حنای تغییر طالبان زود رنگ باخت

آرمان ملی- حمید شجاعی: طالبان خیلی زودتر از آنچه که به نظر می‌رسید ماهیت واقعی خود را به نمایش گذاشت و آنچه از تغییر این گروه طی 20 سال گذشته گفته می‌شد رنگ باخت و آنهایی که در تلاش برای نشان دادن چهره جدیدی از طالبان بودند نیز بعضا لب فرو بستند. محاکمه و کشتار غیر نظامیان و مردم عادی در پنجشیر نشان داد که تغییر طالبانی‌ها نیز مانند دولت فراگیرشان از درون تهی است. نگاه آنها به مسائلی مانند فناوری‌های روز آمد، ابزار ارتباطی و مهم‌تر از آن زنان به عنوان نیمی از جامعه چندان بدوی به دور مدنیت و جامعه پذیری است که اساسا نمی‌توان آنها را به عنوان یک دولت مستقر و تصمیم‌گیر برای مردم یک کشور قلمداد کرد. چنانکه سخنگوی این گروه می‌گوید: « از دیدگاه طالبان زنان نیمی از جامعه محسوب نمی‌شوند و اجازه دادن به زنان برای وزارت در دولت به مثابه ممانعت از زادوولد آنان است. آنها فقط برای زادوولد خلق شده‌اند.» همین نوع رویکرد باعث شده تا مردم افغانستان به هر دری بزنند تا نخواهند زیر سلطه این گروه مرتجع و خشونت‌طلب زندگی کنند. این در حالی است که پس از اتفاقات اخیر در حوزه میدانی و جنگ میان جبهه مقاومت ملی و طالبان اعضای جبهه مقاومت ملی طالبان را به جنگی سخت وعده داده‌اند. باید دید تحولات افغانستان و پنجشیر طی روزها و هفته‌های اینده چگونه پیش خواهد رفت.

قانون طالبانی

تحولات داخلی افغانستان همچنان ادامه دارد و طالبان که امروز به مدد برخی حمایت‌ها و توطئه‌ها قدرت برتر این کشور به شما می‌رود درصدد است تا منویات و آموزه‌های خود را تحت عنوان قانون به خورد مردم بدهد. مردمی که بارها و بارها علیه طالبان، رویکردها و قوانین آنها در ولایت‌های مختلف تظاهرات و راهپیمایی کردند و تنها امید خود را دره پنجشیر و نیروهای مقاومت ملی می‌بینند. این در حالی است که طالبانی‌ها پس از اعلام کابینه به ظاهر فراگیر خود درصدد اعمال قوانینی در حوزه‌های مختلف هستند که به باور خود ضوابط و مقررات طالبانی را بر جامعه حاکم کنند. رویکردی که به باور بسیاری نه تنها بر مبنای دین و اسلام نیست بلکه نوعی رویکرد خشونت‌طلبانه و مرتجعانه است که در نتیجه به فروپاشی اجتماعی منجر می‌گردد. نوع برخورد خشن و غیرقابل توجیه طالبان با ظواهر توسعه و تمدن، وسایل ارتباط جمعی، مسائل اجتماعی و مهم‌تر از آن حقوق زنان و دختران باعث شده مردم بیش از پیش از حضور آنها در کشور خود منزجر باشند و به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر این گروه بگردند. چنانکه زنان افغانستانی می‌گویند یا کشته می‌شویم و یا به حقمان می‌رسیم. با این حال اوضاع در همه جا هم یکدست نیست چنانکه طی روزهای گذشته عده‌ای از زنان طرفدار طالبان با تجمع در دانشگاه کابل از حجاب اعلام شده توسط این جنبش حمایت کردند. این زنان که روز شنبه با چادر و برقع در تظاهرات شرکت کرده بودند با دادن شعارهای «ا... اکبر» جدا کردن کلاس‌های درس پسران و دختران در دانشگاه‌های افغانستان را خواستار شدند. این در حالی است که نوع موضع گیری طالبان نسبت به زنان اخیرا توسط سخنگوی طالبان یک گفت و گوی تلویزیونی عنوان شده وی با شفافیت نظرش را در مورد نقش زنان در جامعه اعلام کرد و گفته آنها فقط برای زادوولد خلق شده‌اند. این در حالی است که برخی موافقان حضور طالبان در افغانستان در تلاش برای نشان دادن چهره جدیدی از این گروه افراطی هستند که نسبت به 20 سال گذشته تغییر کرده‌اند. اما در واقع هیچ تغییری در نوع رویکردها و موضع طالبان به وجود نیامده است. با این حال روز گذشته دولت طالبان سیاست آموزشی جدید خود را اعلام کرده که قدر مسلم نسبت به آنچه افغانستانی‌ها سال‌ها در دوره‌های گذشته به آن عادت کرده بودند، متفاوت است. عبدالباقی حقانی، وزیر آموزش عالی دولت طالبان در این باره گفته طالبان به زنان اجازه می‌دهد تا در دانشگاه‌ها تحصیل کنند و همچنین تحصیلات عالی را دنبال کنند؛ اما این مشروط به رعایت حجاب و پوشیدن لباس مشروع است. این مقام طالبان همچنین اعلام کرد که کلاس‌های درس مختلط نخواهد بود. این در حالی است که بر اساس اعلام دیده‌بان حقوق بشر، بسیاری از مدارس افغانستان پیش از تصرف کابل در ماه جاری میلادی به دست طالبان جداسازی شده بودند و تخمین زده می‌شود که دو سوم دختران در این کشور مدرسه نمی‌روند.

