گفت‌وگوهای تهران و ریاض هم به بن‌بست خورد؟
سایه بلاتکلیفی بر روابط دو کشور
گفت‌وگوهای تهران و ریاض هم
به بن‌بست خورد؟
گفت‌وگوی بین تهران و ریاض به ایستگاه ششم نرسید. مذاکراتی که به نظر می‌رسید در مسیر پیشرفت جلو می‌رود مدت‌هاست متوقف شده و حتی لحن آرام‌تر مقامات عربستان و ایران، نسبت به یکدیگر هم باعث نشد تا بغداد بار دیگر میزبان گفتوگوها باشد. در این مدت عراق شاهد ناآرامی‌های بسیاری بود که بسیاری توقف گفتوگوها را گردن این وضعیت می‌انداختند. بهتر شدن روابط بین ایران و امارات در ماه‌های اخیر و رویکرد دولت سیزدهم به گسترش روابط خود با کشورهای منطقه، نشانه‌هایی بود که به نظر می‌رسید می‌تواند منجر به گسترش روابط ایران و عربستان شود. اما این اتفاق بیش از آنچه که باید به تعویق افتاد و هنوز هم بوی بهبودی از جانب بغداد به مشام نمی‌رسد. علی اکبر اسدی، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرآنلاین و در تشریح علل تأخیر در مذاکرات روابط ایران و عربستان گفت: مذاکرات و گفت‌وگوهای بین ایران و عربستان که در این یک سال و خرده‌ای برجسته شده بود، بیش از هر چیز هدفش تنش زدایی بین دو کشور بود. اما مسأله کلیدی این است که فراتر از تنش زدایی و مدیریت تنش‌ها، دو کشور هنوز به یک تعریف و تشخیص مشخصی از همکاری بین دو طرف نرسیده‌اند.چون که
موانع و چالش‌های جدی وجود دارد که پیشبرد همکاری‌ها در مقطع کنونی را بسیار دشوار می‌کند. البته دو طرف با نوعی حسن نیت و نگاه مثبت وارد گفتوگوها شده‌اند. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که تنش‌ها هزینه‌های زیادی برای هر دو کشور دارد و تنش زدایی منافع تهران و ریاض را تامین می‌کند، اما رقابت‌ها و اختلافات در سطح منطقه‌ای نیز همچنان ادامه دارد. وی افزود: هر کشوری اهداف، منافع و رویکردهای خاص خود را در منطقه دارد و این نشان می‌دهد که هنوز دو طرف بیش از اینکه منافع مشترکی را در منطقه متصور باشند، منافع خود را متعارض از یکدیگر می‌دانند. این موضوع در حوزه‌های مختلف وجود دارد. البته بحران‌های منطقه‌ای نسبت به یک دهه گذشته کم‌تر شده و تنش‌ها کاهش یافته اما رقابت‌ها در بین ایران و عربستان هنوز تعیین کننده هستند. اسدی با اشاره به اینکه ایران و عربستان از نظر ساختارهای سیاسی و اهداف، دو کشور متفاوت هستند و سابقه تنشی که در یک دهه اخیر بین دو کشور وجود داشته، سبب شده تا بی‌اعتمادی بین آنها تبدیل به موضوعی بسیار جدی شود گفت: این بی‌اعتمادی مانع از همکاری‌ها و رسیدن به یکسری توافقات و نتایح کلان می‌شود. در سطح بین‌المللی
هم ما شاهد این هستیم که هنوز متغیرهایی وجود دارد که روابط ایران و عربستان متاثر از آن هستند. روابط بین ایران و غرب به نتیجه‌ای نرسیده و تلاش‌های مذاکراتی برای احیای برجام و توافق هم به نتیجه نرسیده و این بی‌ثباتی و تنش‌هایی که در سطح بین‌المللی وجود دارد، مانع از این می‌شود که ایران و عربستان به صورت جدی به سمت یک توافق حرکت کنند. وی اضافه کرد: با توجه به اینکه افزایش تنش‌ها بین ایران و کشورهای غربی می‌تواند منجر به ایجاد منافعی برای عربستان شود، احیای توافق هسته‌ای ممکن است عربستان را از جهاتی دچار احساس خطر کند. این کارشناس مسائل عربستان با اشاره به اینکه نقش بازیگران دیگر را هم باید در نظر گرفت گفت: مثلا اسرائیل که آنها هم در واقع در پی مدیریت و تعارضات و منازعات در سطح منطقه‌ای هستند و نزدیکی بین ایران و کشورهای خلیح فارس را خیلی به نفع خود نمی‌دانند. اینها مولفه‌هایی هستند که در سطوح کلان، مانع از رسیدن به یک توافق نهایی بین ایران و عربستان شده است. او در ادامه توضیح داد: توافق چیزی نیست که فعلا از سمت ایران هدایت شود. یک اراده سیاسی از سمت دو طرف باید وجود داشته باشد که فارغ از تنش‌ها و تحولات
بین‌المللی و منطقه‌ای باشد. این لازمه رسیدن به توافق است. اما از آنجا که مولفه‌های بین‌المللی همچنان متغیرهای پویا و اثرگذاری هستند، دو طرف خودشان را در وضعیتی احساس نمی‌کنند که بتوانند به یک توافق نهایی دست پیدا کنند. اسدی در پایان در مورد میانجیگری عراق نیز گفت: میانجیگری مقامات عراقی نقش مهمی در شروع و تداوم گفتوگوها بین ایران و عربستان داشته است. دولت عراق خود را به صورت پلی تصور می‌کند که می‌تواند بین ایران و کشورهای عربی یک آشتی ایجاد کند. البته میانجیگری‌های عراق هم محدودیت‌هایی دارد و آنها بیش از آنچه شاهد بودیم، ظرفیت و پتانسیلی ندارند که بتوانند در گفتوگوها پررنگ‌تر عمل کنند. هر کشور دیگری هم که بخواهد میانجیگری کند در همین سطح است و بعید می‌دانم که کسی انگیزه بیشتری داشته باشد. کشورهای قدرتمندتری چون روسیه و چین هم بعید می‌دانم انگیزه‌ای برای پرداختن به این مسائل داشته باشند.
ارسال نظر