پرونده ايران به شوراي امنيت نمي‌رود
جعفر قنادباشي در گفت‌وگو با «آرمان ملي»:
پرونده ايران به شوراي امنيت نمي‌رود
فشار غرب به تهران نتيجه عکس داد
آرمان ملي : مذاکرات هسته‌اي اگرچه متوقف شده و پالس‌هاي نه‌چندان مثبتي در مورد بازگشت طرفين به برجام به گوش مي‌رسد اما هنوز همه چيز به اتمام نرسيده است. پرونده ايران هم اکنون در نشست شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در حال بررسي است و اگر قطعنامه جدي در ارتباط با فعاليت ايران صادر نشود، مشخص خواهد شد که اروپايي‌ها و آمريکا به اين نتيجه رسيده‌اند که ايران به‌شدت جدي است و در برابر هر کنش کوچک واکنشي دقيق و حساب شده نشان خواهد داد. با اين وجود به نظر مي‌رسد در نهايت شوراي حکام از ايران بخواهد که در مورد موارد اختلافي با آژانس پاسخ دهد. اگر برخلاف اين مورد اقدامي از سوي آژانس بين‌المللي صورت بگيرد از هم اکنون بايد پايان اميد به بازگشت برجام را اعلام کرد مگر اينکه انتخابات کنگره آمريکا دچار تحولي شود و دموکرات‌ها پيروز قطعي انتخابات شوند. در اين صورت مي‌توان به بهبود اوضاع اميد داشت. «آرمان ملي» در ارتباط با حاشيه‌هايي که ممکن است بر احياي برجام اثر داشته باشد با جعفر قنادباشي، کارشناس روابط بين‌الملل به گفت‌وگو پرداخته است. قنادباشي اعتقاد داردغربي‌ها به خوبي مي‌دانند که فشار بر تهران بي‌نتيجه است. در نتيجه در آينده نزديک در برابر تهران کوتاه خواهند آمد.»
جلسه شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در حالي برگزار مي‌شود که يکي از پرونده‌هاي مهم اين دوره، پرونده هسته‌اي ايران است. چه احتمالاتي در ارتباط با بررسي پرونده ايران در شوراي حکام وجود دارد؟
پرونده ايران همواره يکي از پرونده‌هاي مهم در دستور کار آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بوده است. بر اساس برخي سخنان حاشيه‌اي که از اين اجلاس بيرون آمده؛ موضع تازه‌اي از عقب نشيني غربي‌ها ديده مي‌شود. غربي‌ها از سرسختي ظاهري و مواضع هيجاني خود کوتاه آمده‌اند. از اين جهت آنها بسيار نيازمند پايان جنجال‌هاي خود ساخته هستند. اروپايي‌ها نگرانند که ايران را با جايگاه فعلي‌اش از دست دهند. آنها مي‌بينند که ايران و مسئولان آن تصميمات قاطعي گرفته‌اند. به طوري که رئيس‌جمهوري ايران تنها در اجلاس شانگهاي شرکت مي‌کند. اروپايي‌ها تمايل نداشتند که ايران روابط نامتوازن داشته باشد. بلکه تمايل دارند ايران به سمت اروپا نيز حرکت کند اما مواضع آنها موجب شده تهران تمايل بيشتري به شرق پيدا کند. از اين جهت بعيد است اروپايي‌ها در شوراي حکام تصميمي بگيرند که ايران در برابر آن از آنچه که هست بيشتر دور شود. از اين رو غربي‌ها انگيزه‌اي براي ارسال پرونده تهران به شوراي امنيت در اين دوره ندارند. چون نتوانستند با قطعنامه قبلي به خواسته‌هاي خود برسند. در نتيجه قطعنامه قبلي فعاليت هسته‌اي ايران تشديد شد. ضمن اينکه اجماعي در مورد تهران در شوراي حکام وجود ندارد. بيشترين فشار‌ها را هم به تهران آوردند و ايران سر خم نکرد. در نتيجه بعيد است پرونده تهران به شوراي امنيت ارسال شود.
با اين حساب شما معتقديد که غربي‌ها و خصوصا اروپايي‌ها در نهايت در برابر تهران کوتاه مي‌آيند؟
فهرستي طولاني در ارتباط با نياز غربي‌ها به ايران وجود دارد. همچنين فهرستي هم از نگراني‌هاي غرب در مورد ايران هم وجود دارد. چندين فهرست ديگر را هم مي‌توان در ارتباط با علاقه غرب به همکاري با ايران نام برد که بر اساس آن غربي‌ها مجبورند مواضع خود را در ارتباط با ايران تعديل کنند. ايران در پروژه هسته‌اي چند مرحله را پشت‌سرگذاشته است. اولين مورد همراهي با غرب بود به طوري که تمام بخش‌هاي هسته‌اي ايران تعديل شد. در مرحله بعد ايران به سمت بازسازي موارد تعديل شده خود حرکت کرد در مرحله سوم شاهد نوعي قاطعيت در پرونده هسته‌اي هستيم و حاضر نيستيم کوتاه بياييم تا تمامي تحريم‌ها لغو شود. تأکيد ايران بر ايستادگي به اين علت است که نمي‌خواهد بهانه‌اي در دست غربي‌ها باقي بماند. اين ايستادگي ايران موجب شده اتاق‌هاي فکري غرب هم توصيه‌هايي را در ارتباط با ايران داشته باشند که بيش از اين نمي‌توان در برابر تهران دست به لجاجت زد. بخشي از جايگاه فعلي ايران به‌خاطر پيوند‌هايي است که ايران با کشور‌هاي همسايه دارد. به طوري که قدرت نرم تهران مي‌تواند ايجاد‌کننده قدرت سخت براي تهران باشد.
اگر در هفته‌هاي آينده توافق بر سر پرونده هسته‌اي اتفاق نيفتد تا چه ميزان ممکن است قبل از انتخابات آمريکا شاهد بازگشت به برجام باشيم؟
اگر حتي جنگ اوکراين و بحران انرژي غربي‌ها نبود، باز هم فهرست نگراني‌هاي غرب همچنين نياز‌هاي اروپايي‌ها به ايران آنقدر زياد بود که غربي‌ها علاقه‌مند به مذاکره با تهران باشند. ضمن اينکه دموکرات‌هاي آمريکا نيز نيازمند يک دستاورد در سياست خارجي هستند تا دست برتري در انتخابات ميان دوره‌اي داشته باشند اما جنگ اوکراين به عنوان پارامتري ديگر مي‌تواند در روند توافق با ايران و حتي زمان توافق با تهران اثرگذار باشد. دو مسأله ذکر شده يعني مسأله اوکراين و مسأله انتخابات آمريکا پارامتر‌هايي هستند که مي‌توانند شرايط را به نفع تهران تغيير دهند. ضمن اينکه در مسائل بين‌المللي نمي‌توان پيش‌بيني کرد. در حال حاضر تمام مقدمات براي فروريزش تمامي سرسختي‌ها در برابر ايران وجود دارد. ضمن اينکه غرب امروز ديگر آن غرب يکپارچه نيست. هرکدام از کشور‌ها اروپايي مشکلات خاص خود را دارند. از اين رو نبايد به پيش بيني در مورد آينده پرونده هسته‌اي تهران صورت گيرد. هر اتفاقي ممکن است در اين مسير ايجاد شود اما روند توافق ايران با اروپا بر سر پرونده هسته‌اي به علت نياز آنها به بسته شدن اين پرونده ادامه خواهد يافت.
ارسال نظر