از ادعای تغییر تا واقعیت خشونت

سهیل شاهین سخنگوی طالبان معتقد است:«رهبران جدید افغانستان بعد از ۲۰ سال جنگ خواستار ایجاد یک «کشور مرفه» برای مردمش هستند و با تاکید بر اینکه خشونت سیاست آنها نیست و زنان از حقوق اساسی برخوردارند می‌گوید ما مردم افغانستان هستیم؛ متعهد به اجازه به کار کردن زنان هستیم. آنها می‌توانند سر کار بیایند، ما از همه کارمندان زن می‌خواهیم کارشان را از سر بگیرند.» طالبان ادعا می‌کند نسبت به ۲۰ سال قبل تغییر کرده و می‌خواهد یک کشور جدید برای مردمش بسازد. با این حال گزارش‌های میدانی تصویری متفاوت را نشان می‌دهند. این در حالی است که تصاویری از کتک زدن و شلاق زدن مردم توسط شبه نظامیان در خیابانها منتشر شده و گزارش‌هایی نیز در خصوص وقوع قتل‌های هدفمند و تفتیش خانه به خانه برای یافتن پاسپورت‌های آبی آمریکایی از سوی این شبه نظامیان منتشر شده است. تصاویر ترسناکی هم از روزنامه نگاران ضرب و شتم شده در زمان بازداشت توسط شبه نظامیان طالبان منتشر شده‌اند.

کشتار غیرنظامی‌ها و محاکمه صحرایی

جنگ همچنان در پنجشیر جریان دارد و نیروهای مقاومت ملی و طالبان درصدد پیشروی و فتح مناطق بیشتری هستند. یکی از نیروهای جبهه مقاومت می‌گوید: پنجشیر 24 قرارگاه دارد و در چند قرارگاه به خاطر اینکه مردم از جنگ آسیب نبیند احمد مسعود 1500 تا 2000 نفر را تخلیه کرده و طالبان باید منتظر یک جنگ سخت باشند. سلطان محمد از نیروهای نزدیک به احمد مسعود ادامه می‌دهد: جنگ هنوز به پایان نرسیده و تازه شروع می‌شود و منتظریم که احمد مسعود یا صالح رجستانی از جبهه مقاومت پیامی بدهند و مردم از همان ساعت جنگ را شروع کنند. او اظهار می‌کند: با جنگ چریکی سخت روبه‌روی طالبان می‌ایستیم. احمد مسعود در پنجشیر مصون است. این در حالی است که برخی معتقدند طالبان برخی نقاط را در پنجشیر تصرف کرده و دست به کشتار مردم بی‌گناه زده‌اند. در این راستا ویدئوهایی‌ که در شبکه‌های اجتماعی افغانستان نشر شده، نشان می‌دهد که نیروهای طالبان در پنجشیر اقدام به محاکمه صحرایی افراد می‌کنند. یکی از این ویدئوها که در شبکه‌های اجتماعی افغانستان نشر شده، نشان می‌دهد که نیروهای طالبان فردی را در کنار جاده‌ پنجشیر تیرباران می‌کنند. در همین ویدئو فرد دیگری در لباس غیرنظامی و در حال بازداشت دیده می‌شود که به نیروهای طالبان التماس می‌کند که او غیرنظامی است: طالبان قبلا تاکید کرده که نیروهای این گروه با غیرنظامیان کار ندارند و از مردم خواسته‌اند که پنجشیر را ترک نکنند. در همین حال، شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون حقوق بشر افغانستان این گزارش‌ها را تکان دهنده خوانده و از طالبان خواسته زمینه تحقیق مستقلانه را فراهم کنند. وی نوشته کشتار عمدی افراد غیرنظامی جنایت جنگی محسوب‌ می‌شود. طالبان باید زمینه تحقیق مستقلانه را در این مورد فراهم کنند. برخی رسانه‌ها نیز تصاویر و صداهایی از ساکنان منطقه «عمرض» پنجشیر منتشر کردند که حکایت از قتل وحشیانه غیرنظامیان در این منطقه دارد. این در حالی است که عبدالحق وثیق، از سخنگویان طالبان گفته این ادعاها حقیقت ندارد او بیان کرده هیچ اعلانی به مردم پنجشیر نشده که از جای خود به جای دیگر بروند.