آژانس بین‌المللی و تغییر رفتار

سفر مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي، رافائل گروسي به تهران در چارچوب ارزيابي جديد آژانس از فعاليت هسته‌اي ايران قابل تجزيه و تحليل است. طي روزهاي اخير، ايران نامه‌هاي متعددي به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ارسال کرده و يادآور شده که آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بايد به تعهدات خود عمل بکند، درغيراين صورت جمهوري اسلامي ايران ناچار خواهد شد تا گام‌هاي بيشتري در راستاي کاهش تعهدات خود بردارد. خروج ايران از پروتکل الحاقي که در دستورکار قرار گرفته، حساسيت‌هايي در ميان شوراي حکام ايجاد کرده و به همين دليل آقاي ‌گروسي براي رايزني پيرامون ضرورت همکاري مشترک و دوسويه بين ايران و آژانس با مقامات جمهوري اسلامي ايران گفت‌وگو خواهد کرد. از آنجايي که ايران پس از توافقنامه برجام تمام تعهدات خود را عملياتي کرد اما متاسفانه با خروج آمريکا از توافقنامه برجام کشورهاي امضاکننده اين توافقنامه نتوانستند به همکاري خود با ايران در چارچوب اجرايي کردن بندهاي توافقنامه عمل کنند. اين امر نشان مي‌دهد که آژانس به عنوان نهاد ناظر بر فعاليت هسته‌اي کشورهاي عضو بايد در اين خصوص همکاري لازم را با ايران به‌عمل مي‌آورد اما آژانس نيز تنها از ايران مي‌خواهد که به توافقنامه برجام پايبند باشد. در چنين فضايي امکان اجرايي کردن پروتکل‌هاي همکاري ايران با آژانس کمرنگ‌تر خواهد شد، زيرا ايران ابزارهايي براي فشار بر آژانس بين‌المللي و کشورهاي 1+5 در اختيار دارد. بنابراين سفر مديرکل آژانس مي‌تواند فصل جديدي از تعامل دوسويه و گام‌به‌گام بين ايران و آژانس بگشايد. اما به نظر مي‌رسد چنين اراده‌اي نزد مديران اين نهاد بين‌المللي وجود ندارد. بايد در انتظار تغيير رفتار آژانس و انجام تعهدات اين نهاد در قبال ايران بود و آنگاه جمهوري اسلامي ايران در آينده، سياست‌هاي خود را در رابطه با برجام نهايي خواهد کرد. همچنين اظهارات دکتر حسن روحاني، رئيس‌جمهوري ايران در مورد آمادگي ايران براي بازگشت به تعهدات خود مشروط بر بازگشت آمريکا به توافقنامه برجام و رفع تحريم‌ها، پيام بسيار مهمي براي جامعه جهاني به همراه دارد. رئيس‌جمهور اسلامي ايران بارها به طور رسمي سياست‌هاي ايران را در رابطه با برجام اعلام کرده و اين امر نشان مي‌دهد که ايران همچنان آماده تعامل صادقانه با جامعه جهاني و نهادهاي بين‌المللي است و اکنون توپ در زمين آمريکا قرار دارد. اظهارات آقاي دکتر روحاني پيش از ورود مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي به تهران در واقع ترسيم‌کننده سياست‌هاي کلي ايران در خصوص همکاري با آژانس تلقي مي‌شود.