دشت اول؛ تبادل زندانیان
آرمان ملی- حمید شجاعی: احیای برجام بیش از گذشته در دستور کار طرفین قرار گرفته و به نظر می‌رسد که روزهای پایانی برای رسیدن به توافق در حال طی شدن است. این در حالی است که مقامات ایران شامگاه دوشنبه پاسخ خود به آنچه در نهایت ۱۷مرداد روی میز مذاکرات در وین قرار گرفت را به طرف‌های مقابل ارائه دادند و انتظار است ظرف ۴۸ ساعت از زمان ارائه آخرین جمع‌بندی خود به هماهنگ‌کننده برجام، پاسخ طرف آمریکایی را دریافت کند. در عین حال واکنش مقامات اروپایی و روسی به محتوای پاسخ ایران که در پایان روز دوشنبه ۲۵مرداد به جوزپ بورل تحویل داده شد تا حدود زیادی مثبت و رو به جلو بوده است. چنانکه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین در این باره گفت که پاسخ ایران به پیشنهادهای اتحادیه اروپا سازنده است و توپ اکنون در زمین واشنگتن است. آنچه که مسلم است مقامات اروپایی نسبت به مقامات آمریکایی تمایل بیشتری به انجام توافق بدون در نظر گرفتن حساسیت‌ها و خطوط قرمز طرف‌های اصلی دارند، چرا که آنها در میانه بحران اوکراین و مساله تامین انرژی سعی دارند ایران را به جرگه صادرکنندگان نفت با ظرفیت تمام خودش وارد کنند، در حالی که تحریم‌های
آمریکا مانع این کار است. آنچه مسلم است پاسخ ایران به جوزپ بورل حاوی 2 نکته مهم بوده که یکی تحریم‌ها و دیگری تضمین‌‌های آمریکاست و افزون بر آن مساله PMD را نیز باید در نظر گرفت. اگر آمریکاییها مقداری انعطاف نشان دهند و خواسته‌های ایران را بپذیرند قطعا می‌توان طی روزهای آینده شاهد توافق بود.
درخواست آمریکا
هر چند که همه طرف‌ها معتقدند که توافق در دسترس است و طی روزها و حتی هفته آینده می‌تواند به توافق رسید اما برخی ریز موضوعات باعث شده تا هنوز طرفین اعلام توافق نکنند و شاهد حضور وزرای خارجه در وین برای احیای برجام نباشیم. چه اینکه اروپایی‌ها نیز همچنان در حال بررسی پاسخ ایران به متن پیش نویس توافقی هستند که جوزپ بورل به پایتخت‌ها ارسال کرده است. در این میان برخی معتقدند که رخدادها و عملکردهای پیرامون برجام می‌تواند در احیای سریع‌تر توافق موثر واقع گردد و گام‌های شتاب‌زایی در این راستا قلمداد گردد. یکی از این مسائل پیرامونی موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکاست که همواره طی سال‌های گذشته مطرح بوده است. در همین خصوص طی روزهای گذشته وزیر خارجه آمریکا و نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با انتشار توییت‌هایی خواستار آزادی زندانیان دوتابیعتی در ایران شده‌اند. آنتونی بلینکن، روز سه‌شنبه در توییتی نوشت: سیامک نمازی تاکنون ۲۵۰۰ روز را در ایران زندانی بوده است. ما مصمم هستیم که برای آزادی وی تلاش کنیم. همچنین رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: امروز دو هزار و
پانصدمین روز بازداشت سیامک نمازی است.. همین ادعاها از سوی مقامات آمریکایی باعث شد تا برخی بازهم مساله تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا را مطرح کنند و آن را به عنوان یکی از مسائل حاشیه‌ای برای حل بهتر مساله برجام قلمداد کنند.» این در حالی است که در داخل نیز شاهد مواضعی از سوی برخی افراد بوده‌ایم. چنانکه محمود عباس‌زاده مشکینی عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در این خصوص گفته؛ اختصاصا نمی‌دانم که قرار است تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا صورت گیرد اما در روابط بین‌الملل این امری مرسوم است و غیر طبیعی نیست که چند نفر زندانی بین دو کشور مبادله شوند. از طرف دیگر در حاشیه مذاکرات یک نوع مذاکره غیر مستقیم و با واسطه با آمریکاییها داشتیم، پس بعید نیست و طبیعی است.»
اعلام آمادگی ایران
پس از درخواست آمریکاییها مبنی بر تبادل زندانیان میان دو کشور این مساله با استقبال ایران نیز روبه‌رو شد. از سویی به نظر عده‌ای از کارشناسان در فضای احیای برجام می‌توان از مساله تبادل زندانیان نیز بهره لازم را برد و آن را گامی برای احیای هر چه سریع‌تر برجام در نظر گرفت. در این راستا سخنگوی وزارت خارجه اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران به صورت مستقل از برجام، بارها از کانال‌های مختلف آمادگی خود را برای پرداختن به مسأله زندانیان، به طرف آمریکایی اعلام کرده است. ناصر کنعانی در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص نظرات مطرح شده از سوی وزیر امور خارجه آمریکا و همچنین نماینده ویژه این کشور در امور ایران در ارتباط با مساله زندانیان گفت: جمهوری اسلامی ایران به صورت مستقل از برجام، بارها از کانال‌های مختلف آمادگی خود را برای پرداختن به مسأله زندانیان، به طرف آمریکایی اعلام کرده است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ضمن اعلام آمادگی کشورمان برای اجرای فوری توافق موجود، اعلام کرد: آماده‌ایم با اجرای این توافق ایرانیان بیگناه زندانی شده در آمریکا که به اتهام واهی نقض تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا، قربانی بی‌عدالتی نظام قضائی
آن کشور شده‌اند، امکان رهایی و بازگشت سریع بِه آغوش خانواده‌های خود را داشته باشند.
جلسه غیر علنی مجلس
روز گذشته بود که مجلس جلسه غیر علنی را با حضور حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی و علی باقری؛ رئیس تیم مذاکره کننده برگزار کرد و در آن به بحث و بررسی در خصوص مذاکرات وین در راستای احیای برجام پرداخت. در این خصوص نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در پایان جلسه غیرعلنی عنوان کرد: جلسه‌ای که برگزار شد در نوع خود کم نظیر است. در این جلسه علاوه بر دبیر شورای عالی امنیت ملی، نماینده‌ها، وزیر خارجه، مذاکره کننده ارشد کشورمان و مقامات ارشد سازمان انرژی اتمی هم حضور داشتند. عباس مقتدایی گفت: در این جلسه مفاد مدنظر ایران در نامه‌ها مطرح و تاکید شد که منافع ملت را باید در بالاترین سطح تامین کنیم و قانون اقدام راهبردی در بالاترین سطح اجرا شود. وی افزود: آنچه توضیح داده شد این بود که مذاکرات تمام شده و روند توافق در حال انجام است و تصمیم سیاسی ایران گرفته شده و طرف مقابل خصوصا آمریکا باید تصمیم سیاسی خود را بگیرد آیا منافع ایران را می‌پذیرد یا باز بدعهدی می‌کند.
ارسال نظر