخل کشور نیز این عضویت با استقبال مواجه شد و سید محسن دهنوی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در توییتر خود نوشت:« با پذیرش ایران به عنوان عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای‬، سیاست خارجی ما وارد افق‌های روشن‌تری شد. همکاری با همسایگان و شرکای آسیایی باید رکن دکترین سیاست خارجی دولت سیزدهم باشد. اقتصاد مقاومتی علاوه بر آن‌ که درون‌زا است، برای شکستن تحریم‌ها با اقتصادهای جهانی نیز تعامل دارد.»در حاشیه این نشست امیرعبداللهیان با اشاره به قابلیت مشاهده آثار عضویت ایران در این سازمان در برنامه اقتصادی دولت سیزدهم اظهار نمود:«روند عضویت دائم به گونه‌ای ‌است که مرحله به مرحله گام هایی اتخاذ می‌شود که در هر مرحله یکی از حلقه‌ها فعال می‌شوند تا در نهایت در یک پروسه حداکثر یک ساله تا یک سال و نیمه، تمامی بخش‍‌های مرتبط به عضویت دائمی ما به شبکه بزرگی که در میان کشورهای عضو شانگهای قرار دارد فعال بشوند.» او همچنین از ساماندهی ملاقات‌های وزرای همراه با هیأت‌های همتا در حاشیه نشست خبر داد.
الزام برداشته شدن تحریم‌ها
یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در رابطه با این موضوع در گفت‌وگو با «آرمان ملی» گفت: پذیرش ایران در پیمان شانگهای پس از سال‌ها انتظار و عضویت ناظر در این سازمان منطقه‌ای، تحول سیاسی مهمی برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود و می‌تواند در چارچوب سیاسی نگاه به شرق تحول مهمی به حساب آید. مرتضی مکی در ادامه در خصوص امری مهم تصریح کرد: نباید فراموش شود، موقعیت ژئوپلیتیکی، جایگاه سیاسی و منطقه‌ای ایران اقتضا می‌کند این کشور روابط متوازنی با کلیه دولت‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی جهان داشته باشد، اما نکته بدیهی‌تر از این موضوع عضویت ایران در سازمان شانگهای، مساله برجام و تحریم‌های اقتصادی و فشار سنگینی است که به جمهوری اسلامی وارد کرده است. مکی اهمیت زیادی برای این امر در روابط خارجی ایران قائل شد و ادامه داد: به نظر نمی‌رسد تا زمانی که ایران موفق به رفع تحریم‌ها بشود، بتواند از فرصت ایجاد شده در سازمان شانگهای آنطور که انتظار دارد استفاده کند و همکاری‌های اقتصادی قوی را برقرار کند. شاهد بودیم که پس از خروج آمریکا از برجام در سال 97 بسیاری از شرکت‌های چینی و دیگر شرکت‌هایی که وابسته به برخی از کشورهای عضو شانگهای بودند از ایران خارج شدند.